Premiery aparatów Pentaksa odbywają się stosunkowo rzadko, a oferta tego producenta, w porównaniu do konkurencji, jest raczej skromna. Przykładowo, w ubiegłym roku w klasie super-zoom ujrzał światło dziennie tylko jeden model (Pentax Optio RZ18).

Testowany przez naszą redakcję Pentax Optio VS20 posiada stabilizowaną matrycę CCD o efektywnej rozdzielczości 16 milionów pikseli. Jej fizyczny rozmiar jest podobny jak u konkurentów i wynosi 1/2.33 cala. Obiektyw charakteryzuje się porównywalną krotnością zoomu do reszty stawki (20x), jednak na szerokim kącie jego ogniskowa wynosi 28 mm, podczas gdy we wszystkich pozostałych aparatach – 25 mm (w wartościach ekwiwalentnych dla formatu 35 mm). To sprawia, że wykonując zdjęcia Pentaksem obejmiemy w kadrze nieco mniej niż pozostałymi aparatami. Maksymalna ogniskowa wynosi 560 mm i choć jest to sporo, to rekord testu należy do Olympusa SZ14 (600 mm). Jasność obiektywu nie jest imponująca (od f/3.1 na szerokim kącie do f/4.8 na pozycji tele), choć i tak dla najdłuższej ogniskowej jest najlepsza w teście.

Zakres dostępnych czułości ISO zawiera się w przedziale 100–6400, jednak przy dwóch ostatnich wartościach (3200 i 6400) aparat wykonuje zdjęcia w rozdzielczości zredukowanej do 5 megapikseli. Najdłuższy czas naświetlania (tryb scena nocna) wynosi 4 s, co przykładowo może nie wystarczyć do rejestracji efektownych smug przejeżdżających nocą samochodów, ale z fotografowaniem fajerwerków nie powinno być problemu. Z kolei najkrótszy czas to 1/2500 s. Wbudowana lampa błyskowa doświetli obszar w odległości od 20 cm do 5.1 m (szeroki kąt) oraz od 1.6 m do 3.3 m (najdłuższa ogniskowa) od aparatu.

Pentax wraz z Olympusem nie posiadają możliwości nagrywania filmów w Full HD, ale warto zauważyć, że są najtańszymi modelami w teście. W VS20 dostępne tryby to HD (1280×720 pikseli, AVI Motion JPEG), VGA (640×480 pix) i QVGA (320×240 pix) – w każdym rejestracja odbywa się z prędkością 30 lub 15 kl/s. Zabrakło możliwości używania zoomu optycznego podczas filmowania oraz nagrywania dźwięku stereofonicznego.

Energii elektrycznej dostarcza dedykowany akumulator o napięciu 3,7 V i pojemności 1000 mAh. Producent deklaruje, że na w pełni naładowanym ogniwie wykonamy ok. 200 zdjęć. Zdjęcia zapisywane są na najpopularniejszych obecnie kartach SD (a także SDHC i SDXC), dostępnych jest także 16 MB pamięci wewnętrznej.

Budowa i jakość wykonania

VS20 jest konstrukcją, która budzi mieszane uczucia. Na pierwszy rzut oka wygląda jak wiele podobnych modeli z tego segmentu, jednak po wzięciu aparatu w dłoń okazuje się, że jest dość nieporęczny. Mimo, że jakość materiałów i wykonanie są zadowalające, to aparat sprawia wrażenie toporności i źle leży w dłoni. Ciężko nam zrozumieć, dlaczego producent zdecydował się zastosować gumowe wykończenie po lewej stronie obiektywu (patrząc od strony wyświetlacza) natomiast na uchwycie (tzw. gripie) po prawej już nie.

Zacznijmy tradycyjnie od opisu przycisków na tylnej ściance. Pierwsze spostrzeżenie po chwili użytkowania – guziki działają raczej z oporem i posiadają mały skok. Na samej górze znajduje się guzik szybkiego dostępu do filmów. Pod nim umieszczono przycisk włączający tryb podglądu zdjęć. Istnieje możliwość uruchomienia aparatu w tym trybie (bez wysuwania obiektywu) – w tym celu należy przytrzymać guzik poglądu i jednocześnie wcisnąć włącznik aparatu. Kolejnym klawiszem, na środku prawej strony tylnej ścianki, jest krzyżak kierunkowy – Pentax jako jedyny aparat testu nie został wyposażony w obrotowe kółko nawigacyjne. Jego poszczególne przyciski posiadają następujące funkcje:

• przycisk „w górę” – samowyzwalacz (2- lub 10-sekundowy), pilot (dostępny jako akcesorium), a także zdjęcia seryjne oraz autobracketing ekspozycji,
• przycisk „w dół” – MODE – wybór trybu tematycznego (np. Auto, Program, Pejzaż, Zachód słońca itd.),
• przycisk „w lewo” – tryb pracy lampy błyskowej: auto / włączona / wyłączona, również z redukcją efektu czerwonych oczu,
• przycisk „w prawo” – tryb pracy autofokusa: normalny / makro / makro od 1 cm / nieskończoność / manualne ustawianie ostrości.

Pośrodku znajduje się guzik OK zatwierdzający wybór danej opcji. Poniżej krzyżaka kierunkowego zlokalizowano przycisk MENU, którego funkcja jest dość oczywista. Ostatnim klawiszem na tylnej ściance jest zielony guzik, umożliwiający przyporządkowanie mu jednej z czterech funkcji. Należą do nich: regulacja ISO, kompensacja ekspozycji, wybór rozdzielczości zdjęcia oraz aktywacja uproszczonego trybu fotografowania dla początkujących.

Producent Pentaksa zastosował rozwiązania raczej niespotykane w aparatach kompaktowych montując dodatkowy spust migawki wraz z dźwignią zoomu na prawej ściance aparatu. Co więcej, po przeciwnej stronie korpusu znajduje się także drugi gwint statywowy (niestety podobnie jak „standardowy” wykonany z plastiku). Jak widać producent chciał bardzo ułatwić wykonywanie zdjęć w pionie, pytanie tylko, czy te udogodnienia pomogą znaleźć nabywców na ten model.

Górny panel zawiera włącznik aparatu, przycisk migawki oraz okalającą go dźwignię zoomu.

Wyjście AV (brak tu HDMI), będące równocześnie portem komunikacyjnym z komputerem, znajduje się pod niewielką, dobrze dopasowaną gumową zaślepką. Komora baterii i slot karty pamięci zostały ukryte pod plastikową klapką na spodzie korpusu, obok gniazda statywu.

Menu

Menu Pentaksa jest mało skomplikowane. Zostało podzielone na trzy zakładki: ustawienia trybu fotografowania, filmowania, konfiguracja aparatu. W pierwszej znajdziemy m.in. takie opcje jak: rozdzielczość, balans bieli, czułość, aktywacja stabilizacji, czy ustawienia ostrości, nasycenia i kontrastu. Druga zakładka zawiera rozdzielczość klipu filmowego, filtr kolorystyczny i opcje włączenia stabilizacji podczas filmowania. W ostatniej zgromadzono np. ustawienia daty, zegara i języka. Przegląd poszczególnych funkcji menu pokazuje poniższa animacja.

Wyświetlacz LCD

Biorąc pod uwagę parametry techniczne, monitor TFT zastosowany w Pentaksie nie wyróżnia się na tle pozostałych modeli. Przekątna o długości 3 cali oraz 460 000 punktów rozdzielczości może nie rzucają na kolana, ale podobnie jest np. w testowanym Canonie. Niestety w VS20 oglądany obraz nie jest tak wyrazisty i ostry jak u konkurentów. Do tego dochodzą widoczne „schodki” na wyświetlanych symbolach graficznych i niektórych czcionkach. Niestety ciężko oprzeć się wrażeniu, że trzymamy w rękach aparat sprzed kilku lat. Na pochwałę zasługuje fakt, że matowa powłoka LCD dobrze tłumi odblaski, co jest szczególnie pomocne przy silnym oświetleniu (np. w ostrym słońcu). Podczas fotografowania możemy wyświetlić takie informacje jak: rozdzielczość zdjęcia, balans bieli, ISO, tryb fotografowania, histogram itd. Poszczególne sposoby prezentacji obrazu zmieniamy przy pomocy przycisku OK. Aparat został wyposażony w cyfrową poziomicę. Niestety w testowanym przez nas egzemplarzu była ona kompletnie rozkalibrowana.

Użytkowanie

Wszystkie tryby fotografowania w VS20 zostały zgromadzone pod jednym przyciskiem: MODE. Wśród nich znajduje się tryb auto, program (w którym mamy możliwość regulacji największej liczby parametrów) a także tryby tematyczne: Naturalny odcień skóry, Ujęcie nocne z ręki, Portret nocny, Scena nocna, Panorama cyfrowa, Pejzaż, Błękit nieba, Zachód słońca, Kwiaty, Cyfrowa stabilizacja SR, Dzieci, Zwierzęta, Portret, Żywność, Ognie sztuczne, Plaża i śnieg, Sport, Film.

W tej samej części menu zgromadzono kilka efektów fotograficznych:

• Rybie oko – 3 stopnie intensywności zniekształcenia,
• Szkic,
• Miniatura – z trzema opcjami wyboru obszaru, który pozostanie ostry, niestety przesuwanie nie odbywa się płynnie jak w Canonie SX240 HS,
• Dodawanie ramki – 3 ramki do wyboru, rozdzielczość zablokowana na wartości 3 megapikseli.

Tryb makro w VS20 charakteryzuje się najmniejszą odległością ostrzenia spośród testowanych aparatów. Fotografowany obiekt możemy ustawić już 1 cm od ostatniej soczewki obiektywu. Oczywiście w takim przypadku pojawiają się kłopoty z oświetleniem motywu, ponieważ obiektyw zasłania nam światło. Do tego dochodzi duża nieostrość obrazu na brzegach kadru. Rezultat prezentujemy poniżej.

Obsługa Pentaksa należy do prostych, chociaż twarde przyciski oraz niska jakość wyświetlanego obrazu psują przyjemność korzystania z tego modelu. Na pewno na plus można zaliczyć fakt, że aparat działa stosunkowo szybko i nie pojawiają się irytujące opóźnienia np. w przechodzeniu pomiędzy kolejnymi opcjami w menu (jak np. w Nikonie).

Sprawność autofokusu w dobrym świetle jest w pełni zadowalająca. W ciemniejszym otoczeniu ogniskowanie nadal przebiega skutecznie, przynajmniej jak na sprzęt amatorski. Problemy zaczynają się na dłuższych ogniskowych, w okolicach maksymalnego powiększenia. Wówczas automat często się myli, a cały proces przebiega powoli. Podczas wykonywania zdjęć scenki testowej w studio, natrafiliśmy na duże problemy z ustawieniem ostrości przy ISO 800. Otóż autofocus nie był w stanie trafić ani razu, dopiero ręczne ogniskowanie zapewniło jako taki efekt, choć jednocześnie daleki od oczekiwanego. Brak ostrości może być spowodowany np. dodatkowym procesem odszumiania obrazu dla tej czułości, jednak bez pliku RAW ciężko tak naprawdę wyrokować. Należy również wspomnieć, że wyświetlana podczas manualnego ostrzenia skala odległości na niewiele się wówczas zdała – była rozkalibrowana podobnie jak cyfrowa poziomica.

Pentax zapisuje szybkie zdjęcia seryjne z prędkością 10 kl/s (10 szt.) lub 4.7 kl/s (20 szt.) w rozdzielczości 5 megapikseli. Fotografie pełnej wielkości rejestrowane są z prędkością zaledwie 1.1 kl/s (maksymalnie 6 sztuk, po czym tempo spada). Zaimplementowano również rejestrację 16 zdjęć wykonywanych w rozdzielczości 640×480 pikseli (8 kl/s) i prezentowanych w formie indeksu.

Wykrywanie twarzy działa z umiarkowaną skutecznością. Algorytm toleruje niewielkie odchylenia od pozycji „en face”, poza tym rozpoznawanie trwa dłużej niż u konkurentów. Interesującym dodatkiem jest możliwość identyfikowania twarzy trzech konkretnych osób, których imiona możemy nawet wpisać do pamięci aparatu. Przy robieniu kolejnych zdjęć pod ramką zaznaczającą rozpoznaną „znajomą” twarz pojawia się wprowadzony wcześniej podpis. Ostatnią funkcją wartą wzmianki jest ostrzeganie o zamkniętych oczach osoby fotografowanej, które pojawia się w formie komunikatu na ekranie po zrobieniu zdjęcia.

Czujnik położenia działa na tyle sprawnie, że aparat możemy trzymać nawet do góry nogami, a ikony i inne parametry na LCD są wyświetlane w prawidłowej orientacji. U konkurentów nie znajdziemy takiej funkcji, chociaż jak do tej pory nie odczuliśmy jej braku. Oczywiście zdjęcia wykonane w innej pozycji niż pozioma, posiadają stosowną informację w EXIF-ie i nie ma potrzeby ich obracać na komputerze czy w aparacie.

Wybrane tryby tematyczne

Trzeba przyznać, że dodatkowych funkcji w testowanym Pentaksie jest jak na lekarstwo. Konkurenci oferują więcej, jednak tutaj należy brać pod uwagę cenę zakupu wspomnianego aparatu. Poniżej prezentujemy efekty działania następujących filtrów fotograficznych, zastosowanych w VS20:

• rybie oko,
• szkic,
• miniatura,
• ramka (3 szt.).

Efekt rybiego oka

Szkic

Efekt miniatury

Ramka 1

Ramka 2

Ramka 3

Filtry cyfrowe – edycja zdjęć

Zaprezentowane wyżej rezultaty (za wyjątkiem ramek) można także osiągnąć edytując zdjęcie w aparacie. Oprócz nich, w menu dostępnych jest jeszcze kilka innych efektów, które można zastosować do fotografii zapisanych na karcie pamięci.

Bez efektu

Aparat dziecinny

Retro

Kolor (fioletowy)

Ekstracja koloru (zielonego)

Błyski gwiazd (serca)

VS20 daje nam również możliwość nagrywania filmów z użyciem 5 filtrów:

• czarno-biały – PRZYKŁAD (19,6 MB),
• sepia – PRZYKŁAD (24,6 MB),
• rybie oko – PRZYKŁAD (4,98 MB),
• miniatura – PRZYKŁAD (4,27 MB),
• szkic – PRZYKŁAD (4,26 MB).

Panoramy

Przy pomocy VS20 możemy rejestrować zdjęcia panoramiczne. Po wybraniu odpowiedniej opcji w menu i wykonaniu pierwszego zdjęcia, wyświetlona na ekranie strzałka wskaże nam kierunek, w którym musimy przesunąć aparat, wraz z punktem do którego należy wyrównać obraz. Nie ma potrzeby wciskać ponownie spustu migawki, aparat zrobi to automatycznie. Zdjęcie wynikowe składane jest z trzech kadrów, a efekt końcowy prezentujemy poniżej. Widać, że zdarzają się błędy po złożeniu finalnej fotografii ale jej jakość jest akceptowalna. (Kliknięcie w zdjęcie poniżej otworzy obraz w pełnej rozdzielczości).

Podsumowanie

Pentax odstaje od konkurentów pod kilkoma względami. Mało poręczna obudowa, słaby (choć 3-calowy) wyświetlacz, niska jakość filmów mogą niestety odstraszyć potencjalnego nabywcę. Co więcej, model ten boryka się z dwoma problemami. Po pierwsze ostrość zdjęć przy czułości ISO 800 pozostawia wiele do życzenia, a po drugie wszędzie mamy do czynienia ze zbyt mocnym wyostrzaniem, które wprowadza niepotrzebne zakłócenia obrazu. VS20 jest za to w stanie odwdzięczyć się (subiektywnie rzecz ujmując) miłą dla oka kolorystyką zdjęć, a także prostotą obsługi. Dodatkowy spust migawki do zdjęć pionowych stanowi ciekawy dodatek, raczej niespotykany w tej klasie aparatów. Z kolei relatywnie niska cena może stanowić atut dla użytowników o mniejszych wymaganiach co do jakości zdjęć.

Zalety:

• szeroki zakres ogniskowych,
• ładna kolorystyka zdjęć,
• prosta obsługa,
• dodatkowy spust migawki do zdjęć pionowych wraz z dźwignią zoomu i gwintem statywu,
• funkcja zdjęć panoramicznych,
• dobry tryb makro,
• wbudowany czujnik położenia aparatu działający podczas kadrowania i poruszania się po menu,
• programowalny przycisk.

Wady:

• agresywne wyostrzanie zdjęć,
• niewielka liczba dodatkowych trybów,
• problemy z ostrością zdjęć przy ISO 800,
• duża aberracja chromatyczna,
• praktycznie bezużyteczne czułości ISO 3200 i 6400,
• niezbyt wygodne przyciski,
• umiarkowany komfort trzymania aparatu,
• niska jakość filmów,
• brak złącza HDMI,
• kiepskiej jakości wyświetlacz LCD.

Zdjęcia przykładowe

Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 100 mm, f/4.8, exp. 1/400 s, ISO 100 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.14 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 46 mm, f/4.2, exp. 1/640 s, ISO 100 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.29 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 6 mm, f/3.2, exp. 1/640 s, ISO 100 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.52 MB
Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 5 mm, f/3.1, exp. 1/800 s, ISO 400 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.15 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 41 mm, f/4.2, exp. 1/640 s, ISO 400 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.01 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 100 mm, f/14.4, exp. 1/320 s, ISO 1600 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.22 MB
Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 100 mm, f/14.4, exp. 1/640 s, ISO 3200 Plik: JPEG, 2592×1944 pix, 1.12 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 11 mm, f/11.2, exp. 1/2500 s, ISO 6400 Plik: JPEG, 2592×1944 pix, 1.1 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 11 mm, f/11.2, exp. 1/1250 s, ISO 3200 Plik: JPEG, 2592×1944 pix, 1.06 MB
Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 5 mm, f/9.3, exp. 1/250 s, ISO 800 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 2.91 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 18 mm, f/4.0, exp. 1/1250 s, ISO 800 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.14 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 9 mm, f/3.5, exp. 1/1600 s, ISO 800 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 2.75 MB
Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 5 mm, f/9.3, exp. 1/500 s, ISO 1600 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.01 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 18 mm, f/12.2, exp. 1/1250 s, ISO 1600 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 2.93 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 14 mm, f/11.7, exp. 1/1250 s, ISO 6400 Plik: JPEG, 2592×1944 pix, 1.07 MB
Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 9 mm, f/3.5, exp. 1/250 s, ISO 200 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.07 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 22 mm, f/4.1, exp. 1/1250 s, ISO 200 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 3.26 MB	Aparat: Pentax Optio VS20 Parametry: 18 mm, f/4.0, exp. 1/320 s, ISO 200 Plik: JPEG, 4608×3456 pix, 2.97 MB