Zdjęcia prezentowane w poprzednim rozdziale wykonane zostały przy wyłączonym odszumianiu. W E-PL2 można regulować ten proces w 3-stopniowej skali. Jak wygląda jego intensywność i efekt działania dla poszczególnych ustawień prezentujemy w tabelce poniżej.

ISO 3200
Odszumianie wyłączone
Odszumianie słabe
Odszumianie standardowe
Odszumianie mocne

Przyjrzyjmy się teraz zdjęciom zapisanym w surowym formacie. RAW-y z E-PL2 wywołaliśmy programem dcraw i zapisaliśmy jako 24-bitowe TIFF-y. Podobnie jak w poprzednim rozdziale, dla porównania prezentujemy również wycinki zdjęć z modelu E-PL1, Samsunga NX100 i Sony NEX-5.

ISO 100
E-PL1
NX100
ISO 200
E-PL2
E-PL1
NX100
NEX-5
ISO 400
E-PL2
E-PL1
NX100
NEX-5
ISO 800
E-PL2
E-PL1
NX100
NEX-5
ISO 1600
E-PL2
E-PL1
NX100
NEX-5
ISO 3200
E-PL2
E-PL1
NX100
NEX-5
ISO 6400
E-PL2
NX100
NEX-5
12800 ISO
NEX-5

Przewagę E-PL2 nad starszym modelem, którą można było zaobserwować już na JPEG-ach, widać również na wycinkach surowych zdjęć. Już dla czułości ISO 200 daje się zauważyć, że w nowym PEN-ie szum jest niższy niż w modelu E-PL1, a różnica ta jest coraz większa w miarę wzrostu ISO. W porównaniu do Samsunga NX100 oraz Sony NEX-5, nowy bezlusterkowiec prezentuje podobny poziom. W przypadku tych trzech aparatów wyraźniejsze różnice widoczne są dopiero przy najwyższych czułościach. Wydaje się, że jeśli chodzi o poziom szumu, E-PL2 wypada gdzieś pomiędzy NEX-5 i NX100, przy czym bezlusterkowiec Sony wysuwa się na prowadzenie.

Sprawdźmy jednak, jak nasza wizualna ocena jakości zdjęć w formacie RAW, sprawdzi się w konfrontacji z konkretnymi liczbami. Wyniki naszych pomiarów poziomu szumu na surowych zdjęciach tablicy Kodaka Q-13, przekonwertowanych wcześniej do 24-bitowych TIFF-ów prezentujemy na poniższym wykresie.

Tymczasem porównajmy powyższy wykres z analogicznym z testu NX100. Można zauważyć, że choć składowa niebieska szumu przyjmuje wyższe wartości w przypadku E-PL2, to jednak pod względem pozostałych składowych sytuacja jest odwrotna. I właśnie tym najprawdopodobniej E-PL2 zyskuje na wyższych czułościach w stosunku do NX100. Mimo dominującej składowej niebieskiej, stosunkowo niskie pozostałe składowe szumu powodują, że surowe zdjęcia z E-PL2 na wyższych czułościach wyglądają lepiej w stosunku do NX100.

Trochę trudniej dokonać porównania z Sony NEX-5. Ze względu na różny rozkład intensywności poszczególnych składowych szumu w obu tych aparatach, należałoby z osobna rozważać każdą składową. Można jednak zauważyć, że na wyższych czułościach, poza składową czerwoną, pozostałe składowe są niższe w NEX-5 niż w E-PL2 i stąd wynika jego przewaga przy wizualnej ocenie surowych zdjęć.

Dla kompletności części dotyczącej szumu na surowych plikach prezentujemy również wykres przedstawiający pomiary przeprowadzone na RAW-ach przekonwertowanych do 48-bitowych TIFF-ów. Potwierdzają one wcześniej wyciągnięte wnioski.

Darki

Sprawdźmy teraz, jak matryca E-PL2 zachowuje się pod względem prądu ciemnego. Jego poziom testujemy na podstawie zdjęć wykonanych z 3-minutową ekspozycją bez dopływu światła. Zdjęcia wykonujemy zarówno w formacie JPEG jak i RAW. Te pierwsze prezentujemy w postaci, w jakiej zostały zapisane przez aparat, a przedstawione dla nich histogramy zostały wykonane w skali logarytmicznej. Surowe pliki natomiast, wywołujemy programem dcraw do postaci czarnobiałej bez interpolacji. Uzyskane w ten sposób pliki TIFF konwertujemy do formatu GIF, dobierając zakres w taki sposób, aby najlepiej zobrazować generujący się na matrycy szum. W przypadku E-PL2 zakres ten wynosi od 0 do 255. Identyczny zakres został również odłożony na poziomej osi histogramów wykonanych na podstawie surowych plików. Maksymalne wartości na osi pionowej wynoszą 100.000 zliczeń.

ISO	Dark Frame	Crop	Histogram
200 (RAW)
200 (JPEG)
400 (RAW)
400 (JPEG)
800 (RAW)
800 (JPEG)
1600 (RAW)
1600 (JPEG)
3200 (RAW)
3200 (JPEG)
6400 (RAW)
6400 (JPEG)

To co rzuca się w oczy, to bardzo wyraźny tzw. banding, czyli poziome linie przecinające cały kadr. Zwykle, gdy efekt ten pojawia się na zdjęciach widać go na wyższych czułościach. W przypadku E-PL2 nawet najniższa czułość ISO 200 nie jest od niego wolna.

Histogramy dla surowych plików nie mają niestety typowego gaussowskiego rozkładu. Widać, że dla coraz wyższych czułości histogram jest coraz bardziej przesunięty w lewą stronę i praktycznie od ISO 800 widzimy jedynie jego prawą połowę. Zarówno owo przesunięcie, jak i nieregularny kształt histogramów wskazują na zwiększającą się redukcję sygnału ze wzrostem czułości, czyli innymi słowy programową ingerencję w surowe pliki. Porównując wyniki otrzymane dla E-PL2 z uzyskanymi podczas testu E-PL1 można wysnuć wniosek, że redukcja sygnału w nowym PEN-ie jest większa. W pewnym stopniu przekłada się to na lepszy wygląd samych darków, jak również na niższy poziom szumu na normalnych zdjęciach, o czym można było się przekonać w pierwszej części tego rozdziału. Trzeba jedna pamiętać, że jest to wynik programowej ingerencji w pliki RAW. Przewaga E-PL2 pod względem poziomu szumu w stosunku do poprzedniego modelu, o której była mowa wcześniej, może mieć częściowo swoje źródło właśnie w silniejszej ingerencji w redukcję efektów prądu ciemnego.

Potwierdzeniem powyższych obserwacji są również wartości średniego poziomu sygnału i odchylenia standardowego, które w wyniku ingerencji straciły swoje statystyczne znaczenie. Wartości te prezentujemy w tabelce poniżej i widać z nich wyraźnie, że praktycznie rzecz biorąc dla wszystkich czułości poziom odchylenia standardowego jest wyższy od średniej wartości sygnału.