Od ponad 20 lat mam do czynienia z optyką fotograficzną i astronomiczną, trochę sprzętu widziałem, przez różny patrzyłem, wiele ciekawych lornetek i teleskopów miałem lub mam. Od czasu do czasu jestem także proszony po pomoc w zakupie lornetki lub radę jaki model wybrać. Podczas takich rozmów doskonałym argumentem przemawiającym za zakupem lornetki wysokiej jakości jest porównanie jej z czymś z dna stawki. Właśnie dlatego postanowiłem kupić sobie możliwie najtańszą, niemarkową lornetkę. Zakupu dokonałem na popularnym portalu aukcyjnym, gdzie nie brak wszelkiego rodzaju tandety i podróbek, często sprzedawanych przez skrajnie niekompetentnych handlarzy. Wg opisu nabyłem towar opisany jako „Lornetka Russia 50×50 optyka sprawdzona super hit”. Zapłaciłem za niego (z przesyłką!) całe 25 zł z groszami.

Po przyjściu do domu przesyłki (tylko koperta, żadnego zabezpieczenia) pierwszy uśmiech pojawił sie po przeczytaniu etykietki naklejonej na futerał. Czytamy mianowicie na niej, że zakupiona przeze mnie lornetka to w rzeczywistości „CHOCHLA STALOWA WYPRODUKOWANO W CHINACH”.

Nieznane są wyroki nieba – kupujesz lornetkę, dostajesz chochlę.

Po otwarciu zaskakująco solidnego futerału okazało się, że wewnątrz czai się jednak lornetka, lub – jak się za chwilę okaże – wyrób lornetkopodobny. Po wyjęciu „chochli” z futerału, czas oczywiście na inspekcję. Obiektywy pokryte są tak absurdalnie intensywnymi powłokami, że nie można nawet dostrzec pryzmatów Porro! Bez względu na to pod jakim kątem patrzymy, w obiektywach odbija się wszystko dookoła i nic nie widać co jest za nimi. Takie powłoki powodują, że transmisja światła musi mieć wartość skrajnie niską, szacuję że na poziomie 30–40%. Ale jest też „plus” takich powłok. Korzystając z takiej lornetki można się ogolić, gdy nie mamy dostępu do lusterka – o tym sprzedawca nie wspomniał.

Bardzo intensywne powłoki na obiektywach zwiastują złe osiągi w dziedzinie transmisji światła i poprawnego oddania kolorów.

Czas na pierwszą obserwację. Patrzę i nie wierzę – celuję na białą ścianę budynku, a widzę ścianę niebieską. Co jest? – czyżbym w promocji dostał filtry niebieskie, o których sprzedający nie napisał? Znowu patrzę – znowu nie wierzę….Obraz w lornetce jest po prostu niebieski. Nie można napisać, że lekko zaniebieszczony, czy też z dominantą niebieskiego. On jest po prostu NIEBIESKI! Szczęściarz ze mnie, pomyślałem – trafiłem na limitowaną serię „Blue Edition”, pozwalającą na symulację obserwacji wykonywanych na Neptunie. NASA powinna kupować te lornetki… Po wykręceniu jednego z obiektywów kwestia oddania kolorów stała się jasna. Na zdjęciu obiektyw trzymany jest na tle lekko żółtej ściany.

Niebieskie obiektywy powodują bardzo silne zafałszowanie kolorów.

Zanim przejdę do opisu „walorów” optycznych, kilka słów o mechanice. Do mojej chochli-lornetki dodano króciutką tasiemkę jako pasek, ale pasek nie wiem do czego – czy do futerału (jest za krótki) czy pasek do lornetki (jest za wąski). Ale jeśli w bucie przetrze Ci się, szanowny Czytelniku, sznurowadło podczas wakacyjnej wędrówki, ten „pasek” od lornetki będzie idealny.

Mechanizm ustawiania „ostrości” – dlaczego jest cudzysłów o tym za chwilę – jest wyjątkowo nieprecyzjny. Nawet lekkie dociśnięcie muszli ocznej do okolic oka powoduje ugięcie mostka i zmianę „ostrości”. Można nawet zaryzykować stwierdzenie, że „ostrość” można ustawiać słabiej lub silniej dociskając lornetkę do głowy. Jeśli chodzi o gumową okleinę i gumowe wykończenie lornetki, to nigdy nie widziałem tak niestarannie, wręcz tandetnie, wykończonej lornetki. Zresztą popatrzcie sami na zdjęcia.

Lornetka wyróżnia się wyjątkowo niestarannym wykończeniem.

Lornetka ma wbudowany kompas, który ma tę ciekawą własność, że tam pokazuje północ, gdzie tego chce osoba trzymająca lornetkę – igła kompasu grzecznie podąża za ruchami obudowy. Jeśli z taką lornetką zabłądzicie w górach, nie odnajdziecie drogi ani na podstawie kierunków świata, ani na podstawie tego, co widać w lornetce. Po jakimś czasie GOPR znajdzie wasze zbielałe kości; staniecie się kolejną ofiarą chińskiej optyki – choć, jak pisze sprzedający – sprawdzonej….

Osobnym tematem jest wygląd źrenic wyjściowych, które – jak wszyscy dobrze wiemy – są, a właściwie powinny być, okrągłe. Ale nie w mojej chochli Blue Edition. Źrenice są koszmarnie zniekształcone i przy okazji pokazują, że temat kolimacji pryzmatów Porro nie został jeszcze ogarnięty przez producenta, co oczywiście nie przeszkadza mu produkować dalej…

Kształt źrenic świadczy o złej kolimacji pryzmatów oraz ich uszkodzeniu.

Choć źrenice są strasznie zniekształcone, co utrudnia pomiar ich rozmiarów, na pierwszy rzut oka widać po nich, że powiększenie lornetki jest w okolicach 7 razy, czyli bardzo daleko od deklarowanych 50 razy. Zresztą gdyby faktycznie było 50… aż boję się pomyśleć, co byłoby przez takie cudo widać…

Wygląd źrenic do tego stopnia mnie zaintrygował, że postanowiłem lornetkę rozebrać i zobaczyć „co w trawie piszczy”. Po rozbiórce (dość łatwej – plastikowe elementy skręcone są na blachowkręty) okazało się, że z czterech pryzmatów Porro tylko jeden nie jest potłuczony, pozostałe trzy większość krawędzi ma potłuczone. Jeden z pryzmatów w prawej części jest do tego stopnia uszkodzony, że około 30% powierzchni po prostu brakuje. Co ciekawe, po całkowitym rozebraniu lornetki nie znalazłem w jej wnętrzu odłamków szkła. Nie trzeba być Sherlockiem Holmesem, by wywnioskować, że potłuczone pryzmaty w tej lornetce to opcja fabryczna. Jakiś genialny Chińczyk wymyślił sobie, że zamiast płacić za złomowanie lub utylizację uszkodzonych elementów optycznych, lepiej będzie je sprzedać pod postacią lornetki o ekstremalnie niskiej jakości.

Wyraźnie widać ukruszoną powierzchnię jednego z pryzmatów.

Takie pryzmaty montowane są w niemarkowych lornetkach…

Do montażu lornetki użyto nie tylko blachowkrętów, ale także kleju. Zastosowano go na tyle obficie, że jest nim zalana tylna soczewka lewego okularu. Powoduje to, że w lewym okularze nic nigdy nie jest ostre – stąd właśnie cudzysłów przy opisie mechanizmu ogniskowania. Obraz w prawym okularze jest niewiele lepszy – mimo słabej transmisji, da się zauważyć bardzo słabą ostrość obrazu poza centrum pola widzenia, silną dystorsję i aberrację chromatyczną – trzeba być prawdziwym szczęściarzem, by w jednej lornetce mieć tyle wad optycznych jednocześnie.

Warstewka kleju na powierzchni soczewki okularu skutecznie uniemożliwia zobaczenie czegokolwiek ostro…

Jakość optyki jest na tyle zła, że gołym okiem w zasadzie widać tyle samo, z tą różnicą że obserwacja gołym okiem daje naturalne oddanie kolorów i nie boli głowa od złej kolimacji. Bardzo zła jakość optyki, tak na prawdę nie przeszkadza – przez tę lornetkę i tak nie da się dłużej patrzeć.

Kupując moją „chochlę stalową”, chciałem mieć lornetkę niskiej jakości, ale jednak lornetkę – instrument optyczny wspomagający mój zmysł wzroku. To, co dostałem, może tylko doprowadzić do szybkiego zmęczenia naszych oczu i w konsekwencji zniechęcić do wszelkich obserwacji.

Od Redakcji

Utrzymany w żartobliwym tonie artykuł Marcina Górko porusza bardzo poważny problem. Serwisy aukcyjne są wręcz zalane tanimi lornetkami. Może nie wszystkie wyglądają tak jak opisana powyżej, ale prawie zawsze ich zakup wiąże się z wyrzuceniem pieniędzy w błoto. Zanim więc zakupimy tanią lornetkę, przede wszystkim sprawdźmy czy figuruje ona na stronach producenta. Nie zaszkodzi też zasięgnąć opinii bardziej doświadczonych osób na różnego rodzaju forach. Korzystając jeszcze z okazji przypominamy nasz zeszłoroczny artykuł opisujący nasze bolączki podczas zakupów w Internecie.