Pentax MX-1 - test aparatu
4. Optyka
Obiektyw w aparacie MX-1 posiada dość słabą konstrukcję mechaniczną – daje się odczuć luzy tubusów. Gdy lekko naciśniemy na końcówkę wysuniętego tubusu, możemy odchylić go o około 1 mm. Jak się okaże w dalszej części tego rozdziału, zachowanie to dość mocno rzutuje na uzyskiwane wyniki.
Rozdzielczość
Testy rozdzielczości przeprowadzamy na podstawie zdjęć tablicy ISO 12233, które są robione dla różnych długości ogniskowych i różnych wartości przysłony. Następnie dokonujemy obliczeń zarówno dla centrum, jak i brzegu kadru. Wyniki prezentujemy w postaci wartości funkcji MTF50. Tradycyjnie pomiarom podlegały zarówno pliki JPEG, jak i surowe pliki RAW (wywołane do formatu TIFF za pomocą programu dcraw).
Zacznijmy od wyników otrzymanych dla plików RAW z centrum kadru.
Jak widać na powyższym wykresie, testowany aparat osiąga najwyższe rozdzielczości dopiero po przymknięciu przysłony do wartości f/2.8. Dalsze przymykanie powoduje, że jakość w coraz większym stopniu zaczyna być ograniczana przez dyfrakcję. Bardzo podobne wyniki uzyskał obiektyw zastosowany w aparacie Olympus XZ-2 (też z podobnym komentarzem dotyczącym jakości mechanicznej).
Spójrzmy na przebiegi funkcji MTF dla składowych poziomej (lewy wykres) i pionowej (prawy) dla plików RAW:
6 mm | |
10.7 mm | |
24 mm | |
Brak różnic pomiędzy składowymi pionowymi i poziomymi dla wszystkich wartości ogniskowych dowodzi symetryczności filtra dolnoprzepustowego. Kształt krzywej pokazuje też, że nie mamy do czynienia z wyostrzaniem plików RAW.
Przejdźmy do zachowania obiektywu na brzegu kadru.
Od razu rzuca się w oczy różnica pomiędzy centrum oraz brzegiem wynosząca około 200 linii. Charakterystyka krzywych jest bardzo podoba do tego, co obserwowaliśmy w centrum kadru. Niestety, nie mamy się czym zachwycić. Powodów do dramatyzowania też jednak nie ma. Rozbieżności pomiędzy centrum kadru a jego brzegiem nie są bardzo duże i akceptowalne jak na obiektyw zmiennoogniskowy o takich parametrach.
Poniżej zamieszczamy wyniki pomiaru rozdzielczości przeprowadzonego na plikach JPEG, który wykonaliśmy z wyostrzaniem ustawionym na minimalną wartość. Wykresy prezentują wyniki dla centrum i brzegu kadru.
Widoczna różnica między wykresami dla plików JPEG oraz RAW (około 1000 linii) jednoznacznie sugeruje, iż nawet mimo wyostrzania ustawionego na minimum algorytm ten nie jest całkowicie wyłączony. Uzyskane wyniki pokazują, że wyostrzanie jest przeprowadzane w sposób niewyróżniający żadnej z kombinacji ogniskowej i przysłony.
Na zakończenie tej części rozdziału prezentujemy wycinki zdjęć tablicy testowej (w formacie RAW) w skali 1:1 z okolic centrum kadru dla maksymalnej i minimalnej rozdzielczości.
6 mm f/2.8 |
24 mm f/8 |
Aberracja chromatyczna
Przypomnijmy, że w naszej ocenie wartości aberracji wykraczające ponad 0.15% są uznawane za bardzo silne i widoczne na zdjęciach. Wyniki w przedziale 0.08–0.14% uznajemy za umiarkowane, a w zakresie 0.04–0.08% za nieznaczące. Poniżej 0.04% możemy potraktować aberrację jako znikomą, czyli trudno dostrzegalną.
Aberracja poprzeczna w aparacie MX-1 nie stanowi problemu, choć nie można powiedzieć, że jest niewidoczna. Pliki JPEG wykazują największy poziom tej wady dla najkrótszej ogniskowej – podobnie jak to było w wypadku Olympusa XZ-2 – wówczas osiąga ona wartości nieznaczące.
Spójrzmy zatem, co kryją w sobie pliki RAW.
Uzyskane wyniki są porównywalne z pomiarami plików JPEG. Oznacza to, że w trakcie zapisywania plików JPEG aparat nie koryguje w znaczący sposób aberracji chromatycznej. Wyróżniają się jedynie wyniki dla najdłuższej ogniskowej – tu wada jest wyraźnie wyższa w plikach RAW niż JPEG. Trzeba jednak przyznać, że poziom tej wady jest stosunkowo niski i łatwo w takich porównaniach o błędne wnioski, gdy nie weźmiemy pod uwagę błędów pomiarowych.
W tabelce poniżej prezentujemy w skali 1:1 wycinki zdjęć tablicy testowej przestawiające krawędzie czerni i bieli z najwyższym i najniższym poziomem aberracji chromatycznej według wyników otrzymanych dla surowych plików wywołanych programem dcraw.
6 mm f/5.6 | 24 mm f/?2.5 |
Dystorsja
Pliki w formacie RAW wykazują dystorsję beczkową – jej wartość wyznaczyliśmy na −5.1% dla szerokiego kąta. W okolicach ekwiwalentu 50 mm zmniejsza się ona do wartości −0.8%, by na końcu zakresu ogniskowych zamienić się w dystorsję poduszkową o wartości 0.26%. W wypadku plików JPEG mamy możliwość programowej korekcji dystorsji, która to sprowadza wymiar tej wady praktycznie do wartości zerowych. Przy wyłączonej korekcji pliki JPEG w granicach błędu dają wyniki zgodne z tymi zaprezentowanymi na zdjęciach poniżej.
6 mm | |
10.7 mm | |
24 mm | |
Kilka słów komentarza należy się też wywoływaniu zdjęć w programie Adobe Lightroom. Otóż otworzenie w nim fotografii w formacie RAW wykonanej na najkrótszej ogniskowej nie wykazuje żadnych oznak dystorsji. By dojrzeć tę wadę, należy użyć programu, który nie modyfikuje zdjęcia, np. dcraw.
Koma i astygmatyzm
W modelu MX-1 koma jest korygowana dość dobrze: obraz diody ani w centrum, ani w rogu kadru nie jest bardzo zniekształcony. Jedynie róg przy szerokim kącie wykazuje drobne cechy tej wady, choć nadal należy uznać ją za mało przeszkadzającą w realnym użytkowaniu.
Centrum | Róg |
6 mm f/1.8 | |
6 mm f/2.8 | |
12 mm f/2.1 | |
12 mm f/4 | |
24 mm f/4 | |
Astygmatyzm w całym zakresie ogniskowych możemy uznać za mało problematyczny. Największa zarejestrowana wartość to 14%, wystarczy jednak delikatnie przymknąć przysłonę, by zmalała ona do 8%.
Winietowanie
Pomiary winietowania wykonaliśmy w pierwszej kolejności na plikach JPEG. Otrzymane wyniki prezentujemy w tabelce poniżej.
JPEG | 6 mm | 10.7 mm | 24 mm |
f/1.8 | 36.2% (−1.3 EV) | — | — |
f/2 | 31.3% (−1.08 EV) | — | — |
f/2.1 | — | 13.6% (−0.423 EV) | — |
f/2.2 | 26.7% (−0.898 EV) | 10.8% (−0.331 EV) | — |
f/2.5 | 25.4% (−0.847 EV) | 9.1% (−0.277 EV) | 14.4% (−0.448 EV) |
f/2.8 | 23.4% (−0.77 EV) | 8.3% (−0.25 EV) | 8.9% (−0.269 EV) |
f/3.2 | 22.9% (−0.752 EV) | 7.5% (−0.227 EV) | 5.6% (−0.168 EV) |
f/3.5 | 22.7% (−0.744 EV) | 7.2% (−0.216 EV) | 3.7% (−0.11 EV) |
f/4 | 22.6% (−0.739 EV) | 7.5% (−0.224 EV) | 2.4% (−0.0713 EV) |
f/4.5 | 22.7% (−0.743 EV) | 7.3% (−0.22 EV) | 2.1% (−0.0614 EV) |
f/5 | 22.7% (−0.743 EV) | 7.3% (−0.219 EV) | 2.1% (−0.0625 EV) |
f/5.6 | 22.7% (−0.744 EV) | 7.3% (−0.219 EV) | 2.3% (−0.0682 EV) |
f/6.3 | 22.7% (−0.744 EV) | 7.1% (−0.213 EV) | 2.2% (−0.0631 EV) |
f/7.1 | 22.5% (−0.738 EV) | 7.2% (−0.215 EV) | 2.2% (−0.0631 EV) |
f/8 | 22.4% (−0.733 EV) | 7.2% (−0.217 EV) | 2.2% (−0.0636 EV) |
Jak widać, dla plików JPEG winietowanie nie stanowi dużego problemu. W całym spektrum ogniskowych i przysłon utrzymuje się na poziomie umiarkowanym, czyli nie większym od 0.7 EV. Wyjątkiem jest tylko maksymalny otwór względny przy najkrótszej ogniskowej, gdzie zanotowana wartość to −1.3 EV, co oznacza średni poziom winietowania.
Spójrzmy teraz na wyniki pomiarów, które wykonaliśmy na surowych plikach.
RAW | 6 mm | 10.7 mm | 24 mm |
f/1.8 | 43.4% (−1.64 EV) | — | — |
f/2 | 38.7% (−1.41 EV) | — | — |
f/2.1 | — | 18.6% (−0.597 EV) | — |
f/2.2 | 34% (−1.2 EV) | 14.9% (−0.469 EV) | — |
f/2.5 | 32.4% (−1.13 EV) | 12.5% (−0.389 EV) | 19.4% (−0.625 EV) |
f/2.8 | 30.3% (−1.04 EV) | 11.1% (−0.339 EV) | 11.8% (−0.363 EV) |
f/3.2 | 29.6% (−1.01 EV) | 10.3% (−0.313 EV) | 7.9% (−0.237 EV) |
f/3.5 | 29.4% (−1.01 EV) | 10% (−0.306 EV) | 5.1% (−0.153 EV) |
f/4 | 29.4% (−1.01 EV) | 10.1% (−0.309 EV) | 3.2% (−0.0927 EV) |
f/4.5 | 29.3% (−1 EV) | 9.9% (−0.3 EV) | 3% (−0.0887 EV) |
f/5 | 29.3% (−1 EV) | 10% (−0.306 EV) | 2.8% (−0.0826 EV) |
f/5.6 | 29.4% (−1 EV) | 10% (−0.306 EV) | 3% (−0.0868 EV) |
f/6.3 | 29.4% (−1.01 EV) | 9.9% (−0.301 EV) | 2.9% (−0.0855 EV) |
f/7.1 | 29.4% (−1.01 EV) | 9.9% (−0.302 EV) | 2.9% (−0.0854 EV) |
f/8 | 29.5% (−1.01 EV) | 10.1% (−0.308 EV) | 2.9% (−0.0848 EV) |
Przy analizie plików RAW zauważamy, że największa programowa korekcja winietowania odbywa się dla najkrótszej ogniskowej. Dla dłuższych ogniskowych proporcjonalnie zmniejsza się ona do niewielkiej przy pozycji tele. Największa odnotowana wartość winiety wynosi −1.6 EV, czyli plasuje się na poziomie średnim. Ważnym spostrzeżeniem jest, że dla szerokiego kąta nawet maksymalne domknięcie przysłony nie redukuje wady. To swoisty dowód na to, że budowanie małych obiektywów wymaga od konstruktorów wielu kompromisów.
JPEG | RAW |
6 mm | |
f/1.8 | f/1.8 |
f/2 | f/2 |
f/2.8 | f/2.8 |
f/4 | f/4 |
10.7 mm | |
f/2.1 | f/2.1 |
f/2.8 | f/2.8 |
f/4 | f/4 |
24 mm | |
f/2.5 | f/2.5 |
f/2.8 | f/2.8 |
f/4 | f/4 |
Odblaski
Przypomnijmy, że obiektyw MX-1 składa się z 11 soczewek ułożonych w 8 grupach, czyli posiada aż 16 powierzchni odbijających światło, które potencjalnie mogą spowodować odblaski na wynikowej fotografii. I rzeczywiście, po wprowadzeniu ostrego źródła światła w róg kadru, na zdjęciu tworzą się wielopunktowe przebarwienia. Jednak istotnym spostrzeżeniem jest, że nie cierpi na tym kontrast fotografii.