Historia firmy Leica od 160 lat jest nierozerwalnie związana z niemieckim miastem Wetzlar położonym nad rzeką Lahn. Ta niewielka miejscowość oddalona ok. 70 km na północ od Frankfurtu, słynęła nie tylko z urokliwych otaczających ją wzgórz Taunus, ale także z licznych uzdolnionych rzemieślników, którzy od wielu lat tu zamieszkiwali. Był to jeden z głównych powodów, dla których młody, 23-letni mechanik i matematyk samouk - Carl Kellner postanowił założyć w roku 1849 swój Instytut Optyczny właśnie w Wetzlar.

Carl Kellner (25 marca 1826–13 maja 1855)

Celem Optisches Institut Carl Kellner była produkcja teleskopów wyposażonych w zaprojektowany przez Kellnera ortoskopowy okular achromatyczny. Cieszył się on wówczas sporym uznaniem wśród astronomów i nawet sam C.F. Gauss pracujący w tamtych czasach nad modelem matematycznym opisującym zachowanie światła przechodzącego przez soczewki przesłał do Kellnera list z gratulacjami.

Siedziba Optisches Institut Carl Kellner

Nowy biznes Carla Kellnera dość szybko zaczął kwitnąć i przynosić spore dochody, a dzięki poszerzeniu linii produktów o mikroskopy przybyło firmie nowych klientów, wśród których znaleźć można było już nie tylko znanych astronomów, ale także naukowców z innych dziedzin. W rezultacie w roku 1853 produkcja mikroskopów przewyższyła produkcję teleskopów, które zupełnie odeszły w zapomnienie w 1855 r., aby firma mogła skupić się wyłącznie na mikroskopach.

----- R E K L A M A -----

ZIMOWY CASHBACK OD CANONA 2024/25

Canon 85/2 RF Macro IS STM

2598 zł 2398 zł

Canon R6 Mark II + 24-105/4 RF L

15498 zł 14498 zł

Canon 70-200/4 RF L IS USM

6996 zł 6496 zł

Canon R8 (EOS R8) + 24-50/4.5-6.3 RF ...

6493 zł 5993 zł

Jeden z pierwszych mikroskopów produkowanych przez Kellnera

Niestety rok 1855 zapisał się w historii także jako rok śmierci Carla Kellnera, który zmarł na gruźlicę w wieku zaledwie 29 lat. Prowadzenie interesu przejął jego wieloletni partner – Friedrich Christian Belthle, który wkrótce potem ożenił się z wdową po zmarłym właścicielu. Dzięki temu Belthe mógł oficjalnie przejąć instytut, który od tego momentu przyjął nazwę Optisches Institut Kellner und Belthe.

Friedrich Christian Belthle

Friedrich Christian Belthle, podobnie jak jego poprzednik, również nie cieszył się najlepszym zdrowiem i szybko uznał, że w firmie potrzebny jest powiew świeżości i młodego ducha. W rezultacie w roku 1865 w instytucie pojawił się nowy pracownik. Był to młody, 22-letni optyk Ernst Leitz, który w pierwszej kolejności zajął się dopracowaniem jakości produkcji w celu uzyskania jak najmniejszego rozrzutu wielkości parametrów w mikroskopach opuszczających fabrykę. Był to pierwszy objaw legendarnej później dbałości o szczegóły i precyzji Ernesta Leitza. Belthle był pod tak wielkim wrażeniem osiągnięć nowego pracownika, że bardzo szybko uczynił z niego wspólnika i gdy w roku 1869 Belthle zmarł nagle, to Leitz stał się jedynym właścicielem firmy. Oczywiście nie trzeba było długo czekać na kolejną zmianę nazwy, która tym razem brzmiała Institut von Ernst Leitz.

Ernst Leitz I (26 kwietnia 1843–12 września 1920)

Pierwsze lata były dla Leitza dosyć ciężkie. Po poniesieniu sporych wydatków na reorganizację przedsiębiorstwa i przestawienie się z montażu indywidualnego na produkcję seryjną, konieczne było jej wstrzymanie, gdyż w roku 1870 wybuchła wojna francusko-pruska. Na szczęście trwała ona tylko 10 miesięcy i dość szybko instytut wznowił swoją działalność. Przez następne 45 lat pod wodzą Ernsta Leitza firma szybko się rozwijała, aż do kolejnej przerwy spowodowanej I Wojną Światową. O tym jak dynamiczny był to rozwój mogą świadczyć dane z produkcji. W latach 1849–1869 Kellner i Belthle wyprodukowali w sumie ok. 1000 mikroskopów, do roku 1887 liczba ta sięgnęła 10 tysięcy, by w ciągu kolejnych 5 lat zostać podwojoną. Do roku 1912 fabrykę opuściło w sumie 150 tys. mikroskopów.

W roku 1887 Leitz zatrudnił w instytucie matematyka Carla Metza, którego zadaniem było projektowanie soczewek. Tym samym firma jako pierwsza wyłamała się ze staroświeckich metod prób i błędów będących powszechnie stosowanych w owym czasie przez wszystkie firmy optyczne, pomimo tego że Gauss opracował odpowiednie modele matematyczne kilkadziesiąt lat wcześniej. Ta decyzja okazała się kluczowa dla instytutu, który od tego czasu wiódł prym na rynku słynąc ze swoich precyzyjnych instrumentów najwyższej jakości.

Ernst Leitz dość szybko wprowadził do interesu swoich dwóch synów, którzy pomimo braku jakiegokolwiek formalnego wykształcenia w dziedzinie optyki lub mechaniki precyzyjnej posiadali ogromne doświadczenie dzięki praktykom odbytym w firmie. Starszy z synów Ludwig zajął się rozwojem aparatów do mikrofotografii, która wówczas była w powijakach. Dzięki temu produkty te pojawiły się w ofercie firmy na długo przed tradycyjnymi aparatami Leica. Już w 1886 roku fabryki instytutu Leitza opuszczały aparaty mieszkowe wykonane z drewna i mosiądzu, które montowało się pionowo na ścianie, dzięki czemu umieszczenie pod nimi mikroskopu nie stanowiło problemu.

Jeden z pierwszych aparatów mieszkowych Leitz do mikrofotografii z możliwością zamontowania na ścianie.

Zaangażowanie Ludwiga doprowadziło także do poszerzenia oferty o projektory zdjęciowe i filmowe oraz specjalistyczny sprzęt naukowy. Był on także odpowiedzialny za stworzenie pierwszych zagranicznych oddziałów firmy. Niestety tragiczna śmierć w 1898 przerwała jego dzieło i to młodszy z synów Ernst Leitz II został w 1906 r. wspólnikiem ojca, by po jego śmierci przejąć firmę, która w międzyczasie przyjęła nazwę Ernst Leitz K.G. Wetzlar.

Ernst Leitz II (1 marca 1871–15 czerwca1956) znany był ze swojego zamiłowania do myślistwa.

Pasją Ernsta Letza II było myślistwo i to właśnie jego zamiłowanie do polowań stało się motorem rozpoczęcia prac nad pierwszym modelem lornetki. Dzięki temu, po trzech latach badań, 14 maja 1907 roku światło dzienne ujrzała lornetka Leitz Binocle 6 x 18.

Leitz Binocle 6 x 18 z 1907 roku

Co ciekawe, podczas projektowania części mechanicznych i obudowy lornetki konstruktorzy nie poszli ścieżkami wydeptanymi przez inne firmy, lecz wykazali się indywidualnym podejściem do tematu. Ówczesne techniki odlewnicze były zbyt słabo rozwinięte, aby produkować wysokiej jakości tubusy. Zatem po wielu testach specjaliści z firmy Leitz postanowili zastosować rury ciągnione lub walcowane wykonane ze stopu magnezu i aluminium. Dodatkowo opracowano wiele innowacyjnych rozwiązań, które opatentowano w 1906 roku: patent nr 191758 opisywał techniki pozwalające chronić wnętrze lornetki przed kurzem i wilgocią, patent nr 192762 opisywał innowacyjny sposób ochrony pryzmatów.

Produkcja lornetek w fabryce Ernst Leitz w Wetzlar w roku 1913.

Przełom XIX i XX wieku to także okres, w którym Leitz rozpoczął produkcję obiektywów fotograficznych przeznaczonych dla aparatów dużego formatu. Choć w tym okresie, przez około 10 lat w ofercie producenta znaleźć można było również aparaty mieszkowe, to w rzeczywistości były one produkowane przez zewnętrzne firmy, a potem wyposażane w obiektywy Leitz i sygnowane logotypem firmy z Wetzlar. Mowa tu o modelach Klapp i Moment, w ktorych można było w znaleźć obiektywy Leitz Summar i Leitz Periplan.

Summar to 6-elementowa, symetryczna konstrukcja, opracowana i opatentowana przez wspomnianego wcześniej Carla Metza, który stał wówczas na czele optycznego zespołu projektowego w firmie Leitz. Jednak gros jego pracy skupiało się na mikroskopach i obiektywach do projektorów, a po zaprzestaniu produkcji aparatów mieszkowych firma ograniczyła się jedynie do dostarczania obiektywów fotograficznych innym producentom.

Reklama obiektywów i innych produktów Leitz z 1909 r.

W ten sposób doszliśmy do początku XX wieku, kiedy to 1 stycznia 1911 roku do Wetzlar przyjechał zdolny specjalista od mechaniki precyzyjnej Oskar Barnack. Choć przyjechał tu w konkretnym celu i na zaproszenie Ernsta Leitza, to i tak nikt wówczas nie przypuszczał jak wielką rolę odegra on w dziejach firmy.

Trzy pokolenia rodziny Leitz (od lewej): Ernst Leitz II, Ernst Leitz III i Ernst Leitz I.