Zdjęcia przedmiotów są ważną dziedziną fotografii. Wiele z nich wykonujemy w studiu fotograficznym, w większości przypadków na specjalnie wykonanych w tym celu stołach bezcieniowych. Czeska firma Fomei proponuje kilka różnych typów. Różniących się wielkością i co się z tym wiąże, ceną. W kolejnych artykułach omówimy ich właściwości. Dzisiaj na początek kilka ogólnych uwag, na przykładzie wyrobów ze szkła.

W zdjęciach przedmiotów użytkowych staramy się przedstawić ich formę oraz strukturę materiału. Pod warstwami lakierów, lub politur często gubi się struktura tworzywa, z którego dany przedmiot został wykonany. Kształt przedmiotu, oraz materiał i sposób wykończenia powierzchni narzucają sposób oświetlenia. Jeżeli małych przedmiotów nie można pokazać w ich naturalnym otoczeniu, zdjęcia najlepiej wykonywać na stole bezcieniowym. Pozorna jasność wielu przedmiotów często oszukuje nasze oczy, na zdjęciu będą one zawsze ciemniejsze od białej płaszczyzny stołu.

----- R E K L A M A -----

OFERTA BLACK FRIDAY

Canon 28-70/2 RF L USM

10999 zł 9899 zł

Leica Q2 Monochrom (3252 zdj.)

19999 zł 17999 zł

Sony A7R IV (15263 zdj.)

8299 zł 7054 zł

Fujifilm GFX 100S (443 zdjęcia)

13999 zł 12599 zł

W wielu przypadkach wykorzystujemy światło rozproszone, uzyskane dzięki dużym powierzchniom świetlnym, które pozwala bez trudności uzyskać prawidłową tonalność fotografowanych przedmiotów, ale otrzymane obrazy są monotonne. Wprowadzenie w fotografowaną przestrzeń światła skierowanego z odbłyśników z plastrami miodu, lub z projektorów poprawia nie tylko plastykę fotografowanych przedmiotów, ale dzięki odblaskom świetlnym obraz uzyskuje żywość i głębię. Sposób oświetlenia zależy również od ilości źródeł światła, jaką mamy do dyspozycji. Jeżeli dysponujemy tylko jednym źródłem o dużej powierzchni świecącej, to umieszczenie go tuż nad stołem i nieco z tyłu pozwala osiągnąć zupełnie przyzwoite rezultaty. Najmniej ciekawe rezultaty daje umieszczenie źródła światła blisko kamery, dające płaski rysunek fotografowanych przedmiotów. Nawet światło rozproszone, frontalno-boczne i przy zastosowaniu delikatnego tła daje wynik negatywny, deformując lśniące powierzchnie, a wypukłe fragmenty gubią się w zbyt szerokim odbiciu światła. Większa ilość źródeł światła pozwala na większe możliwości modelowania bryły przedmiotów, jednak wymaga staranniejszego przemyślenia oświetlenia.

Fomei Mini Table–2 jest stołem bezcieniowym średniej wielkości, o szerokości płyty roboczej 60 cm. Na statywie z poprzecznym ramieniem EASY-III zamocowana jest lampa Digital 600 z paskową płaszczyzną rozpraszającą Stripbox 60×90 cm. Na płycie stołu fotografowany przedmiot, oraz światłomierz Sekonic L-758 Cine. Światło z płaszczyzny rozpraszającej oświetla pionową płytę stołu. Przy takim oświetleniu wykonano pierwsze zdjęcie.

Z zasady podłożami do ustawiania fotografowanych przedmiotów są płaszczyzny poziome, zwane niekiedy tłem poziomym, natomiast tylny plan zamykają tła pionowe. Ich właściwości i wygląd powinny być dostosowane do przedmiotów zdjęcia, oraz podkreślać kompozycję obrazu. Przy wykonywaniu zdjęć na stole bezcieniowych wygięta płyta stołu pozwala na płynne przejście między tłem poziomym a pionowym, bez widocznej poziomej linii, która zawsze występuje, kiedy tło poziome i pionowe są do siebie prostopadłe i różnią się walorem, lub kolorem. Zróżnicowane oświetlenie tła pozwala uzyskać różne wartości tonalne obrazu i w ten sposób tworzyć właściwą atmosferę zdjęcia.

W celu uzyskania bardzo efektownego tła można wykorzystywać różne podłoża naturalne, jednak stosowanie ich powinno wynikać z przeznaczenia i kompozycji zdjęcia.. Dobre rezultaty uzyskujemy wykorzystując tła naturalne jak drewno, kamienie czy piasek. Jeśli jako tło decydujemy się na wykorzystanie innego przedmiotu, dobieramy go tak, aby harmonizował z przedmiotem głównym. W wielu przypadkach dobre rezultaty pozwala uzyskać biała podstawa stołu bezcieniowego, którą przez dodatkowe podświetlenie od dołu można uczynić nieskazitelnie białą. Bez tego oświetlania często na zdjęciach oddawane jest w szarej lub błękitnawej tonacji.

W celu pokazania pełnego kształtu przedmiotu zdjęcie wykonujemy nieco z góry. Światło kluczowe zazwyczaj ustawiamy z lewej strony stołu w takim położeniu, aby promienie świetlne dobrze modelowały formę fotografowanego przedmiotu. Światło wypełniające ustawiamy po przeciwnej stronie stołu w celu zmniejszenia kontrastu oświetlenia, który dobieramy zależnie od stosowanego materiału zdjęciowego i przeznaczenia zdjęcia. Przy zdjęciach katalogowych stosujemy niższy kontrast oświetlenia, przy reklamowych lub artystycznych wyższy. W pierwszym przypadku stosujemy płaszczyzny rozpraszające, w drugim wykorzystujemy oprawy światła skierowanego. Tylko w wyjątkowych przypadkach kontrast zdjęciowy ustawiamy na poziomie 1:1. Takim przykładem może być zdjęcie płaskiej szkatułki, której najważniejszą cechą będzie piękne malowidło lub inkrustacja na jego górnej powierzchni.

Charakterystyczną cechą szkła jest jego przezroczystość oraz zdolność odbijania i załamywania promieni świetlnych. Każdy wyrób ze szkła przepuszcza światło, załamuje je i odbija, a także rozprasza i pochłania. W określonych przypadkach przedmioty wykonane ze szkła mogą zachowywać się jak powierzchnie lustrzane, całkowicie odbijając padające na niego promienie świetlne, naczynia wypełnione wodą zachowują się jak soczewki skupiając światło. Wyzyskując te cechy szkła, można poprzez stosowanie różnego typu oświetlenia osiągać różne efekty, aby na końcowym obrazie pokazać przezroczystość szkła, jego formę i linię konturu oraz zdobienia, jeśli takie występują.

Przy fotografowaniu przedmiotów ze szkła ważny jest dobór tła. Przezroczyste szkło nie posiada własnej barwy i przybiera na zdjęciu kolor tła lub otoczenia. Trzeba dobrać takie tło, które najlepiej uwydatni zachowanie się światła w tym przedmiocie. Tło powinno być kontrastem dla światła odbitego od przedmiotu i do tego celu nadają się tła ciemne, zwłaszcza, gdy przedmioty szklane oświetlamy w prześwicie światłem konturowym. Takie oświetlenie rysuje równomiernie kształt przedmiotu, czuje się jego przezroczystość, często jednak można zagubić inną ważną cechę szkła – jego połyskliwość. Szkło bez odbić światła wychodzi na zdjęciach martwo. Jasne też dobrze oddają walor przedmiotów szklanych, wymagają tylko innego sposobu oświetlenia. W wielu przypadkach stosujemy barwne tła lub barwne światła. Zmianę barwy światła uzyskujemy przez stosowanie barwnych folii filtracyjnych, zakładanych na oprawy oświetleniowe.

Do oświetlenia ostatniej serii zdjęć wykorzystaliśmy zestaw trochę nietypowy. Był nim generator akumulatorowy Panther 600 Pro z dwoma głowicami błyskowymi, oraz lampa kompaktowa Digital 600. Jako elementy formujące i modelujące wiązkę świetlną wykorzystaliśmy nasadkę projekcyjną Spot (1), paskową płaszczyznę rozpraszającą Stripbox 40×120 cm (2), oraz paskową płaszczyznę rozpraszającą Stripbox 30×90 cm (3).

Zdjęcie A

Zdjęcie B

Zdjęcia płynu wlewanego wartką strugą do kieliszka zawsze zaliczały się do efektownych. Jasny krąg w zdjęciu „b” został uzyskany z nasadki projekcyjnej Spot (1), rozjaśnienie lewej części kieliszka jest wynikiem działania światła konturowego (2).

Szczegółowe informacje na temat produktów Fomei znaleźć można na stronie:

• sklep.medikon.pl

Artykuł został przygotowany przy współpracy z firmą Medikon – dystrybutorem produktów Fomei w Polsce
Sponsorem cyklu Fotoszkoła Fomei jest firma Medikon sp. z o.o.

O autorze Leonard Karpiłowski w 1976 r. ukończył Studium Fotografii i Filmu Centralnego Ośrodka Metodyki Upowszechniania Kultury MKiS. Pracę dyplomową z zakresu estetyki i historii fotografii napisał pod kierunkiem Mariana Szulca, a warsztatową zrealizował u Henryka Nowickiego. Dalej doskonalił umiejętności i wiedzę fotograficzną na Warsztatach Fotograficznych prowadzonych przez Zbigniewa Dłubaka oraz na zajęciach szkoleniowych firm Sinar i Broncolor. Jest instruktorem fotografii kategorii S, nadawanej za wybitne osiągnięcia pedagogiczne. W latach 70. był członkiem Grup Twórczych „Fakt” i „A-74”, członkiem Ogólnopolskiego Forum Grup Twórczych oraz wiceprzewodniczącym Komitetu Historii Fotografii. Jest członkiem-założycielem Fotoklubu Rzeczpospolitej Polskiej – Stowarzyszenie Twórców, w okresie 1995–2000 był członkiem Zarządu Głównego Fotoklubu. Fotografię uprawia od 1965 r. Zajmuje się dydaktyką fotograficzną, w latach 70. i 80. jako wykładowca i konsultant Centralnego Ośrodka Metodyki Upowszechniania Kultury oraz jako nauczyciel fotografii w placówkach kulturalnych i oświatowych Mokotowa. W działalności twórczej wykorzystuje głównie technikę bromową i jej możliwości interpretacyjne, kolor traktując głównie użytkowo. Uprawia fotografię kreacyjną, pejzażową i industrialną. Wystawia od 1974 r. Jego prace były eksponowane na ponad 70 wystawach krajowych i zagranicznych. Jest autorem 11 wystaw indywidualnych. Od 1993 r. zajmuje się publicystyką z zakresu estetyki, techniki i technologii fotografii. Publikował na łamach polskich pism fotograficznych. Współpracował z Magazynem „FOTO” w latach 1993–94 i z FOTO-KURIEREM od 1995 r. Jest autorem książek „Fotografia wielkoformatowa” (2000), „Aparaty średnioformatowe” (2002), „Światła i cienie w fotografii” (2008). Książka „Światła i cienie w fotografii” otrzymała wyróżnienie w kategorii „Technika” I Konkursu na Fotograficzną Publikację Roku 2008, plasując się tuż za serią książek sygnowanych znakiem National Geographic. Obecnie Leonard Karpiłowski przygotowuje kolejne publikacje o tytułach roboczych „Pierwsze kroki w fotografii” oraz w „Studiu i w plenerze”. Karpiłowski od siedmiu lat jest konsultantem firmy Hensel Studiotechnik, ponadto współpracuje z firmami fotograficznymi: Medikon, Fomei, Olympus, FujiFilm, Sony, Canon, i Monolight, biorąc udział w prezentacjach sprzętu fotograficznego i oświetleniowego, oraz w innych działaniach jako konsultant i wykładowca.