Rybie oko
Rodzaj obiektywu o małej ogniskowej i polu widzenia wynoszącym 180 stopni lub więcej, charakteryzujący się dużymi zniekształceniami na brzegach kadru (patrz poniższe zdjęcie).
W przypadku obiektywów bardzo szerokokątnych i właśnie "rybich oczu" stosuje się cztery odwzorowania, z których każde ma inne zastosowanie. W postaci wzorów wyglądają one następująco:
gdzie Alfa to kąt pod którym wpadają promienie do obiektywu, R to odległość tworzenia się obrazu od centrum pola, a f to ogniskowa obiektywu.
Pierwsze z nich jest odwzorowaniem zachowującym odległości kątowe (nazywanym równoodstępnym), drugie zachowuje stosunki powierzchni, trzecie (nazywane projekcją ortograficzną) zachowuje jasność powierzchniową, a czwarte (projekcja stereograficzna) zachowuje kąty. Oczywiście każde z tych odwzorowań obarcza obraz dużą dystorsją, co widać na poniższym przykładowym zdjęciu.
Łatwo możemy teraz pokazać zależność pomiędzy polem widzenia a ogniskową obiektywu, przy zastsowaniu wszystkich omawianych odwzorowań. Wynik tej operacji jest przedstawiony na poniższym rysunku (założyliśmy iż detektorem jest film małoobrazkowy lub matryca o rozmiarach 24x36 mm).
Z rysunku widać wyraźnie, że już przy pomocy obiektywów z ogniskowymi na poziomie 15-20 mm można realizować pola widzenia na poziomie 180 stopni.
Warto też zaznaczyć, że w fotografii wyróżniamy dwa rodzaje obiektywów typu rybie oko. Pierwszy to tzw. "rybie oko" pełnoklatkowe, w którym obraz jest widoczny na całej klatce, a jego przekątna ma 180 stopni (nazywane czasami rybim okiem diagonalnym). Drugi to tzw. kołowe "rybie oko", w którym obraz ma kształt koła wpisanego w detektor. W tym przypadku, pola widzenia mogą wynosić nawet ponad 180 stopni.
Obiektywy typu "rybie oko" to najczęściej skomplikowane konstrukcje optyczne składające się z kilku lub kilkunastu soczewek o skomplikowanym kształcie. Poniżej znajdują się zdjęcia i schematy obiektywów kołowych "rybie oko" firm Sigma i Nikon. Warto zwrócić uwagę, że konstrukcja Nikkora 2.8/6 mm umożliwia mu osiąganie pola widzenia 220 stopni!