W pierwszym artykule prezentującym historię marki PENTAX skupiliśmy się na opisaniu dziejów powstania firmy Asahi Kogaku Goshi Kaisha (Asahi Optical Joint Stock Co.), która dała początek temu legendarnemu już znakowi towarowemu. Opowieść zakończyliśmy na roku 1957, kiedy to producent wprowadził na rynek aparat Asahi PENTAX – pierwszą w świecie lustrzankę wyposażoną w wizjer wykorzystujący pryzmat pentagonalny oraz samopowrotne lustro.

Reklama lustrzanki Asahi PENTAX z 1958 roku

Asahi PENTAX zachwycał przede wszystkim swoją nowoczesną stylistyką, którą połączono ze sprawdzonym i stosowanym od niemal 10 lat w aparatach Zeiss Contax i Praktica mocowaniem obiektywowym na gwint 42×1 mm. Już rok później lustrzanka doczekała się nieco unowocześnionej wersji znaczonej literą „K”. W nowym modelu można było skorzystać z minimalnego czasu migawki wynoszącego 1/1000 s. Kolejną nowością był sprzedawany wraz z aparatem obiektyw Auto Takumar 55 mm f/1.8, w którym zastosowano półautomatyczną przysłonę. Zamontowana w nim sprężynka przymykała aperturę do ustalonej wartości, a chcąc skorzystać podczas kadrowania z maksymalnego otworu względnego, wystarczyło nacisnąć specjalny przycisk na tubusie obiektywu.

----- R E K L A M A -----

ZASZALEJ NA ŚWIĘTA

Sony 70-200/2.8 FE GM OSS - KOMIS

6298 zł

Fujifilm GFX 50S II (2262 zdj.) - KOMIS

10999 zł

Sony 24-70/2.8 FE GM - KOMIS

3799 zł

Sony 600/4 FE GM OSS - KOMIS

47999 zł

Reklama lustrzanki Asahi PENTAX K z 1958 roku

Kolejne lata przynosiły coraz to nowsze modele lustrzanek PENTAX. W 1959 roku wprowadzono modele Asahi PENTAX S1, Asahi PENTAX S2 oraz Asahi PENTAX S3, które bazowały na tym samym korpusie, lecz były oferowane w zestawie z różnymi obiektywami. Wśród zastosowanych w nich nowinek znalazła się możliwość ustawiania migawki za pomocą jednego pokrętła, co pozwoliło na współpracę lustrzanek z zewnętrznym światłomierzem CdS Asahi PENTAX Meter. Światłomierz umieszczano na pryzmacie i łączono go z kołem nastaw czasów migawki.

Asahi Pentax S1 ze światłomierzem oraz bez. Źródło: ebelbeb@Flickr

Na przełomie lat 50-tych i 60-tych ubiegłego stulecia producent rozpoczął intensywne prace nad wbudowanym w korpus światłomierzem TTL. Dzięki temu na Photokinie w 1960 roku mógł pochwalić się prototypową lustrzanką PENTAX Spot-Matic, która dokonywała pomiaru światła wpadającego przez obiektyw (TTL) i wzbudziła ogromną sensację podczas targów.

Prototyp pierwszej lustrzanki ze światłomierzem TTL

Jednak dopracowanie światłomierza zajęło producentowi aż 4 lata i dopiero w 1964 roku można było wprowadzić na rynek pierwszą w świecie lustrzankę z pomiarem światła TTL – PENTAX Spotmatic. Rok wcześniej do sprzedaży trafił jeszcze wyposażony w samowyzwalacz Asahi PENTAX SV, który był oferowany z obiektywami Super Takumar pozwalającymi na automatyczne sterowanie przysłoną.

Reklama lustrzanki PENTAX SV

Super Takumar 50 mm f/1.4

Wbudowany w korpus światłomierz TTL okazał się tym, na co czekał niemal cały świat fotografii i w rezultacie PENTAX Spotmatic stał się ogromnym przebojem rynkowym. Dzięki temu już w 1966 roku Asahi Optical, jako pierwsza firma na świecie, mogła pochwalić się milionem sprzedanych lustrzanek.

PENTAX Spotmatic

Kolejny milion udało się sprzedać zaledwie w dwa lata, a Spomatic wciąż cieszył się ogromną popularnością i łącznie sprzedał się w liczbie 3 mln sztuk. Przez kilka lat producent nie musiał więc skupiać się na opracowywaniu kolejnych modeli lustrzanek, a jedynie konieczne było uruchomienie nowej fabryki w Tochigi, co pozwoliło na zapewnienie odpowiednich mocy produkcyjnych. Dopiero w 1968 roku zaprezentowano nową lustrzankę. Był to model PENTAX SL, który bazował na korpusie PENTAX Spomatic, lecz pozbawiono go światłomierza. Rok później wprowadzono na rynek średnioformatową lustrzankę PENTAX 6×7.

Jednak kolejny przełom pojawił się w 1971 roku wraz z premierą lustrzanki PENTAX Spomatic II. Choć sam korpus nie wprowadzał zbyt wielu zmian w stosunku do wcześniejszego modelu, to był on oferowany z zupełnie nowymi obiektywami, wyposażonymi w soczewki z naniesionymi wielowarstwowymi warstwami antyodbiciowymi Super Multi Coated (SMC). Powłoki składały się z siedmiu warstw i nikt wcześniej nie stosował tego typu rozwiązania w obiektywach, więc producent znów mógł się chwalić, iż jako pierwszy wprowadził nową technologię do fotografii.

Rodzina obiektywów Takumar z powłokami SMC

Rok 1971 był też przełomowy z punktu biznesowego, gdyż firma zadebiutowała na Tokijskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, a pozyskane od inwestorów pieniądze mogła przeznaczyć na zakup pierwszych zagranicznych fabryk w Hong Kongu oraz na Tajwanie.

W ciągu dwóch kolejnych lat firma Asahi Optical zaprezentowała aż siedem nowych lustrzanek, jednak po 1973 roku nastąpiła 2-letnia przerwa w premierach aparatów, gdyż w 1974 roku konstruktorzy podjęli dość odważną decyzję i postanowili zmienić mocowanie obiektywów. Gwint 42×1 mm był już przestarzałym standardem i PENTAX pozostawał w tyle w stosunku do pozostałych producentów, którzy oferowali mocowania bagnetowe. W związku z tym w 1975 roku światło dzienne ujrzały pierwsze lustrzanki wyposażone w zupełnie nowy bagnet, który nazwano PENTAX K. Na szczęście producent nie zapomniał o milionach posiadaczy obiektywów z gwintem M42 i tak zaprojektował nowy bagnet PENTAX K, aby pozwalał on też na łatwe podłączenie starszych obiektywów. PENTAX dba o to po dziś dzień i dzięki temu nawet do najnowszych, dostępnych obecnie w sklepach, cyfrowych lustrzanek marki PENTAX bez problemu podepniemy leciwe obiektywy M42. Wystarczy nam do tego tania przejściówka i możemy cieszyć się nawet potwierdzeniem ostrości przez korpus i ostrzeniem na nieskończoność.

Pierwszymi lustrzankami z bagnetem PENTAX K były modele PENTAX K2, PENTAX KX, PENTAX KM oraz PENTAX K1000. Bazowały one na ostatnich korpusach z gwintem M42, czyli Spotmatic F oraz ESII.

PENTAX K2 był jedną z pierwszych lustrzanek wyposażonych w bagnet PENTAX K. Źródło: Camerapedia

Równolegle z serią lustrzanek „K” producent rozwijał serię „M”, którą zapoczątkowały w 1976 roku modele PENTAX MX i ME. Były to niewielkie i lekkie lustrzanki mające konkurować z popularnym wówczas Olympusem OM1. Firma Asahi oferowała do nowych produktów dedykowane obiektywy SMC PENTAX M. Choć posiadały one bagnet PENTAX K, to swoją stylistyką i rozmiarami były dostosowane do zgrabnych korpusów MX i ME.

PENTAX ME

Serię „M” rozwijano do 1980 roku, a jej ukoronowaniem była profesjonalna lustrzanka o dość nietypowym oznaczeniu PENTAX LX. Wzięło się ono od rzymskiego zapisu liczby 60, która miała symbolizować 60. rocznicę powstania firmy Asahi. Taki jubileusz zobowiązuje, więc nie powinien dziwić fakt, że producent znów wykazał się sporą innowacyjnością i PENTAX LX był pierwszą modułową lustrzanką z uszczelnieniami chroniącymi przed wilgocią i kurzem.

Modułowość LX-a polegała na możliwości wymiany całego układu celowniczego wraz matówką i pryzmatami. Dawało to większą elastyczność przy fotografowaniu różnych scen i tematów. Natomiast wspomniane uszczelnienia przed wilgocią i kurzem po dziś dzień są cechą charakterystyczną dla większości lustrzanek z logotypem PENTAX.

Na przełomie lat 70-tych i 80-tych ubiegłego stulecia firma Asahi aż trzykrotnie zapisała się w historii fotografii. Najpierw w 1979 roku zaprezentowała pierwszy aparat na film 110 z wymienną optyką, czyli model PENTAX Auto 110.

PENTAX Auto 110

Następnie w 1980 roku świat ujrzał pierwszą na świecie lustrzankę z systemem TTL AF, czyli model PENTAX ME-F. Bazował on na modelu ME Super, jednak został naszpikowany elektroniką, która w owych czasach była zawodna i w rezultacie aparat dał się poznać jako produkt dość awaryjny. Jakby tego było mało autofokus w ME-F działał tylko z jednym obiektywem SMC PENTAX AF ZOOM 35–70 mm f/2.8, który do automatycznego ustawiania ostrości wykorzystywał wbudowany silnik zasilany 4 bateriami AAA i w rezultacie obiektyw ważył aż 580 gramów. Wszystkie te niedogodności sprawiły, że choć PENTAX ME-F z pewnością był produktem innowacyjnym i przełomowym, to rynek nie przyjął go zbyt entuzjastycznie. Warto tutaj też nadmienić, iż wraz z premierą ME-F byliśmy świadkami pierwszej ewolucji bagnetu PENTAX K. Nową wersję mocowania oznaczono symbolem PENTAX K-F i zastosowano w niej 5 styków elektronicznych odpowiedzialnych za przekazywanie informacji niezbędnych do automatycznego ustawienia ostrości.

PENTAX ME-F z obiektywem SMC PENTAX AF ZOOM 35–70 mm f/2.8

Trzecim historycznym momentem było wyprodukowanie łącznie 10 milionów lustrzanek, co udało się osiągnąć firmie w 1981 roku.

Lata 80-te XX wieku przyniosły łącznie kilkanaście modeli lustrzanek, wśród których znajdziemy średnioformatowy aparat PENTAX 645, a także zaprezentowany w 1983 roku PENTAX Super A, w którym wprowadzono kolejną wersję bagnetu oznaczoną jako PENTAX KA. Wraz z aparatem na rynku pojawiły się też doskonałe obiektywy PENTAX KA, takie jak np. SMC Pentax-A* 85 mm f/1.4 oraz SMC Pentax-A* 135 mm f/1.8, które pozwalały na korzystanie z programów PASM.

SMC Pentax-A* 85 mm f/1.4 oraz SMC Pentax-A* 135 mm f/1.8

Bagnet PENTAX KA okazał się bardzo przyszłościowym, gdyż jest wykorzystywany do dziś, pomimo tego, że w ciągu ostatnich 30 lat ilość informacji wymienianych pomiędzy obiektywem a korpusem jest dużo większa. Dzięki temu już w 1987 roku firma Asahi mogła zaprezentować światu swoją pierwszą lustrzankę AF oznaczoną symbolem PENTAX SFX, która nie wymagała dodatkowego zasilania w obiektywie. Została ona okrzyknięta pierwszą lustrzanką AF z wbudowaną lampą błyskową i zakończyła erę manualnych lustrzanek z logotypem PENTAX.

PENTAX SFX

Artykuł został przygotowany przy współpracy z firmą Apollo Electronics Sp. z o.o. – dystrybutorem aparatów PENTAX w Polsce.
Sponsorem artykułu jest firma Apollo Electronics Sp. z o.o.