W pierwszej części cyklu opisującego historię firmy Fujifilm skupiliśmy się na wydarzeniach, które przyczyniły się do wyodrębnienia z Dainippon Celluloid Co., Ltd. spółki Fuji Photo Film Co., Ltd. Miało to miejsce na początku 1934 roku, kiedy to też rozpoczęto produkcję materiałów światłoczułych w nowo wybudowanej fabryce Ashigara. Choć z jej taśm produkcyjnych dość szybko zaczęły schodzić pierwsze klisze filmowe, płytki światłoczułe i papier fotograficzny, to pierwsze lata działalności nie były łatwe dla Fuji.

Pierwsze produkty Fuji Photo Film Co., Ltd: film pozytywowy, płytki światłoczułe i papiery fotograficzne.

Okazało się bowiem, że wprowadzenie na rynek fotograficzny i kinematograficzny produktów nowej marki nie jest tak łatwe, jak przypuszczano. Oczywistym było, że w pierwszych latach działalności fabryka będzie borykała się z problemem jakości produkcji, a jak wiadomo, zapewnienie tej cechy jest kluczowe do osiągnięcia sukcesu na tym dość specyficznym rynku. Materiały światłoczułe musiały charakteryzować się doskonała jakością, gdyż profesjonalny fotograf, czy operator kamery nie mógł ryzykować tym, że w procesie wywoływania materiałów okaże się, iż z powodu niskiej jakości kliszy cały materiał fotograficzny, czy filmowy, do niczego się nie nadaje. Dlatego nawet na rodzimym rynku producentowi ciężko było zyskać zaufanie klientów, którzy woleli polegać na droższych i sprawdzonych materiałach Agfy i Kodaka.

Z tego też powodu pierwsze trzy lata działalności Fuji Photo Film Co., Ltd. upłynęły pod znakiem corocznych strat i problemów finansowych. Na szczęście ówczesny prezes spółki, Pan Shuichi Asano był świadom problemu i już w 1934 roku postanowił poszukać wyjścia z tej sytuacji. W rezultacie zatrudnił w firmie niemieckiego inżyniera Dr. Maueruhofu, który odpowiedzialny był za poprawienie jakości emulsji światłoczułej wykorzystywanej w produkcji materiałów. Dzięki jego 10-miesięcznej pracy w fabryce Ashigara, w 1936 roku udało się wznowić wstrzymaną wcześniej produkcję filmów pozytywowych, a wniesione przez niego „know-how” pozwoliło także na rozpoczęcie masowej produkcji wysokiej jakości filmu negatywowego, błony rentgenowskiej, a w późniejszych latach filmów rolkowych.

----- R E K L A M A -----

OFERTA BLACK FRIDAY

Sony A7R IV (15263 zdj.)

8299 zł 7054 zł

Canon 28-70/2 RF L USM

10999 zł 9899 zł

Fujifilm GFX 100S (443 zdjęcia)

13999 zł 12599 zł

Leica Q2 Monochrom (3252 zdj.)

19999 zł 17999 zł

Tym samym marka Fuji stała się rozpoznawalna w branży fotograficznej, co przełożyło się na znaczny wzrost sprzedaży produktów Fuji Photo Film Co., Ltd. i pozwoliło firmie dokonać kolejnych inwestycji. W rezultacie w roku 1938 wybudowano zakład produkcyjny Odawara, a w 1939 roku rozbudowano fabrykę Ashigara.

Fabryka Ashigara po rozbudowie.

Fabryka Odawara w 1940 roku

W tym samym czasie przy fabryce Ashigara utworzono instytut badawczy, którego zadaniem było wdrożenie do masowej produkcji materiałów światłoczułych do fotografii kolorowej. Niestety II Wojna Światowa spowodowała znaczne spowolnienie prac, a wprowadzona kontrola rynku fotograficznego doprowadziła do zamrożenia cen i stagnacji. Na szczęście dzięki współpracy z armią japońską firma mogła rozwinąć nową gałąź swojej działalności – produkcję optyki.

Na początku lat 40-tych ubiegłego wieku firma Fuji Photo Film Co., Ltd. zaopatrywała wojsko w różnego rodzaju przyrządy optyczne, wśród których znaleźć można było kamery obserwacyjne oraz obiektywy wykorzystywane w fotografii lotniczej. Produkty optyczne odgrywały coraz większe znaczenie w przychodach firmy i dlatego w roku 1944 podjęto decyzję o wydzieleniu spółki Fuji Photo Optical, która stała się matką dla wszystkim znanej marki Fujinon.

Kamera obserwacyjna i obiektyw 50 cm f/5 do fotografii lotniczej.

Lata powojenne to okres dalszego rozwoju firmy, czego owocem były pierwsze kolorowe błony filmowe, a także pierwszy aparat fotograficzny Fujica Six IA formatu 6×6 cm i wyposażony w obiektyw 75 mm f/3.5.

Pierwsze kolorowe materiały światłoczułe Fuji

Pierwszy aparat Fuji Six IA zaprezentowano w 1948 r.

Końcówka lat 40-tych i całe lata 50-te ubiegłego roku stały pod znakiem dynamicznego rozwoju firmy. Fuji Photo Film Co., Ltd. sukcesywnie poszerzało portfolio swoich produktów, a dzięki nagłemu wzrostowi wykorzystywania diagnostyki rentgenowskiej, firma mogła czerpać spore dochody ze sprzedaży błon rentgenowskich. Pozyskane w ten sposób środki inwestowano nie tylko w nowe fabryki, ale także w rozwój nowych produktów z branży fotograficznej i optycznej. Dzięki temu w 1950 roku na rynek trafił dwuobiektywowy aparat Fujica Flex Auto Mat, a później konsumencki Fuji Pet formatu 6×6 i modele Fujica 35M oraz Fujica 35SE na filmy formatu 35 mm.

W latach 50-tych Fuji mogło również pochwalić się sporą rodziną obiektywów Fujinon, w której znalazły się modele Fujinon 50 mm f/1.2 z mocowaniem Leica, a także Fujinon 100 mm f/2 i Fujinon 35 mm f/2.

Rodzina obiektywów Fujinon w latach 50-tych ubiegłego wieku.

Jako ciekawostkę można tu dodać, iż w celu usprawnienia żmudnych obliczeń wykonywanych podczas projektowania torów optycznych Fuji postanowiło stworzyć swój pierwszy komputer. Prace nad maszyną obliczeniową dobiegły końca w roku 1956, a ich owocem był komputer FUJIC zajmujący powierzchnię 8 m² i składający się z 20000 części i 1700 lamp połączonych pięcioma kilometrami kabla. FUJIC był używany nie tylko przy projektowaniu torów optycznych, bowiem często korzystały z niego także niektóre japońskie uniwersytety oraz Agencja Meteorologiczna.

Komputer FUJIC

W opisywanym okresie w ofercie japońskiego producenta nie zabrakło także powiększalników i lornetek. Te ostatnie były w dość dużych ilościach eksportowane do Stanów Zjednoczonych i tam sprzedawane pod marką Bushnell, a producent oferował wiele modeli o powiększeniach z zakresu 6–12x i średnicach obiektywów 32–50 mm.

Większość lornetek produkowanych przez Fuji Photo Optical trafiała do Stanów Zjednoczonych.

Lata 50-te to także okres dynamicznej ekspansji Fuji na rynkach zagranicznych. Firmie udało się wówczas podpisać umowy eksportowe z 27 krajami. Oprócz wspomnianych już Stanów Zjednoczonych, produkty firmy trafiały również do Singapuru, Tajlandii, Korei Południowej, Indii, Afryki Południowej, Wenezueli, Meksyku, Hongkongu, Brazylii i na Filipiny.

Kolejna dekada stała pod znakiem rozwoju produktów konsumenckich, a także fotolabów. Fuji zaoferowało amatorskie filmy kolorowe Fujicolor N50, Fujicolor N64 i Fujicolor N100, a także aparat Fujica 35 Auto-M oraz Fujica Drive na film formatu połówkowego. Lata 60-te to także okres ogromnej popularności amatorskich aparatów kompaktowych, przez co w ofercie Fuji znalazły się takie modele jak Fujica Compact 35, Fujica Compact S, czy Fujica Rapid S, w której nie trzeba było przewijać filmu po wykonaniu zdjęcia i która była odpowiedzią na system Kodaka In-matic. Producent nie zapomniał też o bardziej wymagających użytkownikach, którzy poszukiwali niewielkiego aparatu średnioformatowego do codziennego użytku i zaoferował im model Fujica G690.

Pomimo ciągłego rozwoju Fuji wciąż pozostawało daleko w tyle za swoim największym konkurentem, czyli firmą Eastman Kodak. O tym, jak silną miał wówczas pozycję amerykański producent może świadczyć historia systemu domowych kamer wideo Rapid-8 opracowanego przez Fuji w kooperacji z 14 producentami, wśród których znalazła się nawet niemiecka Agfa. W maju 1964 rozpoczęto produkcję taśm i urządzeń, jednak w tym samym czasie Kodak zaprezentował system Super8 również bazujący na 8-milimetrowej taśmie, lecz nieco różniący się od rozwiązania zaproponowanego przez Fuji. W rezultacie już w sierpniu tego samego roku zakończono żywot formatu Rapid-8 i wzięto się za produkcję taśm i urządzeń kompatybilnych z systemem Super8, gdyż to one momentalnie zdominowały rynek.

Na początku lat 70-tych Kodak posiadał 90% udziałów w wartym 400 mln USD amerykańskim rynku filmów fotograficznych. Pomimo tego, że produkty oferowane przez Fuji charakteryzowały się wyższą czułością na światło i lepszym odwzorowaniem ciepłych barw, to jednak produkty Kodaka były chętniej wybierane przez masowych odbiorców. Fuji natomiast skupiało się na zaspokojeniu potrzeb odbiorców profesjonalnych, co pozwoliło firmie wyrobić sobie solidną markę. Dzięki temu jeszcze w tej samej dekadzie udało się podwoić udział w rynku amerykańskim i osiągnięto wartość 4%.

Z całą pewnością przyczyniła się do tego ogromna popularność kolorowego filmu negatywowego Fujicolor F-II400 o czułości ISO 400, który w momencie zaprezentowania podczas Photokiny w 1976 roku był najbardziej czułą błoną fotograficzną dostępną wówczas na rynku.

Stoisko Fujifilm na Photokinie w 1976 roku.

Filmy Fujicolor F-II400 od maja 1977 roku były sprzedawane pod nazwą Fujicolor 400.

Ogromny sukces rynkowy Fujicolor F-II400 sprawił, że w roku 1978 Fuji wprowadziło do sprzedaży czarno-biały film negatywowy o czułości ISO 400, który sprzedawano pod marką Neopan 400. Co ciekawe, nowa błona charakteryzowała się łagodną ziarnistością i dzięki forsowaniu w procesie wywoływania można było osiągnąć wartości ISO 3200, przy zachowaniu zadowalającej jakości zdjęć.

Tym samym Fuji pokazało, że nie zamierza szybko poddawać się w walce o pozycję lidera w branży materiałów światłoczułych. Swoje aspiracje producent potwierdził jeszcze bardziej w 1984 roku, kiedy to w 50. rocznicę powstania zaprezentował światu błonę Fujicolor HR1600 o zawrotnej jak na tamte czasy czułości ISO 1600. Między innymi dzięki temu posunięciu, w latach 80-tych udało się zwiększyć udział na rynku amerykańskim do 8%.

W tym samym czasie połowa filmów i papierów fotograficznych sprzedawanych w południowo-wschodniej Azji opatrzona była logotypem Fujifilm, a udział firmy na rynku europejskim wynosił 15%. Doprowadziło to do otwarcia w 1984 roku pierwszej fabryki Fuji na naszym kontynencie, która została ulokowana w Holandii.

Firma Fuji cały czas dbała też o to, aby kupujący mieli do czego włożyć produkowane przez nią filmy. Dlatego na rynku pojawiały się coraz to nowsze aparaty fotograficzne. Warto tutaj wspomnieć o w pełni automatycznych aparatach Fujikaoto, w których użytkownik nie musiał zawracać sobie głowy przewijaniem i zwijaniem filmu oraz ustawieniem jego czułości. Dodatkowo aparaty oferowały w pełni automatyczną ekspozycję i elektroniczną migawkę. Jednak okazało się, że to za mało, gdyż bardziej leniwi klienci wciąż musieli borykać się z niezbyt wygodnym ładowaniem filmu. Z myślą o nich opracowano mechanizm DIL (drop-in loading), dzięki któremu ładowanie kasety z filmem było dziecinnie proste, gdyż wystarczyło wsunąć ją z góry do aparatu. W ofercie producenta znalazła się także seria lustrzanek Fujica AX na film 35 mm. Nie zapomniano także o najmłodszych i osobach poszukujących niewielkich aparatów, czego wynikiem była seria kieszonkowych kompaktów formatu 110.

Profesjonaliści mogli zadowolić się serią średnioformatowych aparatów serii Fujica G, wśród których znalazł się model Fujica G617 Panorama formatu 6×17 cm przeznaczony do wykonywania zdjęć panoramicznych. Z kolei bardzo niecierpliwi miłośnicy fotografii mogli wybierać spośród licznych modeli do fotografii natychmiastowej.

Producent znalazł także propozycję dla bardzo oszczędnych klientów i w 1986 roku zaproponował im pierwszy w świecie jednorazowy aparat QuickSnap.

Dzięki bogatej ofercie i chłonności rynków azjatyckich, na początku lat 90-tych Fuji wyrosło na lidera w produkcji aparatów. Niestety japoński producent wciąż przegrywał z Kodakiem na polu materiałów światłoczułych. Wojna ta trwała jeszcze przez wiele lat i tak naprawdę nigdy się nie zakończyła i nikogo nie okrzyknięto ostatecznym zwycięzcą, gdyż u schyłku XX wieku fotografia analogowa zaczęła odchodzić do lamusa i została niemal całkowicie wyparta przez fotografię cyfrową. Dziś już praktycznie nikogo nie obchodzi, kto sprzedaje więcej błon światłoczułych, jednak faktem jest, że obecnie Kodak z trudem broni się przed bankructwem, a Fujifilm wciąż sprzedaje swoje kultowe klisze, takie jak Fujichrome Velvia, czy Fujichrome Provia, pomimo, iż zostały one wprowadzone na rynek 20 lat temu.

Zwłaszcza zaprezentowana w 1990 roku Velvia przyczyniła się do zwiększenia popularności materiałów światłoczułych z logo Fuji. Ten barwny film odwracalny do zdjęć w świetle dziennym charakteryzuje się wyjątkowo drobnym ziarnem, doskonałą ostrością i rozdzielczością oraz dużym nasyceniem kolorów, neutralnymi szarościami i niedoścignioną głębią cieni. Właśnie te cechy sprawiły, iż miłośnicy fotografii zapominali o produktach Kodaka i wkładali do swoich aparatów Velvię.

Jednak wspomniana wcześniej wojna o dominację na rynku trwa nadal, przeniosła się tylko na inne pole walki. Pole walki stworzone w 1988 roku właśnie przez Fujifilm, kiedy to producent zaprezentował światu pierwszy w pełni cyfrowy aparat konsumencki, który zapisywał obrazy na wymiennej karcie pamięci i tym samym rozpoczął epokę fotografii cyfrowej. Ale o tym już w następnym odcinku.

Artykuł został przygotowany przy współpracy z FUJIFILM Europe GmbH (Sp. z o.o.) Oddział w Polsce.
Sponsorem artykułu jest firma FUJIFILM Europe GmbH (Sp. z o.o.) Oddział w Polsce.