Przetwarzanie danych osobowych

Nasza witryna korzysta z plików cookies

Wykorzystujemy pliki cookie do spersonalizowania treści i reklam, aby oferować funkcje społecznościowe i analizować ruch w naszej witrynie, a także do prawidłowego działania i wygodniejszej obsługi. Informacje o tym, jak korzystasz z naszej witryny, udostępniamy partnerom społecznościowym, reklamowym i analitycznym. Partnerzy mogą połączyć te informacje z innymi danymi otrzymanymi od Ciebie lub uzyskanymi podczas korzystania z ich usług i innych witryn.

Masz możliwość zmiany preferencji dotyczących ciasteczek w swojej przeglądarce internetowej. Jeśli więc nie wyrażasz zgody na zapisywanie przez nas plików cookies w twoim urządzeniu zmień ustawienia swojej przeglądarki, lub opuść naszą witrynę.

Jeżeli nie zmienisz tych ustawień i będziesz nadal korzystał z naszej witryny, będziemy przetwarzać Twoje dane zgodnie z naszą Polityką Prywatności. W dokumencie tym znajdziesz też więcej informacji na temat ustawień przeglądarki i sposobu przetwarzania twoich danych przez naszych partnerów społecznościowych, reklamowych i analitycznych.

Zgodę na wykorzystywanie przez nas plików cookies możesz cofnąć w dowolnym momencie.

Optyczne.pl

Artykuły

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange
13 lutego 2024

1. Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange

Był rok 1936. Od załamania giełdy papierów wartościowych w Nowym Jorku, w roku 1929, znanego jako „Czarny Czwartek” minęło już sporo czasu, lecz programy społeczne wdrażane przez rząd USA nie złagodziły jeszcze ogromnej zapaści zwanej „Wielkim kryzysem”. Bezrobocie nadal wynosiło ponad 18%, wciąż rosła liczba ludzi żyjących w ubóstwie, a wielu rodzinom trudno było zaspokoić nawet najbardziej podstawowe potrzeby. Kolejki bezdomnych po bezpłatną zupę, ludzie z napisami na plecach „przyjmę każdą pracę”, to nadal była codzienność na ulicach wielkich metropolii USA.

W poszukiwaniu pracy i jakichkolwiek dochodów, wielu Amerykanów podejmowało trud migracji, przemieszczając się z obszarów wiejskich do miejskich lub między różnymi regionami kraju. Z nadzieją na poprawę swojego życia.

Zdjęcie, o którym mowa, zostało wykonane w lutym 1936 roku podczas pracy Dorothei Lange dla Farm Security Administration (FSA) – programu federalnego USA, utworzonego w 1935 roku jako część Nowego Ładu. Był to program reform gospodarczych i społecznych wprowadzony przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Franklina D. Roosevelta, w odpowiedzi na Wielki Kryzys, który miał miejsce w latach 1929–1933. Celem FSA było wsparcie rolników i migrantów rolnych.


----- R E K L A M A -----


Jednym z kluczowych działań FSA było prowadzenie programu fotograficznego, który dokumentował życie na wsi i wśród rolników, a także skupiał się na problemach społecznych i ekonomicznych tamtego okresu. Działania realizowane w ramach FSA dokumentowała specjalnie zatrudniona grupa znakomitych amerykańskich fotografów. Należeli do niej Dorothea Lang, John Collier, Jack Delano, Walker Evans, Theo Jung, Russell Lee, Carl Mydans, Arthur Rothstein, Ben Shahn, John Vachon i Marion Post Walcott. Ich prace miały uświadomić społeczeństwu i rządowi USA warunki życia na obszarach dotkniętych kryzysem. Program ten nie tylko dokumentował rzeczywistość, ale także miał na celu uzyskanie wsparcia dla różnych programów pomocowych. Prace Grupy FSA zakończyły się w 1943 roku.

Zdjęcie Dorothei Lange „Migrant Mother” stało się jednym z najbardziej rozpoznawalnych obrazów dokumentujących trudności i cierpienia ludzi w okresie Wielkiego Kryzysu i ugruntowało jej pozycję najwybitniejszej fotografki Grupy FSA.

Autorka podróżowała po Kalifornii, fotografując migrantów pracujących na plantacjach owoców i warzyw. W czasie jednej z podróży samochodem, jadąc na północ autostradą 101 przez hrabstwo San Luis Obispo, około 175 km na północ od Los Angeles, zauważyła znak informujący o obozowisku pracowników tymczasowych w miejscowości Nipomo. Zła pogoda zniszczyła lokalne zbiory grochu, zbieracze byli bez pracy, a wielu z nich było na skraju głodu.

Podeszłam do głodnej i zdesperowanej matki, jakby przyciągana magnesem.

powiedziała magazynowi Popular Photography w 1960 roku.

Dorothea poświęciła tej scenie siedem zdjęć (początkowo sądzono, że jest ich sześć – lecz o tym później), używając aparatu Graflex D 4×5 cala.

Tak wspominała ten moment autorka:

Zrobiłam pięć ekspozycji (?), pracując coraz bliżej i z tego samego kierunku. Nie pytałam fotografowanej osoby o jej imię i historię. Jednak sama powiedziała mi, że ma 32 lata. Powiedziała, że żywili się zmrożonymi, niezebranymi warzywami z okolicznych pól i ptakami, które upolowały jej dzieci. Właśnie sprzedała opony ze swojego samochodu, żeby kupić jedzenie.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange

Fotografię pierwotnie opublikowano w marcu 1936 roku w czasopiśmie „San Francisco News”. Niebawem zdjęcie było powszechnie rozpoznawalne, stając się jednym z najbardziej ikonicznych obrazów tego okresu.

Zdjęcie Dorothei Lange stało się symbolem czasów Wielkiego Kryzysu i przez lata było wykorzystywane w różnych publikacjach, kampaniach społecznych i edukacyjnych. Zostało też wykorzystane na znaczku pocztowym o nominale 32 centów, wydanym w 1998 przez United States Postal Service.

Tak pisał o zdjęciu „Migrant Mother” John Steinbeck (autor poświęconej tym czasom powieści „Grona gniewu”):

Ponieważ zdjęcie było finansowane przez rząd federalny, znajdowało się w domenie publicznej i Dorothea nigdy bezpośrednio nie otrzymała żadnych tantiem, jednak to właśnie zdjęcie ugruntowało jej reputację jako znakomitej fotografki.

Autorka nie pozostawała obojętna na los ludzi, których fotografowała. Jeden z członków grupy fotografów FSA wspomina:

Po powrocie do domu Lange powiadomiła redaktora gazety z San Francisco o trudnej sytuacji pracowników obozu, przedstawiając mu dwa swoje zdjęcia. Wydawca poinformował władze federalne i opublikował artykuł zawierający jej zdjęcia. W rezultacie rząd przyspieszył dostawę 20 000 funtów żywności do obozu. Jednak zanim dostarczono jedzenie, matka i jej rodzina przenieśli się dalej.

Dorothea Lange zmarła w 1965 roku, najpewniej nie znając ani nazwiska ani dalszych losów kobiety przedstawionej na jej najsłynniejszej pracy.

Tajemnicę odkryto dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku. Osobą ze zdjęcia była Florence Owens Thompson, matka siedmiorga dzieci. W 1978 roku Emmet Corrigan, reporter gazety „Modesto Bee”, odnalazł matkę-migrantkę mieszkającą w przyczepie kempingowej pod Modesto w Kaliforni. Kobieta miała wtedy 75 lat.

Dorothea Lange

Dorothea Lange urodziła się 26 maja 1895 roku w Hoboken w stanie New Jersey. Studiowała fotografię w Nowym Jorku, a następnie przeniosła się na zachód USA, gdzie pracowała jako asystentka fotografów w San Francisco. W 1919 roku wyszła za mąż za malarza Maynara Dixona. Para doczekała się dwójki dzieci. W 1935 roku małżeństwo zakończyło się rozwodem.

W latach trzydziestych ubiegłego wieku Lange pracowała dla Farm Security Administration (FSA), dokumentując życie wiejskie, biedę i skutki Wielkiego Kryzysu. W czasie II wojny światowej Lange pracowała dla Office of War Information, fotografując ewakuację obywateli amerykańsko-japońskich do obozów internowania.

Po wojnie kontynuowała swoją pracę jako fotografka, dokumentując m.in. proces segregacji rasowej i walkę o prawa obywatelskie. Lange była także wykładowcą na California School of Fine Arts (obecnie San Francisco Art Institute). Otrzymała liczne nagrody za swoją pracę, w tym Medal of Freedom w 1966 roku. W 2003 roku została uhonorowana przez Kongres Stanów Zjednoczonych najwyższym odznaczeniem artystycznym – Medal of Arts. Dorothea Lange zmarła 11 października 1965 roku w San Francisco.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange
Dorothea Lange ok. 1936 roku, autor nieznany

Lange obiecała Florence Owens Thompson, że jej nazwisko nigdy nie zostanie opublikowane. Thompson chciała oszczędzić dzieciom wstydu. Na fotografii, która stała się ikoną wielkiego kryzysu nie zarobiła ani grosza, lecz jak sama twierdziła, dzięki niej udało się jej stworzyć sobie i dzieciom nowe, lepsze życie. Fakt, że jej twarz widniała na jednym z najbardziej znanych zdjęć w historii fotografii, był dla niej tak żenujący, że zrobiła wszystko, aby nigdy więcej nie być biedną. Florence Thompson odeszła w 1980 roku.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange
Florence Thompson 10 października 1978 roku podczas wywiadu z reporterem Emmettem Corriganem.

Samo zdjęcie ma w swej warstwie obrazowej kilka ciekawych szczegółów. Po pierwsze, na oryginalnym zdjęciu w lewym dolnym rogu widoczny był kciuk matki – co wynika z oryginalnej dokumentacji znajdującej się w posiadaniu FSA. Został on wyretuszowany na zdjęciu, które wszyscy znamy.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange
Dorothea Lange. 1936. Imigrantka, matka siedmiorga dzieci. Nipomo. Nieretuszowane.

Po drugie, na pozostałych zdjęciach dzieci były zwrócone w stronę fotografa. Lang poprosiła je, aby się odwróciły. Tak narodził się kultowy obraz. Dokumentalni „puryści” zarzucali autorce, iż jej zdjęcie nie jest tak naprawdę dokumentem, ponieważ pozowanie sprawia, że jest to sztuczny obraz. Lange odniosła się do tego w jednym z wywiadów z Suzanne Riess, 1961 r.:

Fotografia dokumentalna sama w sobie nie jest fotografią faktograficzną. Jest to fotografia, która niesie ze sobą pełne znaczenie i wagę tego epizodu.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange
Susan Stein. 2020. Sekwencja klatek.

I wreszcie – zwykle pokazuje się pięć klatek wykonanych przed Migrant Mother, co daje w sumie sześć negatywów. Siódmy odnaleziono dopiero wiele lat po śmierci autorki.

Susan Stein, jedna z najważniejszych historyczek fotografii amerykańskiej odkopała je w przepastnym archiwum autorki. Zdjęcie najpewniej zostało odrzucone przez Dorotheę z powodu śmiesznej miny dziecka, niepasującej do przekazu całości serii.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange
Dorothea Lange. 1936. Imigrantka, matka siedmiorga dzieci „Siódma klatka”.

Graflex Model D

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange
1936 rok. Dorothea Lange na dachu samochodu Ford V8 model 40 z aparatem Graflex 4×5 model D. fot. Rondale Partridge (Wikipedia)

Aparat Revolving Back Graflex Series D był produkowany w latach 1927–48 przez przedsiębiorstwo Folmer Graflex Corporation, założone w Nowym Jorku w 1898 roku. Pierwszym modelem marki Graflex, który pojawił się na rynku w 1899 roku, była lustrzanka jednoobiektywowa Graflex Reflex (SLR). Wykorzystywała ona mechanizm widzenia przez obiektyw z ruchomym (choć nie samopowrotnym) lustrem, dobrze znany z nowoczesnych lustrzanek jednoobiektywowych.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange
Przekrój aparatu Graflex. Fot. instrukcja fabryczna

Na początku XX wieku aparat ten stał się bardzo popularny w fotografii sportowej, głównie dzięki zastosowaniu szybkiej migawki szczelinowej o pionowym przebiegu. Szeroko używano zwłaszcza aparatów o formacie negatywu 5×7 cala (13×18 cm), które do połowy lat dwudziestych królowały w fotografii reporterskiej.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange
5×7 Press Graflex w 1911 roku.

Graflex Series D (Revolving Back) był jego udoskonaloną wersją. Wykonany był bardzo starannie – z litego mahoniu pokrytego prawdziwą, specjalnie wyprawioną skórą, z solidnymi elementami z mosiądzu oraz szarym oksydowanym wykończeniem metalowych części.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange

Aparat wyposażono w automatyczną osłonę obiektywu oraz system „szybkiego” mocowania obiektywów zamontowanych na drewnianych płytkach. Standardowymi obiektywami były przeważnie f/4.5 Kodak Anastigmat, ale dokupić można było też inne – Carl Zeiss Tessar f/4.5, Schneider Xenar f/3.5, Schneider Tele Xenar f/5.5.

Aparat miał dwie wersje – w rozmiarach 3 1/4×4 1/4 cala (ok. 8 na 10 cm) i 4×5 cali. (ok. 10×12 cm) Dostępne były także wersje przystosowane do błon zwojowych. Zmiany formatu dokonywano przez specjalne kasety wymienne lub też trwałe modyfikacje korpusu.

Migawka pionowa Graflexa miała postać pojedynczej kurtyny z szeregiem czterech szczelin o szerokości od 1½ (ok. 3.8 cm) cala do 1/8 cala (ok. 0.3 cm). Sprężynę migawki można było ustawić na sześć różnych napięć. Różne kombinacje szerokości szczeliny i napięcia sprężyny umożliwiały wybór 24 prędkości w zakresie od 1/10 do 1/1000. Po zwolnieniu migawki lustro podnosiło się i pozostawało w tej pozycji aż do ponownego napięcia migawki.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange

Wszystkie modele Graflex są wyposażone w charakterystyczną wysoką osłonę matówki, którą po złożeniu można było schować pod pokrywą aparatu.

Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange - Historia jednej fotografii - Migrant Mother Dorothea Lange

Większość aparatów Graflex została wykonana z obrotowym tyłem (oznaczenie RB), co umożliwiało fotografowanie w orientacji pionowej lub poziomej – bez obracania aparatu.



Poprzedni rozdział