W sferze komercyjnej makrofotografia jest stosowana przede wszystkim w zdjęciach o charakterze naukowym oraz reklamowym. W tym drugim przypadku najczęstszym tematem jest biżuteria oraz drobne mechanizmy. Są więc spore szanse, że to, co przyjdzie Ci fotografować, będzie mieć bardzo lśniącą powierzchnię. Błyszczące obiekty mogą zaś przysporzyć wielu problemów tym fotografom, którzy nie przygotowali się właściwie do wykonania zadania. Powierzchnie metaliczne oraz powierzchnie cieczy stanowią szczególne wyzwanie, ponieważ lustrzane odbicia wszystkiego, co znajduje się wokół, zaczynają mieć decydujący wpływ na finalny wygląd obrazu. Sytuacji nie ułatwia też fakt, że każde światło skierowane wprost na obiekt powoduje powstanie silnych odblasków. Dokładnie planując ujęcie, możesz jednak zapewnić sobie równomierne, rozproszone światło, takie jak to użyte przy fotografowaniu kropli ze zdjęcia 4-17, i w ten sposób zredukować odblaski.

Korzystanie z namiotu bezcieniowego przydaje się w wielu różnych rodzajach fotografii. Zwróć uwagę, że na tym zdjęciu brak odblasków, które widoczne są na innych zdjęciach spadających kropel. Zdjęcie wykonane obiektywem Canon 28–135 mm f/3,5-5,6 IS Macro

Co więc należy zrobić, gdy ktoś zleci Ci sfotografowanie pary obrączek albo zegarka ręcznego? Starannie oświetlić obiekt i zachować czujność, by uniknąć niepożądanych refleksów świetlnych.

Oświetlenie

Oświetlanie powierzchni odbijających światło jest niełatwe, głównie dlatego, że lustrzane powierzchnie nie mają własnego koloru ani też tekstury, która mogłaby uczynić zdjęcie ciekawym. Nie masz do dyspozycji nic poza kształtem obiektu, musisz więc dobrze wykorzystać światło, aby go uwypuklić.

----- R E K L A M A -----

OFERTA BLACK FRIDAY

Sony A7R IV (15263 zdj.)

8299 zł 7054 zł

Fujifilm GFX 100S (443 zdjęcia)

13999 zł 12599 zł

Leica Q2 Monochrom (3252 zdj.)

19999 zł 17999 zł

Canon 28-70/2 RF L USM

10999 zł 9899 zł

Jest wiele sposobów, by uzyskać interesujące oświetlenie lśniącego obiektu. Klasycznym rozwiązaniem jest przepuszczenie światła przez żaluzje, aby uzyskać pasiasty wzór na fotografowanej powierzchni. W ten sposób dodajesz sztuczną teksturę do przedmiotu, który jej nie posiadał. Czasem trzeba to uznać za zło konieczne, gdy chcemy dobrze odwzorować kształt obiektu.

Inne wzory, które warto wypróbować, to szachownica oraz koncentryczne koła. Może Ci się zdawać, że trudno jest rzutować taki wzór na powierzchnię obiektu, ale wcale nie musi to być skomplikowane. Przy fotografowaniu lśniących przedmiotów musimy zwykle unikać lustrzanych odbić, to zaś oznacza, że obiekt trzeba umieścić w namiocie bezcieniowym. W takim namiocie możemy wraz z obiektem umieścić różne kształty, np. wycinając je z czarnego kartonu i mocując do ścian namiotu. Kształty te będą odbijać się w powierzchni modelu, czyniąc ją ciekawszą. Potrzebna Ci tylko odrobina kreatywności, by uzyskać ciekawy efekt!

Odbicia lustrzane

Gdy obiekt, który fotografujesz, ma matową, szorstką powierzchnię, to masz szczęście. Nie będziesz musiał się martwić odbiciami. Kiedy jednak trzeba sfotografować metalowy przedmiot o powierzchni wypolerowanej jak lustro, sytuacja jest znacznie trudniejsza. Problem polega na tym, że obłe ścianki przedmiotu działają jak wypukłe zwierciadło z kątem widzenia 180°. Wykonane zdjęcie będzie więc przedstawiać tak naprawdę wszystko, co się znajduje wokół Ciebie. Nie fotografujesz przedmiotu; fotografujesz sposób, w jaki odbija on swoje otoczenie.

Jedyny sposób, by uniemożliwić lśniącej powierzchni odbijanie światła, to usunąć wszystkie źródła światła z pomieszczenia. Ponieważ jednak potrzebujesz światła, by robić zdjęcia, to rozwiązanie się nie sprawdza. Skoro więc nie można zapobiec odbiciom, trzeba się z nimi pogodzić i nauczyć się je kontrolować. Musisz stworzyć własne, planowane odbicia, które podkreślą kształt obiektu i charakter jego powierzchni.

Jedna z metod kontrolowania odbić polega na umieszczeniu obiektu w namiocie. Namiot to przestrzeń zamknięta ze wszystkich stron płaszczyznami o jednolitym, neutralnym kolorze — najczęściej białymi — z otworem przeznaczonym na obiektyw aparatu. W teorii umieszczenie obiektu w takim miejscu oznacza, że jedyne widoczne odbicie na jego powierzchni to będzie odbicie obiektywu. Ponieważ jednak nie zajmie ono wiele miejsca na zdjęciu, możesz je zignorować albo ewentualnie wyretuszować w komputerowym programie do edycji zdjęć, takim jak Adobe Photoshop. W rezultacie uzyskasz zdjęcie podobne do zdjęcia 4-18.

Wiele osób uważa, że sterylne wnętrze namiotu powoduje powstawanie obrazów wypranych z charakteru i nastroju, i wprowadzają do wnętrza namiotu rozmaite dekoracje celem stworzenia zaplanowanych odbić. Na przykład umieszczenie na górnej powierzchni namiotu dwóch wąskich, równoległych czarnych pasków podkreśla formę kulistych metalowych przedmiotów, daje też ciekawe efekty w przypadku biżuterii i innych błyszczących obiektów.

Oświetlanie namiotu to ciekawe ćwiczenie. Można to robić zarówno za pomocą oświetlenia stałego, jak i fleszowego. Ponieważ namioty są zwykle białe, można ich używać w roli ekranów do rozpraszania światła (dyfuzorów). Gdy umieścisz źródła światła za ściankami namiotu po obu jego stronach, uzyskasz w jego wnętrzu miękkie, rozproszone oświetlenie, które pozwala do minimum zredukować odbłyski i wydobyć w pełni jakość fotografowanego przedmiotu (zdjęcie 4-19).

Aby zwiększyć wrażenie trójwymiarowości obrazu, można zróżnicować jasność światła wpadającego do namiotu, przy jednej ze ścian umieszczając mocniejsze źródło światła (lub, jeśli nie ma możliwości regulacji intensywności świecenia, to odsuwając jedno ze źródeł światła od namiotu).

Para obrączek sfotografowana w studiu z użyciem namiotu. Zdjęcie wykonano obiektywem 60 mm makro, 1/60 s, f/11 przy ISO 100

Poziom odwzorowania detali zegarka, jaki prezentuje to zdjęcie, byłby nie do osiągnięcia bez namiotu bezcieniowego. Zdjęcie wykonano obiektywem 105 mm f/2,8 AF-D Macro. 1/250 s, f/8,0, ISO 100

Zadanie na koniec rozdziału

Teraz to widzisz. A teraz nie! Od czasu do czasu zdarza nam się widzieć jakiś obraz wyrwany z kontekstu. Gdy obiekt jest pokazany bez zwykłego otoczenia i w niewłaściwej skali, jak można zgadnąć, co to jest? Pokazywanie takiego zdjęcia przyjaciołom to świetna zabawa. Zwykle słyszysz wtedy: „Ależ to piękne! Tylko co to jest?”. Pozwól im chwilę zgadywać, zanim ewentualnie zdradzisz swój sekret. To zadanie będzie polegać na znalezieniu przedmiotu codziennego użytku, czegoś, co wszyscy dobrze znają, i sfotografowaniu go tak, by osoba oglądająca zdjęcie nie mogła go rozpoznać — chyba że jej podpowiesz. Czy poznajesz obiekt, który ja sfotografowałem? To nietypowy widok typowej zapalniczki, która leżała w stosie innych rzeczy na stole w mojej pracowni. Większość ludzi nie zwraca najmniejszej uwagi na mechanizm do krzesania iskry, więc na nim się właśnie skoncentrowałem. Użyłem aparatu Canon EOS 30D z odwróconym obiektywem stałoogniskowym 50 mm na tubie 24 mm. Oświetliłem scenę halogenowym reflektorkiem i zrobiłem zdjęcie z przesłoną w pełni otwartą (f/1,8) przy czasie naświetlania 1/45 s i ISO 100.

Inne książki wydawnictwa Helion S.A.: