Pentax MX-1 - test aparatu
3. Użytkowanie i ergonomia
Aparat dzięki jego gabarytom trzyma się w ręce komfortowo. Spust migawki pracuje typowo: lekkie dociśnięcie powoduje ustawienie autofokusu, a mocniejsze – wykonanie zdjęcia. Podwójny skok jest dość dobrze wyczuwalny. Także operowanie w warunkach zimowych, w rękawiczkach, nie sprawia większych kłopotów.
Mała liczba elementów kontrolnych nie pomaga w ergonomicznej obsłudze. Do dyspozycji mamy tylko jedną rolkę, którą kontrolujemy większość funkcji. Pod tym względem bliżej MX-1 do lustrzanek dla początkujących.
MX-1 umożliwia zdalne sterowanie. Co ciekawe, okienka odbiornika podczerwieni są umiejscowione i na przedniej, i na tylnej ściance, a dzięki temu możemy wygodnie, bezdotykowo wyzwalać spust migawki zarówno przy autoportrecie, jak i nocnym krajobrazie. Dodatkowo w konfiguracji aparatu uda się dezaktywować automatyczne ustawianie ostrości przy zdalnym wyzwalaniu migawki.
W Pentaksie MX-1 zastosowano migawkę hybrydową: mechaniczno-elektroniczną. Mechaniczna oferuje czas nie krótszy niż 1/2000 s, zaś elektroniczna pozwala rejestrować zdjęcia przy czasie 1/8000 s. Z jednej strony taki czas nie jest dostępny nawet w niektórych bardziej zaawansowanych lustrzankach; to duży plus. Z drugiej – możliwość jego zastosowania stawia pod znakiem zapytania sens użycia wbudowanego filtra ND (który nota bene może działać w trybie automatycznym).
Gdy pracujemy w trybie M, dzięki przyciskowi AV/AE-L możemy szybko dobrać prawidłowe parametry ekspozycji.
Warto wspomnieć o użytecznej opcji zapamiętywania różnorakich nastaw na czas wyłączenia aparatu. Możemy zapamiętać m.in. pozycję zoomu, nastawę ostrości (dla trybu MF), co bardzo pomaga np. w fotografii produktowej, gdzie wielokrotnie fotografujemy przy tych samych parametrach.
Interesującym trybem pracy jest HDR opisany w dalszej części tego rozdziału. W wielu wypadkach sprawdzał się on wyśmienicie. Kolejną ciekawostką jest rozpoznawanie… zwierząt. Co więcej – w przeciwieństwie do ludzkich twarzy możemy mordki naszych pupili (psów i kotów) rejestrować w pamięci aparatu (maksymalnie 3).
Tryby pracy
Koło trybów pracy aparatu oferuje dostęp do opcji:
- Auto Pict – tryb pełnej automatyki z rozpoznawaniem twarzy i fotografowanej sceny,
- Zielony – tryb podstawowej automatyki,
- Film – tryb filmowania,
- P – tryb półautomatyczny,
- Av – tryb preselekcji przysłony,
- Tv – tryb preselekcji migawki,
- M – tryb manualny,
- USER – przywołanie konfiguracji z pamięci,
- HDR – tryb fotografii scen o wysokiej dynamice,
- SCN – tryby tematyczne.
Tryby pracy aparatu |
Menu
Menu aparatu jest typowe dla produktów firmy Pentax. Mimo że sprawia wrażenie raczej ascetycznego, łatwo je obsługiwać i nie trzeba wiele czasu, by opanować dość swobodne poruszanie się po nim. Podzielone jest ono na 4 główne zakładki, w każdej po kilka elementów (ekranów) opcji niewymagających przewijania.
Menu fotografowania składa się z następujących opcji:
- pierwsza zakładka
- zdjęcia niestandardowe / tryb sceny,
- ustawienia fotografii,
- balans bieli,
- ustawienia AF,
- pomiar ekspozycji,
- filtr ND,
- druga zakładka
- tryb HDR,
- ustawienia D-Range,
- kontrola dystorsji,
- tryb redukcji wibracji,
- rozpoznawanie twarzy,
- detekcja mrugnięć,
- trzecia zakładka
- zoom cyfrowy,
- natychmiastowy podgląd,
- pamięć,
- ustawienia LCD,
- nanoszenie daty.
Opcje menu filmowego to:
- zdjęcia niestandardowe,
- rozdzielczość,
- movie SR,
- tłumienie wiatru,
- włączenie automatycznej ostrości,
- włączenie zoomu optycznego.
Lista opcji konfiguracji obejmuje:
- pierwsza zakładka
- zapisz jako USER,
- dźwięk,
- ustawienie daty,
- czas na świecie,
- rozmiar tekstu,
- język,
- druga zakładka
- nazwa folderu,
- nazwa pliku,
- prawa autorskie,
- połączenie USB,
- wyjście wideo,
- wyjście HDMI,
- trzecia zakładka
- Eye-Fi,
- ustawienia wyświetlacza LCD,
- oszczędność energii,
- automatyczne wyłączanie,
- reset,
- usuń wszystko,
- czwarta zakładka
- odwzorowanie pikseli,
- skrót startowy,
- format.
Lista opcji menu dostosowywania C:
- pierwsza zakładka
- 1. AE-L z zablokowaną ostrością,
- 2. kolejność bracketingu,
- 3. balans bieli dla lampy,
- 4. automatyczny balans w świetle żarowym,
- 5. automatyczna ostrość zdalnego sterowania,
- 6. zapisz położenie menu,
- druga zakładka
- 7. migawka elektroniczna,
- 8. krok ustawiania czułości,
- 9. zapis inf. o obrocie,
- 10. automatyczny obrót zdjęć,
- resetuj funkcje niestandardowe.
By przyspieszyć obsługę, producent oferuje tzw. panel kontrolny – specjalny ekran przywoływany po wciśnięciu klawisza INFO. Dzięki niemu mamy możliwość natychmiastowego podglądu i zmiany wielu parametrów aparatu.
Podczas wykonywania zdjęć przycisk OK służy do włączania informacji dostępnych na wyświetlaczu. Każde jego naciśnięcie będzie włączało lub wyłączało dokładne informacje. Zawsze na ekranie zobaczymy punkt ostrzenia. Dodatkowo możemy w menu konfiguracji wybrać histogram, linie kadrowania czy też dwuosiową poziomicę.
Ekran podglądu reaguje na zmianę orientacji aparatu – przy ustawieniu kadru pionowego wszystkie ikony i opisy na ekranie ulegają odpowiedniemu obróceniu, stając się czytelnymi. Rozwiązanie to jest bardzo miłą niespodzianką.
Tryb odtwarzania, który wywołamy przez dłuższe przytrzymanie przycisku PLAY (nawet gdy aparat jest uśpiony), oferuje nam podgląd:
- samego zdjęcia czy filmu,
- podstawowych informacji o zdjęciu,
- histogramu (standardowy lub pełny RGB),
- pełnej informacji o zdjęciu wraz z danymi EXIF.
Oczywiście możemy zarówno powiększać zdjęcia (maksymalnie 10x), jak i przeglądać pliki w trybie miniatur – aparat udostępnia widok 4, 9 (3×3) lub 25 (5×5) klatek oraz widok kalendarza.
Podczas przeglądania zdjęć w głównym widoku możemy uruchomić menu podręczne umożliwiające wybranie jednej z następujących opcji:
- pokaz slajdów,
- obrót zdjęcia,
- filtr rozciąganie – wydłużający wybrany fragment zdjęcia, tak by z kadru 4:3 powstał 16:9,
- filtr małych twarzy – pomniejszający zarejestrowane na zdjęciu twarze, tak by proporcje portretu były zachowane,
- filtr cyfrowy – umożliwiający manipulowanie obrazem,
- HDR – symulujący efekt HDR,
- oryginalna ramka – umożliwia wybranie rodzaju i koloru ramki, a także dodanie tekstu do zdjęcia,
- obróbka RAW – przetwarza pliki RAW i zapisuje je do postaci JPEG,
- edycja filmu – wycinanie zdjęcia z filmu, dzielenie filmu oraz dodawanie obrazu tytułowego,
- edycja czerwonych oczu,
- zmień rozmiar,
- przycinanie,
- kopiowanie zdjęć – między pamięcią wewnętrzną a kartą SD,
- zabezpieczanie,
- DPOF – opcje drukowania,
- ekran powitalny – umożliwia ustawienie unikalnego ekranu, który będzie wyświetlany po włączeniu aparatu.
Filtry cyfrowe w aparacie MX-1 dostępne są tylko podczas przeglądania zdjęć. Oznacza to, że nie zrobimy zdjęcia z zastosowanym filtrem – możemy go później „nałożyć”. Z jednej strony niemożliwe jest szybkie wykonanie serii zdjęć przy użyciu konkretnie wybranego filtra, z drugiej jednak aparat umożliwia wielokrotne (jednak nie więcej niż 20 razy) używanie różnych filtrów dla tego samego zdjęcia. Dzięki temu efekt końcowy może być naprawdę interesujący. Aparat zapamiętuje kolejność i parametry zastosowanych filtrów na zdjęciu, dzięki czemu możemy tych samych ustawień użyć by przetworzyć kolejne zdjęcie (możemy je podejrzeć wciskając przycisk INFO). Filtry cyfrowe nie dają się uruchomić przy odtwarzaniu filmów i zdjęć zrobionych w trybie panoramy.
Lista dostępnych filtrów obejmuje:
- czarno-biały,
- sepia,
- aparat dziecinny,
- retro (jeden z 3 kolorów),
- kolor (jeden z 6 kolorów),
- ekstrakcja koloru (czerwony, zielony lub niebieski),
- wzmocnienie koloru (niebieski, zielony, różowy i czerwony),
- wysoki kontrast (w 3-stopniowym zakresie),
- błyski gwiazd (w kształcie promieni, serc, gwiazd, nutek i śnieżynek),
- miękki,
- rybie oko (w 3-stopniowym zakresie),
- jasność (w 3-stopniowym zakresie),
- miniatura (poziomy ostry obraz na górze, po środku lub na dole kadru),
- zwężający (w 3-stopniowym zakresie),
- odwróć kolor.
Poniżej prezentujemy przykłady działania poszczególnych filtrów.
Oglądając wynik działania filtru możemy też bez kłopotu odnaleźć oryginalne zdjęcie, by przetworzyć je ponownie przy użyciu innej kombinacji filtrów – tej opcji używaliśmy, by szybko wytworzyć przykładowe zdjęcia z zastosowaniem prezentowanych powyżej filtrów.
Przetwarzanie plików RAW daje nam możliwość pracy tylko z jednym zdjęciem lub też masowej konwersji wielu plików przy tych samych ustawieniach procesu wywoływania. Dostępne opcje to:
- ustawienia fotografii – wybór proporcji kadru, rozdzielczości i jakości pliku JPEG,
- zdjęcia niestandardowe – manipulowanie sposobem przetwarzania kolorów,
- balans bieli,
- czułość – w 3-stopniowym zakresie od –1 do +1 EV,
- kompensacja cienia,
- korekta dystorsji.
Bardzo ciekawą i pomocną opcją jest wyświetlanie aktywnych klawiszy wraz z przypisanymi do nich w danej chwili funkcjami. Z uwagi na różnorodność sposobu obsługi tego modelu – szczególnie w trybie przeglądania zdjęć – takie rozwiązanie znacznie ułatwia efektywne operowanie aparatem.
Szybkość
Aparat nie wykazuje spowolnienia podczas regularnej pracy. Pentax MX-1 potrzebuje ok. 2 s od włączenia zasilania do wykonania pierwszej fotografii – jest to wartość typowa dla kompaktu, który musi wysunąć obiektyw. Czas pracy mechanizmu zoomu podczas zmiany ogniskowych pomiędzy krańcowymi wartościami też nie odstaje od tego, czego się spodziewaliśmy. Deprymuje natomiast blokada możliwości zmiany ustawień czy wejścia do menu przed zakończeniem zapisu danych na kartę. A czas ten jest stosunkowo długi: dla pliku JPEG przestój trwa niecałe 2 s, zaś dla kombinacji RAW+JPEG dochodzi nawet do 4 s.
Zdjęcia seryjne
Aparat posiada trzy tryby zdjęć seryjnych:
- zdjęcia seryjne,
- szybkie zdjęcia seryjne (L),
- szybkie zdjęcia seryjne (H).
MX-1 dysponuje też trybem bracketingu ekspozycji, dzięki któremu aparat wykona 3 zdjęcia o przesunięciu ekspozycji regulowanym w zakresie ±⅓ do 2 EV.
Pomiary wykonaliśmy korzystając z karty Sandisk Extreme Pro UHS-I 633×95MB/s. Wyniki testów zaprezentowane są w formie poniższych wykresów.
W trybach L oraz H aparat rejestruje dokładnie 10 zdjęć, po czym rozpoczyna kopiowanie plików JPEG z wewnętrznej pamięci do zewnętrznej karty. Czas kopiowania wynosi 18 s, czyli na pojedyncze zdjęcie przypada aż 1.8 s. Szybkość rejestrowania zdjęć wynosi 3.2 kl/s dla trybu H oraz 2,6 kl/s dla trybu L.
W wypadku zwykłego trybu seryjnego szybkości wyznaczone to 0.4 kl/s dla zapisu RAW+JPEG, co daje transfer na poziomie 9 MB/s oraz 0.7 kl/s dla samego pliku JPEG (i odpowiednio 3 MB/s). Takie wyniki absolutnie nie zachwycają i oznaczają, że zakup szybkiej karty pamięci umożliwi nam jedynie żwawe kopiowanie danych z karty do komputera.
Autofokus
Aparat został wyposażony w hybrydowy układ nastawy ostrości bazujący na czujniku detekcji kontrastu. Dysponujemy następującymi trybami ustawiania ostrości:
- standardowy (AF),
- makro,
- makro 1 cm,
- pan focus,
- nieskończoność,
- ręczny (MF).
- automatyczny wielopolowy,
- pojedynczy z możliwością wyboru pola autofokusu (1 z 25),
- pojedynczy centralny (spot),
- śledzący.
MX-1 umożliwia wykrywanie twarzy z automatycznym ustawieniem ostrości i ekspozycji na twarzy znajdującej się najbliżej centrum kadru. Dodatkowo w trybie fotografii zwierząt potrafi rozpoznawać psy i koty.
Tryb „pan focus” ustawia ostrość w taki sposób, by głębia ostrości objęła jak największy obszar. Można wręcz powiedzieć, że to ogólnie znana metoda nastawy ostrości „na hiperfokalną”. Natomiast tryb śledzący działa tylko podczas fotografowania.
Ustawianie ostrości w MX-1 odbywa się stosunkowo szybko i celnie. Podczas wykonywania zdjęć przykładowych nie doświadczyliśmy większych problemów. Przy gorszym oświetleniu układ autofokusu może być wspomagany przez doświetlającą diodę, trzeba mieć jednak świadomość niewielkiego zasięgu tego oświetlacza.
W trybie MF do ręcznego ustawiania ostrości służą przyciski GÓRA/DÓŁ wybieraka czterokierunkowego. Aparat w żaden sposób nie pomaga nam w dokładnym dostrojeniu ostrości. Nie uświadczymy powiększenia ekranu czy też oznaczania kontrastowych krawędzi. Jedynie wyświetlana z boku ekranu miarka odległości mogłaby nam pomóc, gdyby nie fakt, że przez cały zakres ostrzenia (od 1 cm do nieskończoności) przejdziemy w około 7 krokach, co może być przeszkodą w dokładnym ustawieniu ostrości.
Pomiar ekspozycji
Aparat MX-1 pozwala na pomiar ekspozycji w następujących trybach:
- wielosegmentowy,
- centralnie ważony,
- punktowy (centrum kadru).
W codziennym użytkowaniu nie doświadczymy większych problemów z naświetlaniem zdjęć i filmów. Należy jedynie wspomnieć o tendencji do lekkiego prześwietlania kadrów mającej zapewne na celu unikanie szumu w głębokich cieniach. Z uwagi na to w wypadku scen o wysokiej dynamice (np. budynki na tle nieba) dobrze jest stosować tryb HDR.
Lampa błyskowa
Wbudowana lampa błyskowa ma zasięg od 40 cm do 12.2 m dla szerokiego kąta oraz od 40 cm do 8.8 m dla najdłuższej ogniskowej (czułość AutoISO). Pod lewym przyciskiem kierunkowym odnajdziemy opcje związane z trybem pracy lampy:
- brak,
- błysk automatyczny,
- błysk wymuszony,
- synchronizacja z długimi czasami,
- synchronizacja na drugą kurtynę.
Typowy test siły błysku lampy, jaki przeprowadzamy, polega na zrobieniu zdjęcia z czasem ekspozycji 1/100 s, czułością ISO 100 i przysłoną f/8.0. Ogniskową obiektywu ustawiamy na ekwiwalent 50 mm.
Pentax MX-1 | Fuji X20 |
Lampa, w którą wyposażony jest aparat MX1, jest nieco słabsza od tej zastosowanej w aparacie Fuji X20, dzięki czemu podobny obszar jest mniej doświetlony. Zatem wbudowana lampa nadaje się bardziej do doświetlania scen niż jako główne źródło oświetlenia.
Kolejne zdjęcia zostały wykonane przy przełączeniu w tryb P (aparat ustawił 1/60 s oraz f/2) oraz dodatkowo z automatycznym doborem wartości ISO (aparat podniósł czułość do wartości ISO 1600).
Tryb P (ISO 100) | Tryb P (AutoISO) |
Gdy zdajemy się na automatykę, aparat nie wydłuża czasu migawki powyżej wartości 1/60 s. To dobry znak – dzięki temu raczej bezproblemowo można rejestrować poruszających się ludzi. Po ustawieniu automatycznego doboru czułości parametry ekspozycji zostały zwiększone aż o 4 EV, w związku z czym otrzymaliśmy lekko prześwietlone zdjęcie.
Stabilizacja
Pentax MX-1 został wyposażony w system stabilizacji obrazu korzystający z mechanicznego kompensowania przesunięciami matrycy oraz dodatkowo metodą elektroniczną (specjalną obróbką obrazu). W konfiguracji aparatu możemy wybrać jeden z poniższych trybów:
- przesunięcie sensora,
- dual,
- stabilzacja wyłączona.
Pomiar efektywności stabilizacji aparatu MX-1 przedstawia wykres poniżej:
Największa odległość między wykresami to 3 EV i na tyle właśnie oceniamy skuteczność stabilizacji.
Programy tematyczne
Aparat wyposażony jest w następujące tryby tematyczne :
- portret,
- kwiaty,
- pejzaż,
- błękit nieba,
- zachód słońca,
- scena nocna,
- ujęcie nocne z ręki (aparat wykonuje serię szybkich zdjęć, które łączy w jedno),
- portret nocny,
- świece,
- ognie sztuczne (czas migawki zablokowany na wartości 4 s),
- żywność,
- plaża i śnieg,
- zwierzęta,
- dzieci,
- sport,
- digital SR (tryb korzystający z wyższych wartości czułości),
- tekst,
- ukryta kamera (wyłącza dźwięki, lampę błyskową i oświetlacz AF),
- cyfrowy szeroki,
- panorama cyfrowa,
- miniatura.
Filtr ND
MX-1 został wyposażony w filtr ND o sile 3 EV. W konfiguracji możemy wybrać włączenie go na stałe, wyłączenie lub zezwolić aparatowi na automatyczne sterowanie jego użyciem.
Poniżej przedstawiamy przykład zastosowania filtru:
Filtr ND wyłączony | Filtr ND włączony |
Fotografia HDR
Jednym z głównych trybów pracy Pentaksa MX-1 jest HDR. Po jego ustawieniu aparat automatycznie wykona 3 zdjęcia ze stałym przesunięciem ± 2 EV, po czym połączy je w jeden obraz. Możemy wybrać konfigurację sposobu mapowania tonalnego spośród poniższych:
- zwykłe,
- silne 1,
- silne 2.
Tryb P | Tryb HDR |
Tryb HDR (korekcja słaba) | Tryb HDR (korekcja silna) |
Praca tego trybu jest podobna do trybu P z tą różnicą, że niedostępne są nastawy D-Range (lokalne zmiany interpretacji cieni i jasnych partii).
Panoramy i zdjęcia szerokokątne
Aparat umożliwia rejestrowanie zdjęć składowych, które później łączy w panoramę. Po wykonaniu pierwszej fotografii na podglądzie widzimy półprzezroczystą część poprzedniej klatki, co pomaga prawidłowo skadrować kolejne ujęcie. Im dokładniej dopasujemy kadry, tym złożenie przyniesie lepszy efekt. Niestety, podczas wykonywania zdjęć nie jesteśmy informowani o poprawności wyrównania. Panoramę stworzymy z maksymalnie 3 zdjęć, a aparat możemy trzymać tylko w poziomej orientacji (wybierając kierunek składania, definiujemy, czy będziemy przesuwać aparat w lewo czy też w prawo).
Drugim trybem jest „szerokie ujęcie”, które w stosunku do panoramy różni się tylko tym, że orientacja aparatu jest pionowa, a liczba składowych zdjęć wynosi 2. Tak złożone ujęcie ma nadal format 4:3 i odpowiada kadrowi, jaki uzyskalibyśmy obiektywem o ogniskowej 17 mm (dla formatu 135).
Analizując przykładowe zdjęcia, wytworzone przez MX-1, możemy uznać, że testowany model bardzo słabo radzi sobie z korekcją przesunięć lub nawet w ogóle tego nie robi. Jakość końcowych efektów zależy w dużej mierze od sposobu, w jaki przesuwamy aparat i naszej precyzji układania poszczególnych kadrów. Jedynym wnioskiem, jaki się nasuwa, jest przeświadczenie, że bezsprzecznie lepsze rezultaty da robienie zdjęć samodzielnie i składanie ich w panoramę w komputerze przy wykorzystaniu dedykowanego do tego celu programu.
Filmowanie
Specjalnym trybem pracy aparatu jest tryb filmowania. Podczas nagrywania można nadal rejestrować zdjęcia, korzystając z przycisku OK. Pentax MX-1 oferuje nagrywanie filmów w następującej rozdzielczości:
- 1920×1080; 30 kl/s,
- 1280×720; 60 kl/s,
- 1280×720; 30 kl/s,
- 640×480; 120 kl/s, (film interwałowy, czyli w przyspieszonym tempie),
- 640×480; 30 kl/s, (film HS, czyli w zwolnionym tempie).
- Full HD, 1920×1080, 30 kl/s, 8 s, 16 MB, 17.2 Mbps
- HD 60 kl/s, 1280×720, 60 kl/s, 7 s, 16 MB, 19.1 Mbps
- HD 30 kl/s, 1280×720, 30 kl/s, 6 s, 7.4 MB, 10.3 Mbps
- Zwolnione tempo, 640×480, 30 kl/s, 15 s, 7.1 MB, 3.94 Mbps
- Przyspieszone tempo, 640×480, 120 kl/s, 1.25 s, 3.5 MB, 22.8 Mbps
- Praca zooma, 1920×1080, 30 kl/s, 8 s, 16 MB, 16.4 Mbps
- Filmowanie w sepii, 1920×1080, 30kl/s, 6 s, 12 MB, 16.5 Mbps
Filmowanie testowanym modelem nie nastręcza trudności. Jakość filmów utrzymuje się na dobrym poziomie dzięki zastosowaniu progresywnego skanowania, choć pewne zastrzeżenia budzi siła kompresji nagranego materiału. Tryby tworzące filmy w zwolnionym czy przyspieszonym tempie mogą być kreatywnie wykorzystane.
Ciekawostką aparatu jest nagrywanie dźwięku w każdym z dostępnych formatów – nawet przy zwolnionym czy przyspieszonym tempie. To swoisty ewenement pośród podobnych konstrukcji dostępnych na rynku.