Rozdzielczość

Testy rozdzielczości przeprowadzamy na podstawie zdjęć tablicy ISO12233, które są robione dla różnych wartości przysłony. Następnie dokonujemy obliczeń zarówno dla centrum, jak i brzegu kadru. Wyniki prezentujemy w postaci wartości funkcji MTF50. Tradycyjnie pomiarom podlegały zarówno pliki JPEG, jak i surowe pliki RAW.

Zacznijmy od analizy wyników otrzymanych dla plików RAW.

Dla centrum kadru wyniki maksymalne aparat uzyskuje już po przymknięciu przysłony o 2 działki. Także osiągany wynik (maksimum to 2600 LW/PH) jest bardzo dobry, co oznacza, że mamy do czynienia z wysokiej klasy obiektywem. Wyraźnie gorzej obiektyw zachowuje się w rogach kadru. W tym wypadku, by cieszyć się maksymalną ostrością, musimy przymknąć przysłonę aż do f/8, gdzie jakość zaczyna ograniczać już dyfrakcja.

Spójrzmy na przebieg funkcji MTF dla składowych poziomej i pionowej dla plików RAW (wykres zostanie odświeżony po zaznaczeniu odpowiedniej wartości przysłony i wybraniu składowej poziomej lub pionowej).

Krzywa czerwona pokazuje przebieg dla surowego i niewyostrzonego pliku, a niebieska dla standardowego wyostrzania (R=2).

Wartości dochodzące do 25% dla częstotliwości Nyquista jednoznacznie pokazują brak filtra dolnoprzepustowego. Trudno zarzucić coś kształtom samych krzywych – nie widać oznak wyostrzania plików RAW.

Warto jednak zwrócić uwagę, że inne aparaty pozbawione filtra antyaliasingowego wykazywały wartości dla częstotliwości Nyquista na poziomie nie gorszym od 30%. Niski wynik Sony RX1R może wskazywać, że odpowiedzialnym za taki stan rzeczy jest obiektyw.

Spójrzmy na porównanie wyników zdolności rozdzielczej z modelem RX1 wykonane dla centrum kadru i formatu RAW.

Maksymalna różnica między wykresami to 400 linii na wysokość kadru (LW/PH). Oznacza to, że zlikwidowanie filtru dolnoprzepustowego spowodowało wzrost zdolności rozdzielczej z niespełna 46 do 54 par linii na milimetr (lp/mm).

Wydawać by się mogło, że przyrost zdolności rozdzielczej o 8 par to dobra wiadomość. Jednak gdy spojrzymy na podobne konstrukcje, gdzie usunięto filtr AA – dla przykładu Pentax K-5 II i K-5 IIs oraz Nikon D800 i D800E – wynik przestaje zachwycać. Wspomniane modele charakteryzują się podobną wielkością pojedynczego sensela, dzięki czemu możemy porównać je wprost. Okazuje się, że przyrost rozdzielczości po dezaktywacji wpływu filtra AA wyniósł w obu wypadkach aż 16 lp/mm. By odnieść taki rezultat do RX1R, musimy wziąć pod uwagę dysproporcję w rozdzielczości matryc. Dzięki zastosowaniu prostej ekstrapolacji wyniku okazuje się, że dla matrycy 24 Mpix (a więc takiej, jaką posiada RX1R) wzrost zdolności rozdzielczej powinien wynieść 12 lp/mm. Ten teoretyczny wyniki jest aż o 50% wyższy od tego, jaki osiągnął testowany aparat. Innymi słowy, konstruktorzy Sony nie spisali się.

Brak filtra AA oznacza potencjalną możliwość pojawiania się efektu mory. Zobaczmy, jak wygląda na przykładzie wycinka ze zdjęcia tablicy testowej, wybranego dla maksymalnego wyniku rozdzielczości.

Okazuje się, że aberracja staje się mimochodem orężem konstruktorów w walce z powstawaniem efektu mory. Oczywiście tyczy to się przede wszystkim brzegów kadru, gdzie ta wada wykazuje największe wartości.

Poniżej zamieszczamy wyniki pomiaru rozdzielczości przeprowadzonego na plikach JPEG, które wykonaliśmy z wyostrzaniem ustawionym na minimalną wartość. Wykresy prezentują wyniki dla centrum i brzegu kadru.

W centrum kadru wyniki notowane dla plików JPEG są wyraźnie lepsze niż w wypadku RAW-ów. Oznacza to, że nawet na minimalnym poziomie proces wyostrzania JPEG-ów jest dość wyraźny. W wypadku brzegu kadru wpływ aberracji jest na tyle duży, że dla wartości przysłony nie większej od f/5.6 możemy uznać, że uzyskane wyniki są tożsame z tymi pozyskanymi dla formatu RAW. Dodatkowo widzimy zróżnicowany wpływ algorytmów wyostrzania w zależności od użytej wartości przysłony. Ostatecznie jednak obraz charakteryzuje się bardzo dobrą jakością, ze szczególnym uwzględnieniem środkowej jego części, co jednoznacznie wskazuje na kierowanie się przez programistów zadowoleniem klientów korzystających przede wszystkim z tego formatu zapisu plików.

Na zakończenie tej części rozdziału prezentujemy wycinki zdjęć tablicy testowej (w formacie JPEG) w skali 1:1 z okolic centrum kadru dla maksymalnej i minimalnej rozdzielczości.

f/4

f/22

Aberracja chromatyczna

Aparat RX1R umożliwia sterowanie korekcją aberracji chromatycznej przy tworzeniu plików JPEG i choć pomiary zostały wykonane dla obu formatów zapisu, prezentujemy wyniki tylko dla formatu RAW – z uwagi na ich tożsamość z wynikami nieskorygowanych plików JPEG.

Przypomnijmy, że w naszej ocenie wartości aberracji wykraczające ponad 0.15% są uznawane za bardzo silne i widoczne na zdjęciach. Powyżej 0.8% uznajemy je za umiarkowane, a powyżej 0.04% za nieznaczące. Poniżej 0.04% możemy potraktować aberrację jako znikomą, czyli trudno dostrzegalną.

Dla poszczególnych wartości przysłony punkty tworzą mniej więcej linię prostą i plasują się one na poziomie, który określamy mianem średniego. Wyniki takie pokazują, że aberracja chromatyczna nie jest dobrze korygowana na drodze optycznej.

W wypadku plików JPEG i włączonej korekcji wielkość wady zostaje sprowadzona do poziomu pomijalnego.

W tabelce poniżej prezentujemy w skali 1:1 wycinki zdjęć tablicy testowej przedstawiające krawędzie czerni i bieli z najwyższym i najniższym poziomem aberracji chromatycznej według wyników otrzymanych dla surowych plików wywołanych programem dcraw.

f/2	f/11

Dystorsja

Aparat RX1R umożliwia sterowanie korekcją poziomu zniekształceń dla plików JPEG. W związku z tym w niniejszym podrozdziale zaprezentujemy wyniki pomiaru plików RAW.

Poziom dystorsji dla pliku RAW został oszacowany na wartość −2.3%, co oznacza niewielkie zniekształcenie beczkowe.

Warto podkreślić, że w porównaniu do innych konstrukcji obiektywów o ogniskowej 35 mm, gdzie wartości mierzonej dystorsji są bliższe −1%, opisywany tu model Zeissa wypada najsłabiej. Trudno tę sytuację usprawiedliwiać stosunkowo małą odległością od matrycy. Dystorsja to kolejna wada po aberracji chromatycznej, z której konstruktorzy nie mogą być dumni.

W wypadku plików JPEG i włączonej korekcji wielkość wady zostaje sprowadzona do poziomu zerowego, natomiast przy korekcji wyłączonej w granicach błędu otrzymujemy wynik zgodny z przykładem powyżej.

Warto wspomnieć, że oprogramowanie Adobe Lightroom w wersji 5 nie koryguje automatycznie plików RAW z tego aparatu.

Koma i astygmatyzm

W aparacie RX1R koma jest korygowana dostatecznie: obraz diody w rogu kadru w przeciwieństwie do jego centrum jest nieznacznie zniekształcony. Trudno jednak uznać poziom tej wady za mocno przeszkadzający w realnym użytkowaniu.

centrum	rog
f/2
f/4

Poziom astygmatyzmu dla modelu RX1R został oszacowany na 5%, czyli jest niezauważalny.

Boke

Poniżej prezentujemy wycinki obrazujące rozogniskowanie punktowego źródła światła, czyli tzw. boke (z ang. bokeh).

centrum	rog
f/2
f/4

Należy zwrócić uwagę na równomierny rozkład światła na całym obszarze rozproszenia, bez żadnych wyraźnych ekstremów lokalnych. Warto zwrócić też uwagę na kształt krążka rozproszenia po domknięciu przysłony. Widać jaki efekt daje zastosowanie 9-listkowej przysłony – kształt punktowego światła pozostaje kołowy. Oznacza to, że aberracja sferyczna jest dobrze kontrolowana, a rozmycie może być określanie jako „kremowe”.

Ważnym spostrzeżeniem jest jednak mały wpływ domykania przysłony na korygowanie kształtu punktu, gdy jest on umieszczony na obrzeżach kadru. To zjawisko może być współodpowiedzialne za wyszarzenia rogów obrazu.

Winietowanie

Aparat RX1R umożliwia sterowanie korekcją winietowania dla plików JPEG i choć pomiary zostały wykonane dla obu formatów zapisu, prezentujemy wyniki tylko dla formatu RAW. Otrzymane przez nas wyniki prezentujemy w tabeli.

Jak widać, winietowanie w aparacie RX1R stanowi poważny problem tylko dla maksymalnego otworu. Za wyjątkiem najbardziej otwartej przysłony, gdzie otrzymaliśmy wynik −1.81 EV, dla pozostałych wartości przysłony winietowanie utrzymuje się w okolicach −1.3 EV – jest to poziom określany umownie jako średni. Ważne spostrzeżenie: przymykanie powyżej f/5.6 nie zmienia absolutnie nic w poziomie tej wady.

35mm
f/2	f/2.8
f/4	f/5.6
f/8	f/11
f/16	f/22

Odblaski

Przypomnijmy, że obiektyw RX1R składa się z 8 soczewek ułożonych w 7 grupach, czyli posiada aż 14 powierzchni potencjalnie powodujących odblaski na wynikowej fotografii. I faktycznie – przy specyficznym umieszczeniu słońca w kadrze i mocnym domknięciu przysłony widoczne stają się kolorowe artefakty, choć należy przyznać, że nie są one dużej wielkości. Dobrą wiadomością jest także niewielki wpływ odblasków na ogólny kontrast zdjęcia.