Ergonomia lustrzanki K-3 II nie zmieniła się w stosunku do poprzednika, bowiem w obu modelach zastosowano niemal identyczną obudowę. Rękojeść w Pentaksie może okazać się nieco za mała dla osób o większych dłoniach, nie daje bowiem pełnego podparcia dla małego palca prawej dłoni. Niemniej jednak można ją uznać za wygodną. Pozytywnie oceniamy także jakość i przyczepność gumowej wyściółki uchwytu. W razie potrzeby, w ofercie producenta dostępny jest dodatkowy grip do zdjęć pionowych, oznaczony symbolem D-BG5.

Podobnie jak w innych zaawansowanych lustrzankach tego producenta, dużą zaletą K-3 II jest bogactwo opcji konfiguracyjnych oraz rozmaitych funkcji ułatwiających fotografowanie. Do dyspozycji użytkownika pozostają np. interwałometr, wielokrotna ekspozycja, zdjęcia HDR, tryby TAv i Sv (priorytet odpowiednio czasu i przysłony oraz czułości), mikroregulacja AF, elektroniczna poziomica, stabilizacja matrycy, czy dość rozbudowany tryb filmowania. Nowa funkcja „Pixel Shift Resolution” pozwala na uzyskanie bardziej szczegółowych zdjęć, a jej dokładniejszy opis zamieściliśmy w następnym rozdziale. Z kolei ASTROTRACER (omówiony w tym rozdziale) ułatwia wykonywanie zdjęć ciał niebieskich. Na uwagę zasługuje również, znana z kilku innych modeli tej firmy, funkcja „Dostosowanie kompozycji”. Pozwala ona sterować położeniem matrycy za pomocą przycisków kierunkowych. Sensor można nieznacznie przesuwać w górę lub w dół, oraz obracać pod niewielkim kątem. Ta funkcja może się przydać, kiedy nie mamy statywu z głowicą z mikroruchami, a chcemy dokładnie wykadrować nasze zdjęcie. Należy jednak pamiętać, że przy skrajnych ustawieniach matrycy może dać o sobie znać winietowanie obiektywu.

Bardzo ciekawą funkcją, również wykorzystującą stabilizowany moduł matrycy, jest symulacja filtru antyaliasingowego za pomocą mikro drgań sensora. Matryca w K-3 II owego filtra nie posiada, dlatego gdy fotografujemy drobne, powtarzające się wzory, na zdjęciach może wystąpić efekt mory. Aby temu zapobiec, inżynierowie Pentaksa stworzyli system, który ma temu przeciwdziałać, a jego skuteczność można ocenić w następnym rozdziale. Warto jeszcze dodać, że funkcja ta może pracować w trzech wariantach: optymalna rozdzielczość, jakość (priorytet redukcji efektu mory) i wyłączona oraz to, że działa z czasami naświetlania nie krótszymi od 1/1000 s.

Podobnie jak w innych modelach klasy półprofesjonalnej, producent zdecydował się na zastosowanie dwóch pokręteł nastawczych. Duża liczba optymalnie rozmieszczonych elementów sterujących niewątpliwie ułatwia obsługę aparatu i nie zmusza nas do częstego zaglądania do menu.

Do ogólnej stabilności pracy testowanego Pentaksa nie mamy w zasadzie zastrzeżeń, aczkolwiek w czasie testowania zawiesił nam się trzykrotnie. Wyglądało to tak, że przy wykonywaniu zdjęcia, zamiast jednego cyklu ruchu lustra usłyszeliśmy ich kilka, po czym testowany egzemplarz przestał reagować na elementy sterujące. Konieczne okazało się wyjęcie akumulatora i włożenie go z powrotem. Opisane zachowanie zaobserwowaliśmy w wersji 1.00 oprogramowania wewnętrznego.

Obiektywy

Pentax K-3 II jest w pełni kompatybilny z obiektywami z bagnetem KAF3 (z silnikiem SDM), KAF2 (obiektywami posiadającymi styki ustawiania ostrości, styki informacyjne i zasilające), a także z KAF i KA. Korzystając z obiektywów z ręczną regulacją ostrości aparat potwierdza ostrość i mierzy światło przez obiektyw. Przy włączonej stabilizacji drgań można też podać wartość ogniskowej obiektywu, aby mechanizm ten działał prawidłowo nawet z obcą optyką.

Szybkość

Aparat jest gotowy do pracy praktycznie natychmiast po przekręceniu włącznika w pozycję ON. Dokonywanie zmian ustawień, czy poruszanie się po menu Pentaksa odbywa się szybko i sprawnie. Podobnie jest z powiększaniem zdjęć i włączaniem widoku miniaturek. Kasowanie plików, czy stosowanie filtrów cyfrowych do wykonanych fotografii zabiera kilka sekund, ale nie są to irytujące opóźnienia. Złożenie zdjęcia HDR zajmuje niecałe 5 sekund.

Zdjęcia seryjne

K-3 II posiada trzy tryby wykonywania zdjęć seryjnych: H (szybkie), M (średnie) oraz L (wolne). Deklarowana prędkość rejestracji w przypadku serii szybkiej wynosi 8.3 kl/s, średniej – 4.5 kl/s, natomiast wolnej – 3 kl/s.

Test zdjęć seryjnych wykonaliśmy z kartą SanDisk SDHC UHS-II Extreme PRO 16 GB 1867x, przy ustawionej czułości wynoszącej 1600 ISO i migawce 1/1000 sekundy. Zdjęcia w RAW zajmowały 50.1 MB, a pliki JPEG (najlepszej jakości) około 12.6 MB. Dla trwającej 30 sekund serii Hi otrzymaliśmy następujące rezultaty:

• 118 zdjęcia JPEG (3.93 kl/s),
• 50 zdjęcia RAW (1.67 kl/s).

Deklarowana szybkość rejestracji w serii Hi utrzymuje się przez ok. 5 s (format JPEG) lub ok. 2.5 s (format RAW). Dla zapisu JPEG-ów, od 5 do ok. 12 sekundy aparat utrzymywał wciąż niezłe tempo zapisu, wynoszące ok. 5.3 kl/s. Dopiero później spadło ono do niespełna 2.3 kl/s. W wypadku RAW-ów, po zapełnieniu bufora zdjęcia wykonywane były z szybkością przekraczającą odrobinę 1 kl/s. Zapis wszystkich danych na kartę pamięci trwał ok. 30 sekund przy wyborze formatu JPEG i 50 sekund dla RAW-ów.

Zdjęcia z przedziałem czasu

K-3 II został wyposażony w interwałometr. Aby wykonać zdjęcia z wykorzystaniem tej funkcji, należy wpierw określić czas pomiędzy kolejnymi wyzwoleniami migawki (od 2 s do 24 h), a następnie podać liczbę fotografii, które chcemy zrobić (od 2 do 2000). Istnieje również opcja zdefiniowania godziny rozpoczęcia rejestracji serii zdjęć. K-3 II umożliwia nam także wykonanie zaprogramowanej serii zdjęć z wykorzystaniem funkcji HDR. Minimalny czas pomiędzy kolejnymi wyzwoleniami migawki wynosi wówczas 20 sekund. Interwałometr pozwala także na rejestrację filmów poklatkowych. Wynikowy plik ma rozszerzenie AVI, a do wyboru są trzy wartości rozdzielczości: 4K, Full HD i HD.

Stabilizacja obrazu

Testując stabilizację obrazu dla różnych wartości czasu ekspozycji wykonujemy serię minimum 20 zdjęć na każdym czasie ekspozycji z szerokiego zakresu czasów. Serię robimy raz z włączoną, a drugi raz z wyłączoną stabilizacją. Następnie sprawdzamy, ile zdjęć w danej serii jest poruszonych. Otrzymane wyniki prezentujemy w formie procentowej stosunku liczby zdjęć poruszonych do całkowitej liczby zdjęć w serii. Odległość między dwoma krzywymi na wykresie jest miarą skuteczności stabilizacji. Zero na skali poziomej odpowiada najkrótszej ekspozycji, czyli czasowi 1/200 sekundy. Test wykonywany był z obiektywem Pentax-smc FA 50 mm f/1.4.

Skuteczność systemu redukcji drgań oceniamy na ok. 3.5 EV, co można śmiało uznać za bardzo dobry wynik. Nie zaobserwowaliśmy jednak poprawy w tej kwestii względem poprzednika.

ASTROTRACER

Kolejną funkcją wykorzystującą ruchomy mechanizm matrycy jest ASTROTRACER. Inżynierowie Pentaksa wykorzystali funkcję „dostosowania kompozycji” (umożliwiającej mikroruchy matrycy) by wraz z informacjami dostarczanymi z modułu GPS aparat mógł śledzić ruch gwiazd i planet podczas wykonywania długich ekspozycji. Ma to pozwolić na uzyskanie ostrych zdjęć ciał niebieskich bez potrzeby używania montażu paralaktycznego z prowadzeniem (oczywiście w ograniczonym czasie ekspozycji – maksymalnie 5 minut). ASTROTRACER działa także z innymi aparatami Pentaksa (K-r, K-30, K-50, K-S1, K-S2, K-5, K-5 II/IIs i K-3), aczkolwiek wymaga dołączenia zewnętrznego modułu GPS – O-GPS1.

Pierwszą próbę przetestowania tej funkcji przeprowadziliśmy w Łochowie, podczas ostatniego Festiwalu Optycznego. Użyliśmy obiektywu Sigma 85 mm f/1.4 EX DG HSM i wykonaliśmy opisane w instrukcji czynności, czyli włączenie GPS i skalibrowanie aparatu. Kalibracja polega na kilkukrotnym obrocie aparatu w trzech osiach i obu kierunkach. Jeśli przeprowadzimy ją poprawnie – na ekranie zobaczymy komunikat o powodzeniu. Potem pozostaje nam ustawić aparat na statywie i rozpocząć fotografowanie. Niestety, pierwsze próby zakończyły się niepowodzeniem. Ustalenie pozycji trwało dość długo i mimo poprawnie przeprowadzonej kalibracji, nie zauważyliśmy oczekiwanych rezultatów. Obraz gwiazd był tak samo rozmazany z funkcją włączoną, jak i wyłączoną. Trudno nam stwierdzić, czy problem leżał po stronie aparatu, czy może popełniliśmy jakiś błąd lub przeoczenie.

Kolejne próby przeprowadziliśmy jeszcze dwa razy kilkanaście dni później – w obu przypadkach z powodzeniem. Przed fotografowaniem przeprowadziliśmy analogiczne czynności kalibracji, z tym, że ustalanie pozycji zajęło tym razem zaledwie kilkanaście sekund. Dla odmiany użyliśmy obiektywu Sigma A 35 mm DG HSM. Aparat skierowaliśmy na zachód, w stronę gwiazdozbioru Orła. Najjaśniejsza gwiazda na poniższych zdjęciach (okolice prawego dolnego rogu) to Altair.

Czas naświetlania – 30 s, ASTROTRACER włączony

Czas naświetlania – 30 s, ASTROTRACER wyłączony

Czas naświetlania – 60 s, ASTROTRACER włączony

Czas naświetlania – 60 s, ASTROTRACER wyłączony

Czas naświetlania – 120 s, ASTROTRACER włączony

Czas naświetlania – 120 s, ASTROTRACER wyłączony

Jak widać, funkcja śledzenia zadziałała bez zarzutu, bowiem obraz gwiazd pozostał ostry. Powyższe zdjęcia nie aspirują oczywiście do miana astrofotografii – są to jedynie przykłady ilustrujące działanie omawianej funkcji.

Zastanawia nas jednak realna przydatność ww. funkcji. W astrofotografii zazwyczaj wykonuje się kilka-kilkanaście naświetleń, które później należy złożyć w końcowy obraz. Wykorzystując ASTROTRACER-a w Pentaksie, po wykonaniu ekspozycji matryca wraca do położenia początkowego, przez co aparat celuje już w inny punkt sfery niebieskiej. W przypadku montażu paralaktycznego z prowadzeniem nie mamy tego problemu.

GPS

Pentax K-3 II jest pierwszą lustrzanką tej firmy, którą wyposażono w wewnętrzny moduł GPS. Korzystanie z funkcji geolokalizacji w większości przypadków nie nastręcza praktycznie żadnych trudności. Po wciśnięciu i krótkim przytrzymaniu guzika GPS na obudowie, złapanie „fixa” trwa zaledwie kilkanaście sekund. Nie mamy większych zastrzeżeń odnośnie dokładności. Różnice odległości w stosunku do faktycznej pozycji aparatu nie przekraczały 10 metrów.

Aparat umożliwia także zapisywanie przebiegu pokonywanej trasy w formie loga ze współrzędnymi. W menu Pentaksa możemy ustawić co jaki czas ma następować aktualizacja pozycji (co 5, 10, 15, 30 lub 60 sekund) oraz okres zbierania danych (od 1 do 9 godzin).

Czyszczenie matrycy

Czyszczenie czujnika obrazu polega na wprawieniu go w krótką serię drgań, w celu usunięcia drobinek kurzu. W menu istnieje opcja uruchomienia tej funkcji na żądanie, a także zaprogramowania, by czyszczenie było przeprowadzane przy każdym włączeniu lub/i wyłączeniu aparatu. Podczas testowania zauważyliśmy kilka niewielkich cząstek kurzu na matrycy, których system czyszczenia nie był w stanie usunąć.

Lampa błyskowa

W przeciwieństwie do poprzednika, model K-3 II nie został wyposażony we wbudowaną lampę błyskową. Po dołączeniu zewnętrznego flesza, w aparacie możemy ustawić kompensację mocy błysku, która zawiera się w przedziale od −2 do +1 EV (w krokach co 1/3 EV). Najkrótszy czas synchronizacji wynosi 1/180 s, a pomiar błysku działa na bazie automatyki P-TTL. Lampa może pracować w następujących trybach:

• Błysk automatyczny,
• Błysk automatyczny + redukcja efektu czerwonych oczu,
• Błysk ręczny,
• Błysk ręczny + redukcja efektu czerwonych oczu,
• Synchronizacja z długimi czasami naświetlania,
• Synchronizacja z długimi czasami naświetlania + redukcja efektu czerwonych oczu,
• Synchronizacja na tylną kurtynę.

Autofokus

Za pracę systemu automatycznego ustawiania ostrości w K-3 II odpowiada ten sam co u poprzednika czujnik SAFOX 11. Działa on w zakresie od −3 do 18 EV (przy ISO 100 i 1.4/50 mm). Do dyspozycji mamy 27 punktów AF, w tym 25 krzyżowych (o podwójnej precyzji). Przy pomocy przycisku AF MODE znajdującego się z boku obudowy, możemy wybrać jeden z trzech trybów ustawiania ostrości:

• AF.S – tryb pojedynczy automatyki ostrości – z możliwością określenia priorytetu ostrości bądź migawki,
• AF.C – tryb ciągły – z możliwością określenia priorytetu ostrości bądź zdjęć seryjnych,
• AF.A – tryb automatycznego wyboru – aparat automatycznie przełącza pomiędzy AF.S i AF.C w zależności od fotografowanego obiektu.

Opcje wyboru punktów ostrości są następujące:

• Auto – aparat automatycznie wybiera odpowiednie pole spośród wszystkich dostępnych,
• Wybór strefy – aparat automatycznie wybiera optymalny punkt ustawiania ostrości spośród wybranej strefy 9 pól AF,
• Wybierz – ręczny wybór jednego pola spośród wszystkich dostępnych,
• Punktowy – ustawia ostrość w środkowym punkcie AF,
• Rozszerzone pole AF (S) – ustawia ostrość w wybranym polu AF (z 27 punktów). Kiedy obiekt przesunie się poza nie, wykorzystywanych jest 8 punktów peryferyjnych by ponownie ustawić ostrość,
• Rozszerzone pole AF (M) – ustawia ostrość w wybranym polu AF (z 27 punktów). Kiedy obiekt przesunie się poza nie, wykorzystywane są 24 punkty peryferyjne by ponownie ustawić ostrość,
• Rozszerzone pole AF (L) – ustawia ostrość w wybranym polu AF (z 27 punktów). Kiedy obiekt przesunie się poza nie, wykorzystywanych jest 26 punktów peryferyjnych by ponownie ustawić ostrość.

Wspomaganie automatyki ostrości w warunkach słabego oświetlenia może odbywać się za pomocą wbudowanej diody świecącej. W live-view i trybie manualnego ustawiania ostrości możemy się posiłkować funkcją powiększenia obrazu (maksymalnie 10-krotnego), dostępną po wciśnięciu przycisku OK, oraz funkcją focus-peaking.

Standardowo w teście celności autofokusa wykonujemy serię 40 zdjęć i mierzymy na nich rozdzielczość. Zdjęcia wykonane zostały z obiektywem Pentax smc FA 50 mm f/1.4 przy przysłonie f/2.8. Przed każdym zdjęciem tablicy testowej obiektyw był przeogniskowany. Wyniki przedstawiamy w postaci histogramu, który prezentuje procentowe wartości odchyłek od najlepszego pomiaru MTF50 w serii.

Na podstawie powyższego wykresu widać, że trudno mieć większe zastrzeżenia do skuteczności pracy systemu AF. Z lustrzanek konkurencji tylko aparat Sony wypadł lepiej.

Sprawdziliśmy również, jak zastosowany w testowanej lustrzance moduł radzi sobie przy świetle żarowym.

Celność autofokusa w świetle żarowym jest zauważalnie gorsza. Trafień w punkt mamy tylko 9, a maksymalne odchyłki rozdzielczości dochodzą do 20%. Widać także, że konkurencja spisała się lepiej.

Pomiar światła

System pomiaru światła w Pentaksie K-3 II działa w oparciu o czujnik RGB, mający 84000 pikseli i pracujący w zakresie od −3 do 20 EV (dla ISO 100 i obiektywu 50 mm f/1.4). Kompensacja ekspozycji może odbywać się w zakresie od −5 do +5 EV z krokiem 1/3 lub 1/2 EV. W testowanym Pentaksie dostępne są 3 standardowe tryby pomiaru światła:

• pomiar wielosegmentowy – ekspozycja jest automatycznie dobierana na podstawie pomiarów z czujnika RGB,
• punktowy – pomiar odbywa się tylko w centralnym punkcie AF,
• centralnie ważony – pomiar dokonywany jest w całym kadrze ale uśredniany z większą wagą dla obszaru centralnego.

W menu znajduje się także możliwość połączenia pomiaru ekspozycji z wybranym punktem ostrości – odpowiednia opcja znajduje się w zakładce ustawień niestandardowych.

Podczas testowania aparatu, praca czujnika pomiaru światła nie sprawiała problemów.

Warto również wspomnieć o funkcji bracketingu ekspozycji. Pozwala on na wykonanie 2, 3 lub 5 zdjęć różniących się o 0.3, 0.7, 1, 1.3, 1.7 lub 2 EV. W przeciwieństwie do modelu K-5 (II/IIs), w K-3 II nie znajdziemy bracketingu rozszerzonego (np. balansu bieli).