_1475239688.jpg)
_1877607562.jpg)
Wyszukiwanie i komponowanie tematu zdjęcia
3. Znajdowanie tematu zdjęcia
Rozwijanie umiejętności widzenia pomoże Ci rozpoznać potencjał danej sceny i przedstawić ją w jak najlepszy sposób. Wykorzystanie umiejętności kompozycyjnych, zrozumienie ekspozycji i innych aspektów fotografii pomoże Ci stworzyć zdjęcie, które sobie wyobrażasz.
Początkujący fotografowie często pytają, jak znaleźć temat zdjęcia. Wydaje im się, że muszą szukać interesujących przedmiotów, znanych miejsc, zachwycających widoków. W rzeczywistości znane miejsca i zachwycające widoki są zazwyczaj dość nudnymi tematami, ponieważ były one tak często fotografowane i na tak wiele sposobów.
Dobre zdjęcia możesz wykonać wszędzie i zazwyczaj impulsem do podjęcia działania jest coś, co zobaczyłeś — gra świateł, piękny kolor, interesujący kształt. Możesz iść ulicą późnym popołudniem i zauważyć podniszczone drzwi, których tekstura, uwydatniana przez promienie zachodzącego słońca, przypomina relief. Albo może natkniesz się na inny, nudny przedmiot, który został jednak jasno oświetlony przez zachodzące słońce. Być może odkryjesz ciekawy wzór z powtarzających się kształtów lub spotkasz grupę dzieci bawiących się w berka.
Podstawą wszystkich dobrych zdjęć jest światło. Bardzo często to właśnie ono zachęca Cię do wykonania zdjęcia, nie zaś właściwy temat. Na przykład możesz zdecydować się na sfotografowanie krajobrazu nie dlatego, że jest wyjątkowo atrakcyjny, ale dlatego, że podoba Ci się padające na niego światło. Dobre światło może przemienić przeciętną scenę lub temat w coś interesującego, jak możesz się przekonać, patrząc na rysunek 9.2.
 Rysunek 9.2. Chociaż pierwsze zdjęcie nie jest szczególnie interesujące, wraz ze zmianą charakterystyki światła fotografowana scena nabrała większego dynamizmu. Jakość światła bardzo często jest cechą definiującą danej sceny |
Rysunek 9.2 jest również przykładem na temat zdjęcia, który nie jest sam w sobie ciekawy. To dzięki światłu stał się interesujący, co oznacza, że na dobry temat fotografii możemy natknąć się wszędzie, nie tylko w egzotycznych i znanych miejscach.
Może się też zdarzyć, że dobry temat zdjęcia okaże się nudny lub interesujący w zależności od rodzaju światła, które będzie na niego padać (rysunek 9.3).
Jak już wiesz, Twoje oko zawiera o wiele więcej komórek wrażliwych na jasność niż na kolor, przez co jest bardziej czułe na kontrast. Zatem mocno kontrastowe światło jest dla nas o wiele atrakcyjniejsze niż mało kontrastowe.
Światło słoneczne tworzy sceny o większym poziomie kontrastu, jeżeli świeci pod małym kątem. Wczesny poranek i późne popołudnie są więc bardziej interesujące pod względem oświetlenia niż samo południe. Dzięki temu rodzajowi światła cienie są dłuższe, co wydobywa teksturę i szczegóły różnych powierzchni. W południe, kiedy słońce świeci niemalże prostopadle, uzyskujemy bardzo niewielki poziom cieniowania, przez co zdjęcia są płaskie i nudne.
 Rysunek 9.3. Ten niezwykły obiekt architektoniczny stanowi dobry materiał na fotografię, ale sfotografowany w tym świetle wygląda płasko i niezbyt interesująco. O wiele ciekawsze zdjęcie można wykonać, jeżeli poczeka się na zmiany w kolorze i kontraście |
Będziesz często wykorzystywał zastane światło na dwa sposoby. Kiedy napotkasz szczególnie atrakcyjne oświetlenie, zatrzymaj i rozejrzyj się za dobrym materiałem na zdjęcie. Być może znajdziesz wzorzystą powierzchnię lub obiekt, który warto sfotografować, ponieważ jest dobrze oświetlony (rysunek 9.4). Z drugiej strony, gdy odkryjesz interesujący przedmiot, zastanów się, czy masz szansę sfotografować go w lepszym świetle. Być może słońce wyjdzie zza chmur i oświetli temat Twojego zdjęcia w bardziej interesujący sposób.
 Rysunek 9.4. Światło było wyjątkowo zachwycające tego późnego popołudnia, kiedy szedłem ulicą, więc zacząłem rozglądać się za tematem zdjęcia i zastanawiać się nad odpowiednią kompozycją. Kiedy zobaczyłem gołębia, kompozycja zaczęła składać się w całość, ale to światło zapoczątkowało cały ten proces |
Wczesnym rankiem i późnym popołudniem światło ma inną barwę niż w południe. Ogólnie rzecz biorąc, zmierzch i świt charakteryzują się „cieplejszym” światłem, choć może to być zależne od warunków atmosferycznych, miejsca zamieszkania i pory roku. Światło późnym popołudniem jest szczególnie ciepłe oraz kolorowe i świetnie nadaje się do robienia zdjęć krajobrazowych oraz portretów (rysunek 9.5).
 Rysunek 9.5. Zdjęcia te różnią się układem cieni i chmur na niebie, ale również charakterystyką światła: późnym popołudniem światło (po prawej) jest cieplejsze od wczesnoporannego (po lewej) |
Wczesnym rankiem i późnym popołudniem światło bardzo szybko zmienia swoje właściwości, co może ułatwić i utrudnić Ci życie. Jeżeli widzisz coś, co nie jest zbyt ciekawie oświetlone, sytuacja ta może szybko się zmienić. Z drugiej strony, jeśli spodobała Ci się jakaś scena, musisz pracować szybko, w przeciwnym wypadku oświetlenie straci swoje właściwości.
Wiosną i jesienią, kiedy słońce świeci nisko, będziesz miał dobre światło przez większość dnia. Poszczególne godziny mogą się różnić zależnie od szerokości geograficznej.
Trzeba jeszcze dodać, że deszcz i nieciekawa pogoda nie wykluczają robienia dobrych zdjęć. Czasami zbyt duży poziom kontrastu może być zły, ponieważ dodaje Twojemu zdjęciu chropowatości i złożoności. Fotografowanie przy mniej kontrastowym oświetleniu daje Ci szansę na późniejsze dostosowanie poziomu kontrastu (rysunek 9.6).
 Rysunek 9.6. Zachmurzone niebo nie oznacza, że nie możesz zrobić dobrych zdjęć. Wiele scen wygląda lepiej z niższym poziomem kontrastu. To zdjęcie zostało wykonane przy dużym zachmurzeniu |
| Patrz przez wizjer |
|
Jeżeli chodzisz od dłuższego czasu i nie widzisz niczego, co warto by sfotografować, być może jesteś akurat w miejscu, gdzie nie ma dobrego tematu zdjęcia. Jednakże może też tak być, że Twoje oczy i mózg nie widzą rzeczy w sposób fotograficzny. Czasami spojrzenie przez wizjer pomaga w dostrzeżeniu potencjalnych zdjęć. Jeżeli nie widzisz interesujących tematów, przyłóż aparat do oka i spójrz przez wizjer. Jego ramy często kadrują świat w sposób, jakiego nie możesz sobie wyobrazić, kiedy po prostu patrzysz. Te wycinki rzeczywistości często okazują się ciekawymi kompozycjami.
Pamiętaj także, że czasami wykonasz wiele nieużytecznych, złych ujęć, zanim Twój zmysł fotograficzny zacznie działać. Jeżeli przejdziesz przez ten proces, być może zaczniesz zauważać więcej potencjalnych fotografii. Jeżeli spróbowałeś wszystkich tych metod i wciąż nie zauważasz nic ciekawego, być może w tym miejscu nie ma nic wartego sfotografowania lub Twój zmysł fotograficzny jest uśpiony. Nie zniechęcaj się tym. Zrelaksuj się, odpocznij i wróć następnego dnia. |
Fotografia jako abstrakcja
Prawdopodobnie już doświadczyłeś czegoś podobnego: przed Tobą rozciąga się zapierający dech w piersiach widok, np. stoisz na krawędzi Wielkiego Kanionu i myślisz sobie: „Cudowne! Muszę to sfotografować!”. Wyciągasz aparat, kadrujesz scenę i robisz kilka zdjęć. Po powrocie do domu patrzysz na odbitki i jesteś zawiedziony. Myślisz sobie: „No nie wiem, wydawał mi się jakiś taki bardziej… okazały”.
Faktem jest, że nikt nie jest w stanie wykonać zdjęcia, dzięki któremu oglądająca osoba poczuje się tak, jakby stała na krawędzi Wielkiego Kanionu. To tak, jakby poprosić tancerza, aby stworzył choreografię, dzięki której widz poczuje się, jakby stał na krawędzi Wielkiego Kanionu. Chociaż wydaje się, że fotografia stanowi zadziwiająco prawdziwą reprodukcję danej sceny, musisz pamiętać o tym, że jest ona zaledwie interpretacją. Na Twoje bezpośrednie doświadczenie Wielkiego Kanionu składała się większa liczba bodźców niż te związane z oglądaniem fotografii. Po pierwsze, bodźce wizualne są o wiele bardziej złożone — widzisz obraz trójwymiarowy, panoramiczny, z większą ilością informacji na temat koloru i jasności niż którykolwiek aparat jest w stanie zarejestrować. Ponadto wszystkie inne zmysły mają także swój udział w tworzeniu tego doświadczenia, podobnie jak emocje, które mogą mu z różnych powodów towarzyszyć (radość z bycia na urlopie, spełnienie marzenia o zobaczeniu Wielkiego Kanionu itp.).
Jednakże, chociaż stworzenie fotografii, która w pełni oddaje emocje związane z pobytem w określonym miejscu, może być poza zasięgiem Twoich możliwości, to możesz jednak zrobić zdjęcie, które odzwierciedli niektóre Twoje uczucia związane z tym miejscem. Twoim zadaniem jako fotografa jest określenie, co sprawia, że dana scena lub moment są dla Ciebie tak ciekawe. W przypadku Wielkiego Kanionu może to być kształt lub kolory. Być może są to warstwy osadu, świadczące o upływie czasu geologicznego. Mogą to być również ludzie, z którymi tam jesteś, albo sposób, w jaki światło pada na którąś z formacji skalnych.
Zamiast próbować ująć całość tego doświadczenia, musisz spróbować wyodrębnić jedno, wysublimowane uczucie, które będzie stanowiło odpowiedź na pytanie, co czyni daną scenę interesującą dla Ciebie. Potem możesz wykorzystać swoje umiejętności techniczne, aby przedstawić to uczucie w formie płaskiego, dwuwymiarowego obrazu. Fotografia jest interpretacją, nie zaś dokładną kopią doświadczenia.
Alfred Hitchcock opisał kiedyś dramat jako „życie, z którego wymazano plamy nudy”. Dramatopisarze często biorą na warsztat normalne, codzienne wydarzenie i rozdmuchują je do rozmiarów dramatu. Wyolbrzymiają niektóre rzeczy, inne pomijają i wymyślają nowe, aby stworzyć przedstawienie, do którego widzowie będą mogli się odnieść. Fotografia działa w ten sam sposób.
Na przykład kilka lat temu byłem w Dolinie Śmierci. Niektóre części tego obszaru są położone poniżej poziomu morza, dlatego też można zaobserwować ciekawe zjawisko: unoszony przez wiatr piasek z otaczających dolinę gór zderza się z dziwnymi prądami powietrznymi występującymi w częściach doliny położonych poniżej poziomu morza i natychmiast opada na ziemię, aby uformować gigantyczne wydmy. W parku znajdują się cztery takie pola wydm i kiedy przyglądasz się im z daleka, wyglądają niesamowicie. Są ogromne. Kiedy patrzysz na nie z góry, zdajesz sobie sprawę z ich rozmiarów. Możesz niemalże wyobrazić sobie piasek, który zlatuje z gór, aby opaść na dno doliny.
Pewnego ranka jechałem od strony gór i zobaczyłem właśnie taki widok. Sięgnąłem po aparat i zrobiłem zdjęcie pokazane na rysunku 9.7.
 Rysunek 9.7. Trudno nazwać to fotografią. Nie ma tu właściwej kompozycji i oko nie ma za czym podążać. Poza tym majestatyczne pole wydm w oddali wygląda jak nudny, beżowy skrawek ziemi u dołu zdjęcia. Fotografia ta w żadnym wypadku nie oddaje tego, co widziałem i co odczuwałem |
Potem zjechałem w dół doliny, aby zbliżyć się do wydm i zrobiłem zdjęcie pokazane na rysunku 9.8.
 Rysunek 9.8. To zdjęcie nie jest o wiele lepsze od poprzedniego (rysunek 9.7). Nie oddaje ono wielkości wydm, nie jest dobrze skomponowane — nie wiadomo, jak je odczytywać — i nie wzbudza też żadnych szczególnych uczuć |
Następnego dnia pojawiły się burzowe chmury i wybrałem się na pieszą wycieczkę w głąb wydm. Pobyt na polu wydm jest niepowtarzalnym przeżyciem. Sceneria to nieustająca gra kształtów. Góry piasku są ogromne. Wszystko to przyczynia się do powstanie głębokiego uczucia, jakby się było w innym świecie. Nie spieszyłem się, spróbowałem różnych podejść do tematu i wykonałem fotografię pokazaną na rysunku 9.9.
 Rysunek 9.9. W końcu wszedłem pomiędzy wydmy i zacząłem pracować nad zdjęciem. W rezultacie otrzymałem obraz, który może nie pokazuje szerokiej panoramy tego miejsca, ale oddaje moje odczucia z nim związane |
Mogę powiedzieć wprost, że sfotografowana scena nie wyglądała w rzeczywistości tak, jak zdjęcie pokazane na rysunku 9.9. Jednakże wzbudzała takie same odczucia — była tajemnicza, piękna, niezwykła. Choć zdjęcie to nie jest dosłownym przedstawieniem wyglądu wydm, to jednak efektywnie oddaje prawdę o tym, czego doświadczyłem. Oto Twój cel jako fotografa.
Nie tylko dla artystów
Możesz sobie pomyśleć: „Nie jestem zainteresowany pokazywaniem swoich prac w galerii. Chcę po prostu robić moim dzieciom lepsze zdjęcia”. Nie przejmuj się, zagadnienia związane z wykonywaniem dobrych zdjęć, a także ze sztuką i rzemiosłem fotografii są takie same bez względu na to, czy fotografujesz rodzinę, czy robisz zdjęcia artystyczne.
Optyczne.pl jest serwisem utrzymującym się dzięki wyświetlaniu reklam. Przychody z reklam pozwalają nam na pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem serwerów, opłaceniem osób pracujących w redakcji, a także na zakup sprzętu komputerowego i wyposażenie studio, w którym prowadzimy testy.