Zakończenie II Wojny Światowej to z kilku powodów czas bardzo ważny dla Nippon Kogaku. Koniec zmagań wojennych w oczywisty sposób oznacza gwałtowny spadek zapotrzebowania na dalmierze, peryskopy i celowniki optyczne, silnie zmniejszyć musiała się również liczba zamówień na lornetki, których głównym odbiorcą była Armia Cesarska i Cesarska Marynarka Wojenna. Po drugie – co znacznie ważniejsze – Japonia miała pecha zaliczać się do krajów, które przegrały wojnę i fakt ten miał ogromne konsekwencje zarówno polityczne jak i gospodarcze. Zaraz po zakończeniu działań wojennych, rozpoczęła się kontrola Japonii przez tymczasowy rząd wojskowy pod dowództwem generała Douglasa McArthura. Okres ten – przez Japończyków konsekwentnie nazywany okupacją – to czas powolnej stabilizacji życia codziennego, a także powolnego procesu odbudowy kraju.

Ostatnie miesiące wojny to okres intensywnych nalotów bombowych na główne miasta i cele strategiczne, takie jak porty, lotniska i zakłady przemysłowe. Również zabudowania Nippon Kogaku, mieszczące się w tokijskiej dzielnicy Ohi, silnie ucierpiały podczas bombardowań. Zniszczeniu uległy nie tylko budynki, ale także wiele półproduktów np. częściowo obrobione soczewki, pryzmaty, czy surowe płyty szklane ze szkła optycznego. Firma straciła również część swojego najcenniejszego kapitału – wykwalifikowanych pracowników. W takich warunkach należało podjąć szereg istotnych decyzji, mających na celu nie tylko ocalenie firmy, ale także jej rozwój.

----- R E K L A M A -----

OBIEKTYWY ZEISS W PROMOCJI BLACK FRIDAY

Zeiss 85/1.4 Milvus ZF.2 (Nikon F)

6998 zł 4549 zł

Zeiss 21/2.8 Loxia (Sony E))

5498 zł 4454 zł

Zeiss 25/2 Batis (SONY E)

5898 zł 5014 zł

Zeiss 85/4 Tele Tessar T* ZM

3998 zł 3399 zł

Jeszcze przed wojną logiem firmy stała się soczewka dwuwypukła na tle pryzmatu. Wewnątrz umieszczano napis Nippon Kogaku Tokio lub później Nippon Kogaku Japan

Ogromną barierę w powojennym rozwoju Nippon Kogaku stanowił wydany przez rząd McArthura dekret o zdemilitaryzowaniu Japonii i wprowadzenie zakazu jakiejkolwiek produkcji sprzętu wojskowego, a do takiego właśnie zaliczono dalmierze, peryskopy i lornetki… W roku 1946, tuż po zakończeniu odbudowy najpotrzebniejszych pomieszczeń, zadecydowano, że aby przetrwać, firma zmieni dość znacznie swój profil produkcji i oprócz sprzętu optycznego przeznaczonego dla odbiorcy cywilnego, do produkcji na szerszą skalę trafi sprzęt fotograficzny. Nippon Kogaku już w pierwszej połowie lat 30-tych oferował obiektywy do pierwszego japońskiego aparatu dalmierzowego na film 35 mm firmy Seiki Kogaku, czyli obecnego lidera w segmencie kserokopiarek i faxów – firmy Canon. Postanowiono, że Nippon Kogaku opracuje własną konstrukcję aparatu fotograficznego. Nie ulegało wątpliwości, że inspiracji należy szukać w Niemczech, ale wahano się czy wzorować się na firmie Franke&Heidecke i opracować aparat na błonę zwojową 6×6, czy też iść śladem Zeissa i Leitza, czyli stworzyć małoobrazkowy aparat systemowy. Jak wszyscy wiemy zdecydowano się na drugą opcję i lata 1946–48 to pełne zaangażowanie firmy w opracowanie pierwszego Nikona dalmierzowego i optyki do niego.

Lata 1945–51. Napis „MADE IN OCCUPIED JAPAN” informował, że produkt powstał w Japonii podczas gdy kraj znajdował się pod amerykańską kontrolą.

A co w tym czasie oferowano w dziedzinie optyki obserwacyjnej? Zaledwie kilka modeli, ale musimy pamiętać, że w zrujnowanej Japonii były ogromne problemy ze zdobyciem wszelkich specjalistycznych materiałów i surowców, jak choćby aluminium. W latach 1945/46 Nippon Kogaku oferował cztery małe lornetki, których nazwy związane były z nocnym niebem: Spica 3.5×25.5, Orion 6×24 i 8×26 oraz Capella 2×25.5. W produkcji pozostała też duża lornetka 7×50 o nazwie Novar, montowana z ocalałych zapasów z czasów wojny. W roku 1948 zaprezentowano maleńką, acz niezwykle starannie wykonaną, lornetkę Micron 5×15, w której zastosowano pryzmaty w odwróconym układzie Porro. Odwrócenie polega na tym, że okulary lornetki mają większy rozstaw niż obiektywy. Rozwiązanie takie stosowane jest przez Nikona po dziś dzień, nie tylko w obecnej wersji lornetki Micron, ale także w modelach serii Travelite.

W roku 1949 na rynek trafia seria nieprzerwanie budowana do dnia dzisiejszego – Tropical, początkowo reprezentowana przez modele 6×30 i 7×50. Były to z założenia bezkompromisowej jakości lornetki Porro, o bardzo dużych pryzmatach, dające jasne obrazy wysokiej jakości. Koncepcja tych lornetek z pewnością była słuszna, skoro po 60 latach nadal znajdują one nabywców.

Nikon 7×50IF HP WP Tropical

W roku 1950 zaprezentowano nową wersję lornetki Novar 7×50 oraz nową Micron 6×30. Były to ostatnie modele wyprodukowane przez Nippon Kogaku podczas „okupacji” Japonii przez Amerykanów i tak jak wszystkie wymienione powyżej, posiadały ostentacyjny biały napis: „MADE IN OCCUPIED JAPAN”. Lornetki z tą grawerką pozwalają na dość precyzyjne określenie roku produkcji i są oczywiście poszukiwane przez kolekcjonerów. W latach 50-tych nadal w ofercie pozostawały klasyki 7×50 i 6×30, ale firma zaczęła stosować lepsze powłoki antyodbiciowe, co znalazło odzwierciedlenie w białym napisie „Coated” na obudowach pryzmatów. Mimo, że nie określano ich jako powłoki typu „Multicoated”, prawdopodobnie były to pierwsze powłoki wielowarstwowe, znacznie przyczyniające się do poprawy sprawności lornetki i odwzorowania kolorów.

Wyposażenie lornetek w lepsze powłoki antyldblaskowe wzmiankowano słowem „Coated”.

W roku 1957 – poza pierwszym profesjonalnym Nikonem SP – na rynek trafia wielka lorneta 20×120. Jej konstrukcja z pewnością miała wiele wspólnego z wojenną lornetką dla marynarki, a jej pojawienie się na rynku być może uzasadnione jest faktem, że miłośnicze obserwacje nocnego nieba to niemal narodowe hobby Japończyków – tak jak ornitologia na Wyspach Brytyjskich i picie piwa w Bawarii. Istotnym udogodnieniem było rozpoczęcie produkcji lornetek z centralnym ustawianiem ostrości za pomocą śruby na mostku.

W latach 60-tych nic szczególnie istotnego w optyce obserwacyjnej Nippon Kogaku się nie pojawiło, za to lata 70-te zaczynają się mocnym akcentem: do handlu trafiają dwie duże lornetki nocne: 15×80 i 10×70. Druga z nich, w serii Tropical w ofercie pozostaje do dziś. Poza tym bardzo ważną datą jest rok 1976 – wtedy to Nikon rozpoczyna produkcję swoich pierwszych lornetek z pryzmatami w układzie dachowym. Są to modele H-line7×26 i 9×30, które z biegiem czasu dały początek serii High Grade. Litera „H” w nazwie lornetki ma oczywiście związek z charakterystycznym kształtem lornetki o prostych tubusach połączonych w środkowej części mostkiem. Dwa lata później do oferty dołączają także małe „dachówki” 6×20 i 8×20. W tym samym roku rozpoczyna się produkcja kolejnej serii nadal obecnej w ofercie, czyli „E” (osiągalnej teraz jako E II) i są do klasyczne, bardzo solidnie wykonane modele o parametrach 7×35, 8×30 i 10×35.

Nikon 8×30 E II

Lata 80-te to nie tylko dalszy rozwój różnorodnych modeli i serii lornetek, ale także poszukiwanie nowych rozwiązań stylistycznych. Część lornetek z początku lat 80-tych posiada naprawdę interesującą ergonomię. Wiele wskazuje na to, że wiele lornetek ukształtowana została przez włoskiego stylistę Giorgio Giugiarro, który w tym samym czasie opracował m.in. Nikona EM, Nikona F3 czy pierwszy kompakt AF firmy, model 35AF.

Lata 80-te. Dwa zdjęcia małej lornetki serii „Smallprofile” ukazują eksperymenty Nikona z ergonomią lornetek. Przedstawiony tu model posiada pryzmaty w odwróconym układzie Porro

Z ważniejszych dat należy odnotować pojawienie się w ofercie trzeciej wersji lornety astronomicznej 20×120 w roku 1983, a rok później Nikon wprowadza na rynek drugą generację lornetek z pryzmatami dachowymi. Tym razem są to konstrukcje z pokaźnymi obiektywami, o parametrach 8×32, 8×40 i 10×40. W roku 1985 pojawia się pierwsza lornetka Nikona ze zmiennym powiększeniem: 8–16×40 oraz kolejny weteran oferty: lornetka dla punktów widokowych 30×80. W roku 1986 warto zwrócić uwagę na pierwsze wcielenie serii Action oraz małe lornetki dachowe pokryte gumą: 8×20 i 10×25. Osoby omijające dużym łukiem takie maleństwa, w roku 1987 mogły zainwestować pokaźną sumkę pieniędzy w duże, ciężkie i solidne modele 10×70 oraz 15×70 – były to lornetki bliźniacze do serii Tropical, i z powiększeniami 10x i 18x – nadal są w ofercie. Rok 1988 to nie tylko debiut Nikona F4, ale także pierwszej dachowej lornetki zoom: 6–12×24.

Okulary lornetek StayFocus umożliwiały „zaprogramowanie” ich ustawienia, co ułatwiało szybkie odszukanie wstępnie ustawionej odległości oraz zabezpieczało przed niezamierzonym rozregulowaniem ostrości.

Lata 90-te otwiera sprzedawana tylko w USA seria StayFocus – były to średniej klasy lornetki Porro z możliwością wstępnego zablokowania ustawionej ostrości okularów. W tym samym roku do oferty dołączają żeglarskie lornetki, w Europie sprzedawane pod nazwą Marine, zaś w USA jako Seasider / Windjammer, a później OceanPro. W roku 1991 pojawia się też popularna seria małych lornetek Porro o nazwie Travelite. Od połowy lat 90-tych mamy w ofercie praktycznie wszystko to, co Nikon oferuje w swojej palecie optyki obserwacyjnej.

Artykuł został przygotowany przy współpracy z firmą Nikon Polska Sp. z o.o.
Sponsorem cyklu „Nikon Sport Optics wczoraj i dziś” jest firma Nikon Polska Sp. z o.o.

O autorze Marcin Górko (ur. w 1971 r.) – absolwent Politechniki Łódzkiej oraz dyplomowany instruktor fotografii. Pierwszy poważny kontakt z optyką miał w 1988 r., kiedy zaczął interesować się astronomią. Rok 1993 to początek jego przygody ze sprzętem fotograficznym firmy Nikon. W tym samym roku nawiązał współpracę z czasopismem „Foto Kurier”. Autor pierwszego w Polsce kompendium na temat sprzętu fotograficznego Nikon „System Nikona”. Od 2005 r. współpracownik Nikon Polska, gdzie zajmuje się głównie sprzętem Sport Optics. Współautor wydanej przez Nikon Polska książki „Radość Fotografowania”.

Zobacz pozostałe artykuły z cyklu "Nikon Spost Optics wczoraj i dziś"

	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 1 Przedwojenna historia lornetek Nikon Sport Optics Artykułem tym rozpoczynamy cykl poświęcony dokładnemu przedstawieniu produktów i historii Nikon Sport Optics. Sprzętu fotograficznego „Żółtego Giganta” bliżej przedstawiać nie trzeba – pozycja jednego z liderów rynku dba o doskonałe... Czytaj dalej>>
	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 2 Okupacja amerykańska i lata powojenne Zakończenie II Wojny Światowej to z kilku powodów czas bardzo ważny dla Nippon Kogaku. Koniec zmagań wojennych w oczywisty sposób oznacza gwałtowny spadek zapotrzebowania na dalmierze, peryskopy i celowniki optyczne... Czytaj dalej>>
	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 3 Lornetki z pryzmatami Porro Trzecią część cyklu poświęcimy na przedstawienie ogromnej gamy lornetek z pryzmatami Porro. Na początek warto sobie odpowiedzieć na pytanie: „Po co w ogóle w lornetce pryzmaty?”. Czytaj dalej>>
	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 4 Lornetki z pryzmatami dachowymi W tym odcinku przedstawimy lornetki z pryzmatami dachowymi, jednocześnie pokazując, jak Nikon dotrzymuje kroku takim renomowanym producentom jak Zeiss, Leica i Swarovski. Czytaj dalej>>
	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 5 Lornetki w obserwacjach nieba Nie będzie dużą przesadą, jeśli stwierdzimy, że astronomia obserwacyjna była jednym z motorów napędowych w rozwoju optyki. Potrzeba „zaglądania” coraz głębiej w przestrzeń kosmiczną wymagała... Czytaj dalej>>
	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 6 Lunety, czyli EDG i spółka Jeśli lunety trzeba porównać do lornetek, to najprościej porównanie takie można skwitować następującym wnioskiem: wady lornetek to zalety lunet i odwrotnie. Przyjrzyjmy się więc bliżej aktualnej ofercie Nikona w dziedzinie lunet. Czytaj dalej>>
	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 7 Digiscoping W tym odcinku fotografia powraca, a to za sprawą techniki digiscopingu. Jest to nic innego jak fotografowanie przez lunety. O ile słowo „digiscoping” - powstałe z określenia digital telescoping – jest stosunkowo młode, to sama idea fotografowania przez lunetę... Czytaj dalej>>
	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 8 Fotografia Mikroskopowa Spośród całej oferty Nikon Sport Optics, mikroskopy polowe należą do najmniej znanych produktów. Jest tak częściowo dlatego, że wśród mikroskopów nie ma takiej konkurencji jak wśród lornetek, a obserwacje przez mikroskop nie są tak fascynujące jak podglądanie życia ptaków lunetami... Czytaj dalej>>
	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 9 Mechanizmy ogniskowania w lornetkach W tym odcinku zapoznamy się bliżej z mechanizmami ustawiania ostrości stosowanymi w lornetkach marki Nikon. Przyjrzymy się nie tylko poszczególnym rozwiązaniom technicznym, ale także odpowiemy sobie na pytanie: jakie wady i zalety wiążą się z poszczególnymi rozwiązaniami? Czytaj dalej>>
	Nikon Sport Opics wczoraj i dziś - część 10 Lunety Nikon PROSTAFF 5 Nikon od kilku lat dość intensywnie rozwija swoje produkty z działu Sport Optics. W tej ofensywie sprzętowej pojawiają się instrumenty optyczne z najwyższej półki, skutecznie konkurujące z takimi tuzami jak Carl Zeiss, Leica i Swarovski, ale też sprzęt dla każdego... Czytaj dalej>>