_1094526942.jpg)
_1475239688.jpg)
Czym wyróżniają się obiektywy filmowe?
1. Czym wyróżniają się obiektywy filmowe?
 |
Obiektywy stadne
Pierwszą łatwą do wyłapania różnicą jest fakt, że obiektywy filmowe zwykle występują w zestawach. Mogą one zawierać od kilku do kilkunastu instrumentów, zwykle pokrywających najpopularniejszy zakres ogniskowych. Oczywiście, obiektywy fotograficzne też występują w liniach czy seriach, ale w ich przypadku nie ma to aż tak dużego znaczenia, jak przy instrumentach filmowych. Już wyjaśniamy dlaczego.
Po pierwsze, obiektywy z jednego zestawu mają zazwyczaj identyczną średnicę (w przypadku Irix Cine jest to popularny standard 95 mm) i pierścienie ostrości i przysłony (jeśli mówimy o instrumentach stałoogniskowych) umieszczone dokładnie w w tych samych miejscach, w tej samej odległości od bagnetu. O ile pozwalają na to parametry optyczne, obiektywy miewają też identyczną długość, ale nie zawsze jest to możliwe - na przykład trudno byłoby zamknąć modele 11 mm T4.3 oraz 150 mm T3 w identycznych obudowach.
Takie same są także średnice gwintów na filtry nakręcane, jeśli dany zestaw obiektywów oferuje ich obsługę. W przypadku omawianych tu instrumentów Irix Cine możliwe jest stosowanie filtrów nakręcanych o średnicy 86 mm lub autorskiego systemu filtrów magnetycznych, które omówimy w dalszej części artykułu.
Na tym zdjęciu widać identyczne umiejscowienie pierścieni na obiektywach z tego samego zestawu |
Identyczne umiejscowienie pierścieni i średnica pozwalają na pracę z tymi samymi filtrami (najczęściej zamocowanymi w kompendium, choć to nie jedyna opcja) oraz tak samo umieszczonym follow focusem i ewentualnym sterowaniem przysłony. Dzięki temu przy wymianie obiektywu nie trzeba tych akcesoriów przesuwać i na nowo dopasowywać, a to z kolei oszczędza czas. Gdy na zmianę obiektywu czeka setka osób w ekipie, każda zaoszczędzona sekunda jest dosłownie na wagę złota.
System follow focus podpięty do obiektywu filmowego |
Oprócz tego producenci starają się dobrać powłoki antyodblaskowe poszczególnych obiektywów tak, by miały one możliwie zbliżoną kolorystykę. W przypadku obiektywów Irix Cine są to autorskie powłoki Neutrino Coating.
Możliwie zbliżona kolorystyka była szczególnie ważna w czasach filmowania na taśmie, kiedy możliwości korekcji barwnej były znacznie mniejsze niż obecnie. Sytuacja w której szeroki plan jest np. zauważalnie cieplejszy od zbliżenia byłaby niedopuszczalna. Dziś nie jest to już tak duży problem, ale dopasowanie kolorystyczne obiektywów nadal ułatwia późniejszą pracę z materiałem filmowym.
Pierścień ostrości
O ile w przypadku manualnych obiektywów fotograficznych zakres obrotu pierścienia zwykle dobiera się tak, by mógł nim komfortowo operować fotograf czy operator trzymający aparat, o tyle w przypadku instrumentów filmowych priorytety są zupełnie inne. Tu pierścień ma bardzo duży zakres obrotu oraz ustandaryzowane ząbki kompatybilne z systemami follow focus. Całość na profesjonalnym planie filmowym obsługuje ostrzyciel, czyli asystent operatora odpowiedzialny tylko i wyłącznie za pilnowanie ostrości. Dzięki odpowiednim narzędziom jest on w stanie obrócić nawet pierścieniem o bardzo dużym zakresie obrotu w sposób płynny, "organiczny" i, co najważniejsze, celny. A obiektyw ma mu to po prostu umożliwić i jak najbardziej ułatwić.
Poniżej prezentujemy zakres obrotu pierścienia ostrości w obiektywie Irix Cine. Wynosi on około 270 stopni.
Poza dużym zakresem obrotu ważne jest także, by oznaczenia na pierścieniu ostrości dokładnie odpowiadały rzeczywistym odległościom - ostrzyciele często bowiem korzystają nie tylko z podglądu ale także z miarki, markerów stawianych aktorom na podłodze i innych rozwiązań pochodzących "z czasów taśmy" gdy podgląd miał tylko szwenkier (asystent operatora odpowiedzialny za prowadzenie kamery).
W przypadku linii Irix Cine miłym akcentem jest także wykorzystanie do oznaczania pierścieni farby wrażliwej na światło UV, co poprawia ich widoczność w nocy oraz umożliwia łatwe doświetlenie stanowiska pracy ostrzyciela światłem, którego nie zarejestruje kamera.
"Oddychanie"
Z ustawianiem ostrości podczas filmowania wiąże się jeszcze jedno zjawisko, tzw. "oddychanie", czyli zmiana zawartości kadru przy zmianie ostrości. O ile w przypadku fotografii nie ma to dużego znaczenia, o tyle przy filmie odbierane jest jako błąd i potrafi rozproszyć skupionego na historii widza. Stąd też obiektywy filmowe projektuje się tak, żeby możliwie ten efekt ograniczyć.
Pierścień przysłony
Pierścień przysłony w obiektywach filmowych pracuje bezstopniowo i również posiada ustandaryzowane ząbki. Zdarzają się ujęcia, w czasie których ekspozycja zmienia się na tyle, że konieczna jest zmiana wartości przysłony. Jeśli robi się to płynnie i w umiejętny sposób, takie zmiany mogą pozostać niezauważalne dla widza.
Ponieważ ujęcia takie zwykle wiążą się z ruchem kamery, który często oznacza zamocowanie jej na stedicamie lub kranie, dobrze jest móc pierścieniem przysłony sterować zdalnie, z użyciem systemu analogicznego do follow focusa. W przypadku obiektywów zmiennoogniskowych, takich silników możemy naraz mieć nawet trzy.
Osobne zdalne sterowanie do przysłony i ostrości |
Uważny obserwator zauważy jeszcze jedną różnicę. Mianowicie, pierścień przysłony w obiektywach filmowych (podobnie jak same obiektywy) opisany jest nie w wartościach światłosiły ("f/") tylko transmisji ("T"). Jaka jest różnica? Najprościej rzecz ujmując, obiektyw o transmisji T2 wpuszcza tyle światła, ile wpuszczałby obiektyw f/2 gdyby był wykonany z idealnego szkła i miał idealne powłoki antyodblaskowe. Ponieważ jednak szkło ani powłoki idealne nie są, to zazwyczaj wartość transmisji jest nieco inna niż odpowiadająca jej światłosiła. Można to łatwo ustalić porównując obiektywy filmowe z ich fotograficznymi odpowiednikami. W przypadku Irixa 45 mm T1.5 Cine jest to obiektyw o parametrach 45 mm f.1.4, a w przypadku modelu 150 mm T3.0 Cine - instrument 150 mm f/2.8.
Po co właściwie się w to bawić? Ponieważ oznaczenie w transmisji jest precyzyjniejsze z punktu widzenia ekspozycji. Każdy obiektyw filmowy ustawiony na zadaną wartość transmisji wpuści dokładnie tyle samo światła, niezależnie od liczby soczewek czy jakości powłok. Było to szczególnie ważne w czasach pracy na negatywie, ale także dziś ułatwia pracę osób zajmujących się korekcją barwną.
By zademonstrować funkcjonalność oznaczeń w transmisji w praktyce, nagraliśmy wzornik barwny wszystkimi obiektywami Irix Cine ustawionymi na tę samą wartość transmisji. Jak widać, ich pierścienie przysłony zostały prawidłowo i precyzyjnie opisane.
Konstrukcja
Ostatnim ważnym aspektem obiektywu filmowego jest jego ogólna "pancerność". Co prawda wymogi w kwestii tej ostatniej są identyczne w przypadku zarówno instrumentów filmowych, jak i, na przykład, profesjonalnych obiektywów przeznaczonych dla fotoreporterów, ale obiektywy filmowe nie muszą być przy tym aż tak małe. Można zatem "opancerzyć" je nieco bardziej i mieć tym samym pewność, że po przypadkowym zahaczeniu o framugę drzwi nie będziemy musieli przerywać zdjęć i zamiatać z podłogi tłuczonego szkła.
Porównanie obiektywu filmowego i często używanej jako odniesienie w naszych testach Sigmy 35 mm f/1.4 DG HSM Art |
Oczywiście solidniejsze obudowy najczęściej oznaczają także większą wagę, stąd też wiele obiektywów filmowych posiada (najczęściej odkręcane) podpórki, pozwalające zwiększyć stabilność ich mocowania.
Dodatkowe podpórki ułatwiają stabilne zamocowanie obiektywu |
Omawiane w niniejszym tekście obiektywy Irix Cine prezentują rozsądnie dobrany kompromis między solidnością, a wagą. Z jednej strony ich jakości wykonania czy "pancerności" trudno cokolwiek zarzucić, z drugiej żaden z nich nie waży więcej niż 1200 g, co wśród obiektywów filmowych stanowi "wagę lekką".
Linia Irix Cine
Wykorzystane w niniejszym materiale obiektywy Irix Cine to zestaw dość nietypowych instrumentów. Wszystkie kryją matryce pełnoklatkowe i oferują dość unikalne parametry, takie jak 11 mm T4.3 czy 150 mm T3.0 Macro. Są przy tym bardzo rozsądnie wycenione jak na tego typu instrumenty - profesjonalne filmowe konstrukcje marek takich jak Zeiss czy Cooke potrafią kosztować kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt tysięcy dolarów... za sztukę.
Warto zwrócić również uwagę na innowacyjne rozwiązania, z których marka Irix jest znana. Wśród nich znajdziemy na przykład magnetycznie mocowane filtry i osłony słoneczne. Prezentujemy je poniżej.
 |
Bezdyskusyjną zaletą magnetycznych rozwiązań jest szybkość pracy - wymiana tego rodzaju filtra zajmuje tyle samo jeśli nie mniej, co odsunięcie kompendium przy wymianie obiektywu. Z kolei równie szybko mocowana magnetycznie osłona słoneczna może z powodzeniem to kompendium zastąpić. Jest przy tym idealnie dopasowana do ogniskowej danego instrumentu - niczego nie trzeba regulować.
 |
Na koniec warto wspomnieć, że w wersji magnetycznej dostępne są najpopularniejsze stosowane przez filmowców filtry, czyli: filtr polaryzacyjny, filtry szare (do wyboru ND4, ND8, ND16, ND32 lub ND64) oraz filtr UV. Średnice oczywiście pasują do obiektywów.
 |
Artykuł powstał na zlecenie firmy Next77, polskiego dystrybutora marki Irix.
Optyczne.pl jest serwisem utrzymującym się dzięki wyświetlaniu reklam. Przychody z reklam pozwalają nam na pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem serwerów, opłaceniem osób pracujących w redakcji, a także na zakup sprzętu komputerowego i wyposażenie studio, w którym prowadzimy testy.