Komponując panoramę, podejmujemy decyzję, co pokazać na zdjęciu. Decydujemy o formacie zdjęcia — pionowym lub poziomym, stosunku boków (czyli długości i szerokości zdjęcia) oraz sposobie odwzorowania panoramy (kołowej, niepełnej itp.).

W fotografii panoramicznej, tak samo jak przy klasycznym zdjęciu, trzeba wybrać miejsce, z którego chce się sfotografować daną scenę. Nawet nieznaczne przesunięcie aparatu na boki, w przód lub tył zmienia układ elementów w kadrze. Równie ważne jest oświetlenie — kierunek padania promieni słonecznych czy sztuczne źródła światła. Tu też drobne zmiany mogą mieć duży wpływ na zdjęcie.

Ważny jest wybór pory dnia, o której fotografujemy krajobraz czy pejzaż miejski. Pięknie oświetlona o wschodzie słońca scena może nie być atrakcyjna w południe, a sposób układania się cieni całkowicie odmienia elementy na zdjęciu. Charakter i cechy światła zmieniają się w ciągu całej doby. Tuż przed wschodem słońca kolory są zimne, a cienie bardzo długie. Czas tuż po wschodzie, tzw. poranna złota godzina, daje kolory o odcieniach zimnych. Dodatkowo mogą wystąpić różne chwilowe zjawiska, np. mgły, rosy (rysunki 5.2 – 5.6).

----- R E K L A M A -----

OFERTA BLACK FRIDAY

Canon 28-70/2 RF L USM

10999 zł 9899 zł

Leica Q2 Monochrom (3252 zdj.)

19999 zł 17999 zł

Fujifilm GFX 100S (443 zdjęcia)

13999 zł 12599 zł

Sony A7R IV (15263 zdj.)

8299 zł 7054 zł

Rysunek 5.2. Panorama tuż po wschodzie słońca z widocznymi mgłami — Borków

Rysunek 5.3. Panorama o wschodzie słońca (złota poranna godzina); śnieg zabarwiony różowym światłem — Święty Krzyż

Rysunek 5.4. Złota godzina — okolice Kielc

W południe, kiedy słońce jest wysoko, pojawiają się ostre kontrasty, mocne, krótkie cienie. Przed zachodem słońca tzw. złota godzina daje długie cienie, złote i ciepłe kolory. O zachodzie słońca cienie wydłużają się, barwa światła staje się zimniejsza. Światło słońca stopniowo znika.

Noc to światło księżyca, a gdy go nie widać, należy liczyć jedynie na sztuczne źródła światła. Nocne kolory to zazwyczaj barwy zimne, kontrastowo zestawione z kolorem sztucznego oświetlenia.

Rysunek 5.5. Panorama o zachodzie słońca — Zamek Chęciny

Rysunek 5.6. Przed wschodem słońca — Zamek Krzyżtopór

Bardzo istotną cechą, łączącą się z porą dnia, są pory roku (rysunek 5.7). W różnych strefach klimatycznych przebiegają one odmiennie, ale można przewidzieć, jaki wpływ dla danego miejsca będzie miał fakt wykonania fotografii w zimie lub lecie. W różnych okresach roku o tych samych porach doby światło pada pod różnymi kątami. Ponadto wiążą się z tym zmiana wyglądu szaty roślinnej, obecność opadów atmosferycznych, takich jak deszcz lub śnieg, ujemne temperatury powietrza powodujące powstawanie lodu, szronu i innych podobnych zjawisk. Podczas ochładzania się atmosfery lub po opadach deszczu przejrzystość powietrza jest większa, co umożliwia uchwycenie na zdjęciach odległych krajobrazów.

Rysunek 5.7. Trzy ujęcia panoramiczne tego samego obiektu, wykonane w styczniu, lipcu i październiku — Park Etnograficzny Tokarnia

Najważniejszą chyba decyzją przy fotografii panoramicznej jest wybór sposobu odwzorowania i pola widzenia, czyli wybór typu panoramy. Ta sama scena ujęta na panoramie kołowej będzie zupełnie różna od ujęcia typu długi widok (rysunek 5.8). Przy panoramie dookólnej duże znaczenie ma miejsce, z którego fotografuje się scenę — im bliżej obiektu, tym będzie on bardziej zniekształcony. Efekt widoczny jest przy fotografowaniu budynków w mieście. W panoramach dookólnych zniekształceniu ulegają wszystkie linie poziome poza linią horyzontu.

Wybór sprzętu (szczególnie obiektywu) wpływa na sposób odwzorowania sceny na zdjęciu. Teleobiektyw sprawia, że gotowe zdjęcie wygląda jak wycinek odległej rzeczywistości. Panoramy robione obiektywem standardowym lub szerokokątnym najbardziej przypominają to, co rejestrują ludzkie oczy.

Techniki cyfrowe pozwalają na dużo większą ingerencję w ostateczny wygląd panoramy niż techniki analogowe. Za pomocą programów graficznych można z jednego kompletu zdjęć składowych stworzyć kilka różnych obrazów, wybierając sposób odwzorowania panoramy, wyginając linie horyzontu czy kadrując (przycinając) obraz wedle własnych preferencji. Decyzje podejmowane w cyfrowej ciemni są równie ważne jak te podejmowane podczas wykonywania zdjęć w plenerze lub studio.

Rysunek 5.8. Panorama cylindryczna dookólna wykonana obiektywem szerokokątnym; sposób odwzorowania equirectangular. Widoczne łukowate zniekształcenia linii poziomych — Kielce