XF1 dobrze leży w jednej ręce, choć brak przedniego uchwytu może powodować wrażenie wysuwania się aparatu z ręki. Pokrycie obudowy skóropodobnym materiałem powoduje jednak, że nawet przy braku wystających elementów chwyt jest pewny. Mała masa aparatu dodatkowo ułatwia wygodne nim operowanie. Spust migawki pracuje typowo: lekkie dociśnięcie powoduje ustawienie autofokusu, a mocniejsze – wykonanie zdjęcia. Podwójny skok jest dość dobrze wyczuwalny. Także operowanie w warunkach zimowych, w rękawiczkach, nie sprawia większych kłopotów, o ile nie będziemy starali się wcisnąć górnego przycisku Fn.

----- R E K L A M A -----

Ciekawym elementem obsługi jest klawisz E-Fn, który działa na podobnej zasadzie co Shift w klawiaturach komputerowych. Jego wciśnięcie powoduje wyświetlenie na ekranie panelu kontrolnego z przypisanymi do poszczególnych klawiszy funkcjami alternatywnymi. Dopiero kolejne naciśnięcie odpowiedniego przycisku aktywuje nam wybraną funkcję:

• czułość ISO,
• rozmiar zdjęcia,
• jakość zdjęcia,
• zapis RAW,
• zakres dynamiki,
• symulacja kliszy,
• balans bieli,
• tryb wyzwalania migawki,
• pomiar ekspozycji,
• tryb ustawiania ostrości,
• obszar ustawiania ostrości,
• rejestrowanie twarzy,
• rozpoznawanie twarzy,
• cyfrowe powiększenie.

By zaprogramować odpowiednią funkcję, musimy użyć menu fotografowania.

Dla kontrastu, obsługa przycisku Fn jest już klasyczna – przypisana do niego jedna z poniżej wymienionych funkcji jest dostępna natychmiast:

• czułość ISO,
• rozmiar zdjęcia,
• jakość zdjęcia,
• zapis RAW,
• zakres dynamiki,
• symulacja kliszy,
• pomiar ekspozycji,
• tryb ustawiania ostrości,
• rejestrowanie twarzy,
• rozpoznawanie twarzy,
• cyfrowe powiększenie.

Gdy przytrzymamy dłużej wciśnięty przycisk Fn, na ekranie aparatu pojawi się menu tego klawisza z wymienionymi wcześniej opcjami.

Tryby pracy

Koło trybów pracy aparatu oferuje dostęp do opcji:

• Auto – tryb pełnej automatyki,
• EXR – tryby specjalne matrycy opisane poniżej,
• P – tryb półautomatyczny,
• A – tryb preselekcji przysłony,
• S – tryb preselekcji migawki,
• M – tryb manualny,
• C1, C2 – przywołanie konfiguracji z pamięci,
• SP – tryby tematyczne,
• ADV – tryby specjalne.

opis

Tryb EXR daje nam możliwość zdecydowania, w jaki sposób aparat ma interpretować dane matrycy. Do wyboru mamy:

• priorytet rozdzielczości,
• priorytet czułości,
• priorytet dynamiki.

Gdy wybierzemy tryb EXR Auto, aparat samodzielnie zdecyduje, która z powyższych możliwości powinna być użyta.

Menu

Menu aparatu jest typowe dla produktów firmy Fujifilm. Mimo że sprawia wrażenie dość ascetycznego, łatwo je obsługiwać i nie trzeba wiele czasu, by opanować dość swobodne poruszanie się po nim. Podzielone jest ono na dwie części, pierwsza zgodna z aktualnym trybem pracy (fotografowanie / odtwarzanie) oraz konfiguracja jako druga. Poszczególne opcje umieszczone są w kilku zakładkach w sposób niewymagający przewijania.

Menu fotografowania składa się z następujących opcji:

• pierwsza zakładka
  • czułość ISO,
  • rozmiar zdjęcia,
  • jakość zdjęcia,
  • dynamika,
  • symulacja kliszy,
  • balans bieli,

• druga zakładka:
  • przesunięcie balansu bieli,
  • kolor,
  • wyostrzanie,
  • podświetl ton,
  • przyciemnij ton,
  • redukcja zakłóceń (szumu),
  • inteligentny zoom cyfrowy,

• trzecia zakładka:
  • zdjęcia seryjne,
  • zaawansowana funkcja przeciwdziałania rozmyciu,
  • konfiguracja detekcji twarzy,
  • pomiar ekspozycji,
  • tryb ustawiania ostrości,
  • obszar ustawiania ostrości,
  • rejestrowanie twarzy,
  • przycisk Fn,

• czwarta zakładka:
  • dostosowanie przycisku E-Fn,
  • ustawienia wyświetlania,
  • lampa błyskowa,
  • konfiguracja filmu,
  • ustawienia niestandardowe (konfiguracja trybów C1 i C2).

Lista opcji konfiguracji obejmuje:

• pierwsza zakładka:
  • data i czas,
  • różnica czasu,
  • język,
  • resetuj,
  • dyskretny,
  • konfiguracja dźwięku,
  • konfiguracja ekranu,

• druga zakładka:
  • zarządzanie zasilaniem,
  • tryb stabilizacji obrazu,
  • usuwanie czerwonych oczu,
  • oświetlacz AF,
  • RAW,
  • konfiguracja zapisu danych,
  • pokrętło regulacji ostrości,

• trzecia zakładka:
  • system wideo,
  • wyczyść niest. (czyli kasowanie ustawień trybów użytkownika C),
  • formatowanie.

Podczas odtwarzania dodatkowo dostępne jest menu zawierające następujące opcje:

• pierwsza zakładka:
  • pomoc fotoksiążki,
  • wyszukiwanie zdjęć,
  • kasuj,
  • oznacz do przesłania,
  • pokaz slajdów,
  • konwersja RAW,
  • usuwanie czerwonych oczu,
• druga zakładka:
  • chroń (zdjęcie przed skasowaniem),
  • kadrowanie,
  • zmień rozmiar,
  • obrót zdjęcia,
  • kopiuj,
  • notatka głosowa,
  • kasuj rozpoznaną twarz,
• trzecia zakładka:
  • zamówienie (dpof/PictBridge),
  • współczynnik proporcji (obrazu podłączonego telewizora).

Podczas wykonywania zdjęć przycisk DISP służy do przełączania zakresu informacji dostępnych na wyświetlaczu. W przeciwieństwie do innych aparatów Fuji w modelu XF1 zastosowano sposób wyświetlania danych mało ingerujący w obraz – przypominający bardziej to, co widzimy w wizjerach aparatów lustrzankowych:

• pierwszy zestaw informacji,
• drugi zestaw informacji,
• ekran definiowany przez użytkownika,
• brak informacji.

Co więcej, w pierwszych dwóch trybach wyświetlania użycie pierścienia zoomu, zmiana przysłony czy też czasu migawki będą sygnalizowane pojawieniem się na ekranie, tuż nad linią statusową, wirtualnego pierścienia ukazującego aktualna nastawę.

Możemy oczywiście włączyć więcej informacji – do dyspozycji mamy następujące elementy, które uda się niezależnie uaktywnić na ekranie:

• linie kadrowania (siatka 3×4, 6×4 oraz tryb filmowania 16:9),
• wybrany balans bieli,
• histogram,
• rozmiar i jakość obrazu,
• tryb pomiaru ekspozycji,
• tryb symulacji kliszy,
• wartość kompensacji ekspozycji,
• elektroniczną poziomicę,
• wartości przysłony, czasu migawki i czułości ISO,
• liczba zdjęć do zapełnienia karty,
• poziom naładowania akumulatora,
• tryb pracy lampy błyskowej,
• tryb zakresu dynamiki.

Tryb odtwarzania, który wywołamy nawet gdy aparat jest uśpiony, przez dłuższe przytrzymanie przycisku PLAY, oferuje nam podgląd nie tylko samego zdjęcia czy filmu, ale także pełnej informacji o zdjęciu, a także szybkie powiększenie miejsca użytego do pomiaru ostrości. Dodatkowo model XF1 umożliwia przeglądanie danych EXIF przy użyciu klawisza E-Fn. Możemy też uruchomić pokaz slajdów czy przeglądać wykonane panoramy. Pamiętajmy, że dla zdjęć wykonanych w trybie serii aparat domyślnie pokazuje tylko pierwszą klatkę. Taka funkcjonalność znacząco przyspiesza przeglądanie fotografii. Każde wyświetlone zdjęcie możemy dodatkowo przekadrować, obrócić, zmienić rozmiar, dodać notatkę głosową, a w wypadku plików RAW także wywołać je do pliku JPEG.

Sam proces wywoływania nie jest skomplikowany – możemy wybrać nastawy zapamiętane podczas robienia zdjęcia lub też:

• skorygować ekspozycję,
• zmienić zakres dynamiki
• wybrać symulację filmu,
• ustawić balans bieli,
• skorygować nasycenie,
• ustawić poziom wyostrzania,
• ustawić poziom redukcji szumów,
• skorygować niezależnie jasne i ciemne partie obrazu.

Wciśnięcie przycisku E-Fn w dowolnej fazie wywoływania pozwoli nam podejrzeć efekt końcowy.

Podczas przeglądania filmów uda się nam jedynie dostosować szybkość i głośność odtwarzania oraz skasować klip. Podobnie jest w wypadku panoramy – podczas oglądania aparat może automatycznie przewijać obraz; przy panoramach 360 stopni prowadzi to do zapętlenia przewijania (jest to całkiem skuteczna metoda rozładowania akumulatora, gdyż aparat w tym trybie nie przechodzi w stan uśpienia). Podczas przeglądania możemy co najwyżej powiększyć oglądany fragment lub skasować panoramę.

Ciekawym udogodnieniem, które oferuje model XF1, jest wyszukiwanie zdjęć spełniających określone kryteria, takie jak:

• data,
• zarejestrowana twarz,
• ulubione,
• użyty program tematyczny,
• typ pliku (zdjęcie / film),
• oznaczone do przesłania.

Tak wyselekcjonowane zdjęcia możemy użyć do pokazu slajdów lub grupowo usunąć.

Inna opcją dostępną w trybie przeglądania jest tworzenie albumów, które to możemy niezależnie przeglądać, a także skopiować do komputera. Ta opcja bardzo przydaje się do szybkiego grupowania fotografii z kilkudniowej wycieczki.

Oczywiście możemy powiększać zdjęcia jak i przeglądać w trybie miniatur – aparat udostępnia widok 2, 9 (3×3) oraz 100 (10×10) klatek.

Szybkość

Zastosowanie mechanicznego włącznika zasilania zintegrowanego z obiektywem powoduje, że uruchomienie aparatu jest natychmiastowe, a czas do wykonania pierwszej fotografii ograniczają jedynie nasze manualne zdolności. Przeglądanie opcji menu i zapisanych zdjęć nie jest szybkie – XF1 wykazuje pewne spowolnienia podczas regularnej pracy, co można określić jako typowe dla aparatów tego producenta.

Zdjęcia seryjne

Aparat posiada kilka trybów seryjnych różniących się szybkością:

• 10 oraz 7 kl/s – tylko pliki JPEG,
• 5 oraz 3 kl/s – pliki RAW i/lub JPEG.

Model XF1 dysponuje też kilkoma trybami bracketingu:

• ekspozycji – 3 zdjęcia przesunięte między sobą o 1/3 do 1 EV,
• czułości ISO – 1 zdjęcie zapisane 3 razy ze zmienioną na drodze programowej czułością,
• symulacji filmu – 1 zdjęcie zapisane 3 razy z symulacją filmu ustawioną na PROVIA, VELVIA, ASTIA,
• zakresu dynamiki – 3 zdjęcia z dynamiką ustawioną na 100, 200 i 400%.

Ciekawym trybem jest też BSS, czyli wykonywanie nie więcej niż 8 zdjęć w serii uruchamianej wciśnięciem spustu migawki do połowy. Na kartę pamięci zapisywane są klatki przed całkowitym wciśnięciem spustu migawki, klatka docelowa oraz klatki dodatkowe. Dystrybucję liczby klatek „przed” i „po” możemy ustawić w konfiguracji tego trybu seryjnego.

Pomiary wykonaliśmy, korzystając z karty Sandisk Extreme Pro UHS-I 633x 95 MB/s. Wyniki testów zaprezentowane są w formie poniższych wykresów.

Deklarowaną przez producenta szybkość serii rzędu 10 kl/s możemy osiągnąć tylko przy formacie zapisu JPEG oraz ograniczeniu wielkości zdjęcia do 6 MPix – dokładne pomiary wskazują na 9,75 kl/s przy zapisie do bufora pamięci aparatu. Po jego zapełnieniu prędkość spada do 3,08 kl/s, a samą szybkość zapisu danych na kartę oszacowaliśmy na ok. 24 MB/s – została ona uzyskana przy zapisie kombinowanym RAW + JPEG (dla 12 MPix). Przy innych formatach aparat nie zapisuje szybciej niż 9,2, a nawet 7,5 MB/s. To bardzo słaby wynik, pokazujący, że wąskim gardłem jest raczej procesor obrazowy, a nie bufor pamięci czy też interfejs karty.

Autofokus

System ustawiania ostrości w Fuji XF1 działa w oparciu o detekcję kontrastu. Dysponujemy następującymi trybami ustawiania ostrości:

• pojedynczym z możliwością wyboru pola autofokusu,
• pojedynczym wielopolowym,
• manualnym,
• ciągłym,
• śledzącym.

XF1 umożliwia wykrywanie twarzy z automatycznym ustawieniem ostrości i ekspozycji na twarzy znajdującej się najbliżej centrum kadru. Jeśli użyjemy funkcji rejestracji twarzy, będą one priorytetyzowane przy poszukiwaniu osób w kadrze.

Ustawianie ostrości w XF1 odbywa się całkiem szybko i celnie – przy dobrym oświetleniu autofokus w najnowszym kompakcie Fuji zachowuje się poprawnie. Podczas wykonywania zdjęć przykładowych nie doświadczyliśmy żadnych problemów, a szybkość jego działania była zadowalająca. Przy gorszym oświetleniu układ autofokusu może być wspomagany przez doświetlającą diodę – jej światło jest dość silne i nie zalecamy wykorzystywać jej przy fotografowaniu ludzi.

W trybie MF do ręcznego ustawiania ostrości służy pierścień wybieraka czterokierunkowego. Delikatne nim poruszenie powoduje – o ile taką opcję wybierzemy w menu konfiguracji – automatyczne powiększenie fragmentu kadru wybranego jako pole autofokusu, tak by dokładniej śledzić proces nastawy ostrości. Wciśnięcie lewego przycisku kierunkowego powoduje chwilowe uruchomienie układu autofokusu w celu szybkiego dostrojenia ostrości. Gdy nie korzystamy z tej możliwości, obsługa aparatu w trybie MF jest dość długotrwała, a to za sprawą powolnej zmiany ostrości wymagającej wielu obrotów pierścienia, by przejść przez całą skalę. Z drugiej strony jednak dostajemy do ręki narzędzie o stosunkowo wysokiej precyzji regulacji. To spory plus testowanego modelu.

Pomiar ekspozycji

Aparat XF1 wykonuje pomiar warunków ekspozycji w trybach:

• matrycowym (rozpoznającym typowe warunki fotograficzne),
• punktowym (centrum kadru),
• wielopolowym (uśredniającym ekspozycję w całym kadrze).

Umożliwia też kompensację ekspozycji w zakresie ± 2 EV.

Co prawda wynikowe fotografie można uznać za delikatnie prześwietlone, jednak sumaryczna ocena po przejrzeniu około 600 wykonanych zdjęć pozwala stwierdzić, że w codziennym użytkowaniu nie doświadcza się problemów z naświetlaniem.

Należy pamiętać, że nawet wyłączenie aparatu nie kasuje nastawionej wartości kompensacji ekspozycji. By z niej zrezygnować, trzeba przestawić wartość kompensacji na 0.

Lampa błyskowa

Wbudowana lampa błyskowa ma zasięg od 50 cm do 7.4 m dla szerokiego kąta oraz od 80 cm do 2.7 m dla najdłuższej ogniskowej (czułość ISO 800). Pod górnym przyciskiem kierunkowym odnajdziemy opcje związane z trybem pracy lampy:

• lampa wyłączona,
• błysk automatyczny,
• błysk wypełniający,
• synchronizacja z długimi czasami.

Aparat jest też wyposażony w funkcję redukcji efektu czerwonych oczu poprzez korekcję zdjęcia w przypadku wykrycia twarzy w kadrze. XF1 nie posiada gorącej stopki, nie można więc użyć go wraz z innymi lampami zewnętrznymi.

Typowy test siły błysku lampy, jaki przeprowadzamy, polega na zrobieniu zdjęcia z czasem ekspozycji 1/100 s, czułością ISO 100 i przysłoną f/8.0. Ogniskową obiektywu ustawiamy na ekwiwalent 50 mm. Drugie zdjęcie zostało wykonane przy przełączeniu w tryb P z automatycznym doborem wartości ISO (aparat wybrał f/4.2 oraz ISO 1000).

Tryb M	Tryb P (AutoISO)

Stabilizacja

Fuji XF1 został wyposażony w system optycznej stabilizacji obrazu:

• ciągła (z detekcją ruchu lub bez niej),
• tylko przy fotografowaniu (z detekcją ruchu lub bez niej),
• wyłączona.

Połączenie funkcji stabilizacji z kontrolą detekcji ruchu polega na takim modyfikowaniu czasu migawki, by zapobiec przypadkowemu rozmazaniu fotografowanego obiektu.

Największa odległość między wykresami to 2 EV i na tyle właśnie oceniamy skuteczność stabilizacji. Nie jest to wartość wybitna, choć z drugiej strony przy takiej konstrukcji obiektywu może wydawać się zupełnie wystarczająca.

Programy tematyczne

Aparat wyposażony jest w następujące tryby tematyczne (pisownia oryginalna):

• Naturalne& – wykonujący dwa zdjęcia z i bez lampy błyskowej,
• Św. naturalne – blokujący błysk,
• Portret,
• Wygła – portret z wygładzeniem skóry,
• Krajobraz,
• Sport,
• Noc – podbijający ISO,
• Noc (statyw) – używający niskiego ISO, czyli ze statywem,
• Fajerwerki,
• Zachód słońca,
• Śnieg,
• Plaża,
• Pod wodą,
• Przyjęcie,
• Kwiat,
• Tekst.

Tryb „ADV”

Aparat XF1 dysponuje zestawem kilku ciekawych trybów fotograficznych:

• panorama,
• kontrola ostrości – wykonujący serię do 3 zdjęć tak, by ostrość ustawiona była na fotografowany obiekt z rozmyciem tła za nim,
• tryb mało światła, wzmacniający klarowność zdjęć wykonywanych przy słabym oświetleniu poprzez uśrednianie 4 ekspozycji w jedną,
• wielokrotna ekspozycja, łączy 2 kolejne zdjęcia w jedno,
• pojedyncza migawka 3D (pozwala połączyć 2 zrobione po sobie zdjęcia w jedno trójwymiarowe).

Dostępne są także następujące filtry cyfrowe:

• aparat zabawka,
• miniatura,
• kolor pop,
• wysoka tonacja,
• dynamiczny ton,
• kolor częściowy
  • czerwony
  • pomarańczowy,
  • żółty,
  • zielony,
  • niebieski,
  • fioletowy.

Z powyższych filtrów możemy korzystać wyłącznie wtedy, gdy nie zapisujemy zdjęć w formacie RAW.

Zdjęcia HDR

Aparat nie posiada dedykowanego trybu HDR. Faktycznie z uwagi na właściwości matrycy tryb taki dostępny jest niejako w sposób naturalny. Możemy wybrać pracę z kontrolą kontrastu wybraną między 100, 200 lub 400%, gdy nie korzystamy z trybu EXR, lub 800 i 1600% w przeciwnym razie – pamiętać jednak trzeba, że te tryby ograniczają wielkość zdjęcia do 6 MPix.

Panoramy

Panoramy wykonujemy na szerokim kącie obiektywu. Oznacza to, że jeżeli obiektyw jest w innej pozycji, aparat nie rozpocznie rejestracji panoramy do momentu, w którym nie skorygujemy ustawienia zoomu. Przed rozpoczęciem tworzenia panoram możemy zadecydować o jej kącie oraz kierunku prowadzenia aparatu. Wykonywanie tego typu fotografii jest stosunkowo proste: wystarczy wcisnąć spust migawki i przesuwać aparat. W czasie tworzenia panoramy nie musimy trzymać wciśniętego spustu cały czas. Natomiast jego drugie wciśnięcie powoduje, że aparat przerywa tworzenie panoramy – wówczas wynikowy plik będzie po prostu mniejszy

Analizując panoramy wytworzone przez XF1, możemy uznać, że testowany model bardzo dobrze je składa. Czasami jednak łączenie krzywizn (np. budynków) nie jest idealne. Brakuje też możliwości większego wpływania na ekspozycję. Ogólnie jednak przy ocenie tej funkcji należy przyznać, że jest łatwa w użyciu i daje satysfakcjonujące rezultaty.

Zdjęcia 3D

Tryb zdjęć 3D znajdziemy w grupie filtrów specjalnych (ADV). Aby wykonać fotografię trójwymiarową, musimy po wykonaniu pierwszej ekspozycji przesunąć aparat tak, by widoczny w kadrze obraz delikatnie pokrywał się z poprzednim.

Niestety, aparat, zapisując plik MPO, nie wykonuje żadnego wyrównania; zdarza się, że powstały plik jest trudny w oglądaniu, a efekt trójwymiarowości – mizerny.

Filmowanie

Fujifilm XF1 posiada dedykowany przycisk pozwalający rozpocząć nagrywanie filmów w dowolnym momencie. Podczas nagrywania można nadal wykonywać zdjęcia, korzystając ze spustu migawki. Fuji XF1 oferuje nagrywanie filmów w następującej rozdzielczości:

• 1920×1080; 30 kl/s,
• 1280×720; 30 kl/s,
• 640×480; 30 i 70 kl/s,
• 320×240; 120 kl/s,
• 320×112; 200 kl/s.

Należy zwrócić uwagę na wyłączenie diody wspomagającej AF – okazuje się, że w wypadku niewystarczającej ilości światła aparat będzie aktywował oświetlacz nawet podczas filmowania.

MOV/h264, 1920×1080 30p, 24.02 s, 41 MB, 14.1 Mbps	MOV/h264, 1920×1080 30p, 14.01 s, 25 MB, 14.2 Mbps
MOV/h264, 1920×1080 30p, 8.01 s, 14 MB, 14.1 Mbps	MOV/h264, 1920×1080 30p, 10.01 s, 18 MB, 14.2 Mbps

Poniżej przedstawiamy dodatkowe klipy wykonane przy użyciu różnych nastaw.

• Tryby HS
  • 200 kl/s: 320×240 30p, 27.03 s, 2.9 MB, 597 kbps
  • 120 kl/s: 320×240 30p, 25.02 s, 2.7 MB, 597 kbps
  • 70 kl/s: 640×480 30p, 14.01 s, 4.9 MB, 2.37 Mbps
  • 30 kl/s: 640×480 30p, 6.01 s, 4.3 MB, 4.59 Mbps
• Formaty:
  • Full HD: 1920×1080 30p, 9.01 s, 16 MB, 14.1 Mbps
  • HD: 1280×720 30p, 8.01 s, 11 MB, 10.9 Mbps
• Inne:
  • Zmiana ogniskowej podczas filmowania: 1920×1080 30p, 12.01 s, 21 MB, 14 Mbps

Filmowanie aparatem XF1 nie nastręcza problemów dopóty, dopóki nie będziemy chcieli zmienić ogniskowej. Brak elektrycznego napędu i lekka masa aparatu powoduje, że zmiana ogniskowej jest dość chaotyczna, co powoduje nieprzyjemne efekty wizualne. Także praca układu AF pozostawia wiele do życzenia – zamiast płynnie odnaleźć ostry obraz, aparat zachowuje się tak, jakby miał szybko przygotować się do wykonania kolejnego zdjęcia.

Jakość filmów jest na dobrym poziomie dzięki zastosowaniu progresywnego skanowania. Jednak zaledwie 30 klatek na sekundę oraz brak możliwości większego wpływania na jakość kompresji pozostawia pewien niedosyt.