50 lat mocowania Nikon F - historia ewolucji bagnetu cz. 2
2. Chronologia bagnetu
Podwójny bagnet na aparacie dalmierzowym Nikona. |
1959-1977: Pierwsze „wcielenie” bagnetu lustrzanek Nikona, obecnie zwane non-AI lub pre-AI. Wewnątrz złącza bagnetowego stosowana była jedynie dźwignia domykająca przysłonę. Wizjery typu Photomic, zewnętrzne światłomierze, oraz cześć modeli Nikkormatów łączyła się z pierścieniem przysłon przez odpowiedni bolec wchodzący w widełki na pierścieniu przysłon.
Pierwsza wersja bagnetu F. 1 - dźwignia domykania przysłony, 2 - blokada bagnetu |
Wokół bagnetu mechanicznych Nikkormatów znajdowała się skala czasów migawki. Widoczny na zdjęciu bolec przekazywał obrót pierścienia przysłon do światłomierza. |
1977-1981: Nikon wprowadza nowy mechanizm współpracy pierścienia przysłon ze światłomierzem, zwany AI – Automatic Indexing. Nowe obiektywy posiadały na pierścieniu przysłon zaczep, którego położenie zależne było od otworu względnego. Na zdjęciach poniżej strzałki pokazują dokładnie zaczep dla obiektywu bardzo jasnego (f/1.2) oraz dość ciemnego (f/4.5).
Korpusy z systemem AI łączyły się z owym zaczepem za pomocą małej dźwigienki, która podczas stosowania obiektywów non-AI mogła być podniesiona do góry.
Na pierścieniu przysłon, z boku obiektywu pojawia się jeszcze dodatkowy zaczep do sterowników przysłony DS, które wraz z Nikonem F2 dawały automatykę przysłony.
1981-2005: Obiektywy AI są zastępowane obiektywami AIS, w których zmieniono nieco mechanizm domykania przysłony, dodano również zaczepy informujące niektóre korpusy o minimalnej przysłonie obiektywu (f/16, f/22 lub f/32) oraz zaczep sygnalizujący, że obiektyw ma ogniskową dłuższą od 135 mm, co miało wpływ na krzywą programu. Nadal zachowano widełki, a więc pełną kompatybilność z wczesnymi korpusami.
Bagnet obiektywu AIS. 1 - widełki na pierścieniu przysłon, 2 - zaczep boczny do sterowników przysłony DS, 3 - dźwignia domykania przysłony, 4 - zaczep informujący o minimalnej przysłonie, 5 - zagłębienie na blokadę bagnetu, 6 - zagłębienie informujące o obiektywie AI-S, 7 - zaczep AI na pierścieniu przysłon, 8 - zaczep informujący o ogniskowej obiektywu |
Nikon FA posiadał najbardziej zaawansowane mocowanie ze wszystkich korpusów MF. 1 - „igła” rozpoznająca obiektyw AI/AIS, 2 - przełącznik informujący o ogniskowej obiektywu, 3 - dźwignia informująca o minimalnej przysłonie |
od 1986: Nikon wprowadza do lustrzanek technoloię automatycznego ustawiania ostrości. Silnik znajdujący się w korpusie poprzez specjalny wałek napędza ruchome elementy obiektywu. Każdy AF-Nikkor posiada wbudowany procesor CPU, informujący korpus o ogniskowej, otworze względnym i skali przysłon.
W bagnecie lustrzanek AF dodatkowo pojawiły się: 1 - styki CPU w górnej części komory lustra oraz 2 - wałek napędu AF, zwany potocznie „śrubokrętem”. |
Bagnet AF-Nikkorów poza brakiem widełek jest dokładnie taki sam jak Nikkorów AIS. Dodatkowo pojawiły się: 1 - kontakty CPU i 2 - wałek napędu AF. |
1992: Pojawiają się AF-Nikkory z funkcją „D”, przekazujące do korpusu (F90 i każdy późniejszy AF) informację o odległości obiektu oraz Nikkory AF-I, wyposażone w silniki bezrdzeniowe.
1998: Pojawiają się Nikkory AF-S, wyposażone w ciche i szybkie silniki bezrdzeniowe Silent Wave Motor. Debiut najtańszych Nikkorów serii „G” - bez pierścienia przysłon. Z biegiem czasu bez tego pierścienia będą również wszystkie DX-Nikkory przeznaczone do lustrzanek cyfrowych formatu DX.
Część korpusów amatorskich posiada dźwigienkę, która jest obrócona po ustawieniu na pierścieniu przysłon minimalnego otworu. W przeciwnym wypadku, aparat pozostaje zablokowany i sygnalizuje błąd. |
![]() Bagnet F w najnowszej lustrzance Nikona - modelu D3x. |
Osoby zainteresowane jak spisują się pierwsze Nikkory w porównaniu z ich o 50 lat młodszymi, współczesnymi odpowiednikami pozostaje poprosić, by uzbroiły się w cierpliwość – już za tydzień na Optyczne.pl pierwszy pojedynek z cyklu „test ciekawym nie do wiary – nowy Nikkor kontra stary”.
Informacje na temat produktów firmyNikon znajdują się na stronie www.nikon.pl.
O autorze:
Marcin Górko (ur. w 1971 r.) - absolwent Politechniki Łódzkiej oraz dyplomowany instruktor fotografii. Pierwszy poważny kontakt z optyką miał w 1988 r., kiedy zaczął interesować się astronomią. Rok 1993 to początek jego przygody ze sprzętem fotograficznym firmy Nikon. W tym samym roku nawiązał współpracę z czasopismem "Foto Kurier". Autor pierwszego w Polsce kompendium na temat sprzętu fotograficznego Nikon "System Nikona". Od 2005 r. współpracownik Nikon Polska, gdzie zajmuje się głównie sprzętem Sport Optics. Współautor wydanej przez Nikon Polska książki "Radość Fotografowania".