Na pierwszy rzut oka E-PL9 bardzo przypomina swojego poprzednika. W wyglądzie zewnętrznym zmieniła się jedynie rękojeść urządzenia, która teraz, naszym zdaniem, jest nieco wygodniejsza i prezentuje się bardziej elegancko. Nowy model jest też nieznacznie cięższy (332 g względem 329 g E-PL8), jednak jest to różnica nieodczuwalna. Zarówno ten, jak i poprzedni model prezentują modny w ostatnim czasie styl retro. Aparaty wizualnie przypominają dawne, analogowe konstrukcje i trzeba uczciwie przyznać, że mogą się podobać. Dla wybrednych, nowy E-PL9 jest dostępny w trzech wykończeniach – z czarną, brązową lub białą okleiną, w połączeniu z delikatnie złotym korpusem. Obudowa wykonana została z tworzywa sztucznego, ma jednak metalowe elementy.

----- R E K L A M A -----

Estetyczne wzornictwo idzie w parze z jakością wykonania. Najnowszy bezlusterkowiec Olympusa sprawia wrażenie solidnego, a poszczególne elementy są do siebie dobrze dopasowane. Olympus zaskakuje wagą – jego wymiary są bowiem niewielkie, a jest dość ciężki.

Zasilanie i gniazda

Olympus E-PL9 zasilany jest litowo-jonowym akumulatorem BLS-5 lub BLS-50. Dołączony do aparatu egzemplarz miał pojemność 1150 mAh i nominalne napięcie 7.2 V. W zestawie z PEN-em dostajemy ładowarkę o oznaczeniu BCS-5, za pomocą której ładowanie akumulatora trwa około 3.5 godziny. Zgodnie ze specyfikacją wydajność akumulatora E-PL9 wynosi około 350 zdjęć, aczkolwiek w toku testu byliśmy w stanie wykonać około 500 zdjęć na w pełni naładowanym akumulatorze. Producent nie oferuje możliwości stałego zasilania aparatu.

Podobnie jak poprzedni model, Olympusa E-PL9 wyposażono w dwa standardowe gniazda: wielofunkcyjne złącze USB, które może również służyć do wyprowadzania sygnału A/V oraz złącze HDMI, służące do wyświetlania filmów i zdjęć na telewizorach Full HD. Złącze USB służy również do podłączania systemowego wężyka spustowego RM-UC1. Możliwe jest ładowanie przez port micro USB.

Olympus E-PL9 korzysta z kart pamięci SD, SDHC, SDXC oraz Eye-Fi. Obsługuje również karty o standardzie UHS-I.

Przyciski

Układ elementów sterujących w E-PL9 nie zmienił się znacząco w stosunku do poprzedniego modelu. Przyjrzyjmy się, z czym mamy do czynienia w najnowszym PEN-ie.

Na górnej ściance znajduje się pokrętło trybów pracy aparatu, na którym odnajdziemy następujące pozycje:

• Auto – tryb automatyczny, w którym większość parametrów dobierana jest automatycznie, a w menu podręcznym odnajdziemy specjalne ikonki i podpowiedzi upraszczające ustawianie parametrów. Przykładowe pozycje podręcznego menu: Zmiana Nasycenia Kolorów, Zmiana Jasności, Rozmycie Tła itp.
• SCN – wybór jednego z predefiniowanych ustawień aparatu dostosowanego do różnych okoliczności: Portret, e-Portret, Krajobraz, Krajobraz+Portret, Sport, Światło gwiazd z ręki, Sceny Nocne, Scena Nocna+Portret, Dzieci, Jasna Tonacja, Ciemna Tonacja, Tryb Dis, Makro, Makro-przyroda, Przy Świecach, Zachód Słońca, Dokumenty, Panorama, Sztuczne Ognie, Plaża i Śnieg, Efekt Rybiego Oka*, Szeroki Kąt*, Makro* (* – przeznaczone do użytku z opcjonalnymi konwerterami do obiektywu), Zdjęcia 3D, Panoramowanie.
• AP – tryb fotograowania w zaawansowanych trybach – Live Composite, Live Time, wielokrotna ekspozycja, HDR, tryb cichy, panorama, kompensacja efektu keystone, bracketing ekspozycji, bracketing ostrości.
• ART – 31 różnych filtrów artystycznych: Pop Art (I oraz II), Zmiękczenie Ostrości, Jasny i Lekki Kolor (I oraz II), Tonowanie Światła, Ziarnisty Film (I oraz II), Fotografia Otworkowa (I, II oraz III), Diorama (I oraz II), Cross Process (I oraz II), Delikatna Sepia, Dramatyczna Tonacja (I oraz II), Grafika Key Line (I oraz II), Akwarela (I oraz II), Vintage (I, II oraz III), częściowy kolor (I, II oraz III), Bleach Bypass (I i II) oraz nowy filtr Taśma filmowa.
• Film – tryb filmowania.
• P/A/S/M – tryby programu, preselekcji przysłony i czasu migawki oraz tryb w pełni manualny.

Mamy też tradycyjny spust migawki, który otacza pokrętło sterujące. Obok niego znajduje się włącznik, wyposażony w niebieską diodę świecącą. Pod nim znajduje się para przycisków, które służą do powiększania i zmniejszania zdjęć w trybie odtwarzania. Lewy służy także do wyświetlania widoku miniaturek i wejścia w panel kontrolny w trybie fotografowania. Prawy natomiast domyślnie służy do aktywacji cyfrowego telekonwertera x2, który jest niczym innym jak wycięciem części kadru, co wiąże się oczywiście ze stratą jakości. Warto dodać, że funkcje obu tych przycisków w trybie fotografowania możemy zaprogramować.

Wszystkie przyciski w testowanym modelu na tylnej ściance znajdziemy po prawej stronie wyświetlacza. Zaczynając od góry natrafiamy na przycisk włączający nagrywanie filmów. Dodatkowo jest on programowalny i poza domyślną można mu przypisać inną funkcję.

Poniżej znajduje się przycisk uruchamiający główne menu aparatu, a obok niego przycisk INFO wykorzystywany do zmiany informacji wyświetlanych na ekranie. Jeszcze niżej natrafiamy na krzyżak kierunkowy, którego poszczególne przyciski obsługują następujące funkcje dodatkowe:

• górny – kompensacja ekspozycji lub regulacja przysłony,
• prawy – tryb lampy błyskowej,
• dolny – tryb seryjny lub samowyzwalacz,
• lewy – wybór pola AF.

Dodatkowo przyciski kierunkowe prawy i dolny są konfigurowalne, zatem istnieje możliwość zmiany ich domyślnych ustawień. Na samym dole mamy jeszcze dwa przyciski: usuwanie zdjęć oraz tryb odtwarzania.

Na przedniej ściance aparatu znajduje się jedynie przycisk zwalniający blokadę bagnetu.

Podobnie jak w innych bezlusterkowcach Olympusa, E-PL9 oferuje dość szerokie możliwości w zakresie programowania przycisków. Wybraną przez siebie funkcję czy parametr można przypisać nie tylko do przycisku funkcyjnego Fn, ale tak jak już wspomnieliśmy, również do przycisku powiększenia, nagrywania filmów oraz dwóch z przycisków kierunkowych (prawego i dolnego). Pełna lista funkcji, które można przypisać przedstawia się następująco (dostępne elementy różnią się w zależności od przycisku):

• AEL/AF,
• pogląd głębi ostrości,
• jednodotykowy balans bieli,
• wybór pola AF,
• początkowa pozycja punktu AF,
• MF,
• przełączanie zapisu pomiędzy JPEG a RAW+JPEG,
• zdjęcie testowe bez zapisu,
• Moje Ustawienia (1–4),
• włączenie i wyłączenie obrazu na ekranie LCD,
• tryb podwodny,
• kompensacja ekspozycji,
• Live Guide,
• telekonwerter cyfrowy (x2),
• powiększenie wybranego obszaru kadru (5x, 7x, 10x, 14x),
• HDR,
• bracketing,
• ISO,
• WB,
• podglądanie (focus peaking),
• REC – nagrywanie filmu,
• AF stop,
• tryb pracy migawki,
• wybór trybu lampy błyskowej,
• blokada panelu dotykowego,
• elektroniczny zoom,
• bez funkcji.

Menu

Menu Olympusa E-PL9 zarówno organizacyjnie jak i graficznie przypomina to stosowane w nowych bezlusterkowcach producenta, jak na przykład OM-D E-M10 Mark III. Składa się ono z zakładek obejmujących: ustawienia fotografowania (2 zakładki), ustawienia filmowania, podgląd zdjęć, ustawienia użytkownika oraz menu ustawień. Poszczególne pozycje menu prezentują się następująco.

Menu fotografowania:

Menu filmowania:

Menu odtwarzania:

Menu użytkownika tradycyjnie w PEN-ach jest bardzo rozbudowane. W E-PL8 składa się ono z 10 pozycji oznaczonych literami od A do J, w których pogrupowane są najróżniejsze opcje związane z działaniem aparatu i wykonywaniem zdjęć:

Menu własne

Menu ustawień:

Rozkład i wygodę użytkowania menu w Olympusie E-PL9 oceniamy pozytywnie. Liczba zakładek oraz opcji jest spora, jak na aparat tej klasy, i w pierwszym momencie może być przytłaczająca. Z pomocą przyjdzie tutaj tryb podpowiedzi w aparacie oraz instrukcja obsługi. E-PL9 oferuje szerokie możliwości personalizacji, warto zatem poświęcić chwilę na zgłębienie instrukcji i dostosowanie aparatu do swoich potrzeb. Szczególnie, że po wstępnym ustawieniu do większości opcji nie będziemy raczej wracać.

Wyświetlacz

Olympus E-PL9 został wyposażony w dotykowy, 3-calowy wyświetlacz typu LCD o rozdzielczości 1 040 000 punktów. Jest to konstrukcja bliźniacza do tej zaprezentowanej w E-PL8. Również mechanizm odchylania ekranu jest taki sam jak u poprzednika. Mamy zatem możliwość uniesienia ekranu do 80° w górę i opuszczenia do 180° w dół. Warto docenić tę funkcjonalność, umożliwia ona bowiem wygodniejsze wykonywanie zdjęć z nietypowej perspektywy. Opcja odchylenia o 180° w dół została pomyślana tak, by umożliwić łatwe wykonywanie autoportretów, czyli tzw. „selfie”. Po obróceniu wyświetlacza w taki sposób automatycznie włącza się dotykowy przycisk migawki i rozpoczęcia nagrywania na wyświetlaczu. Takie rozwiązanie jest użyteczne, ale Olympus nieco odstaje od aparatów, które umożliwiają wychylenie wyświetlacza w górę. Olympusa E-PL9 nie możemy bowiem podpiąć w takiej sytuacji do statywu, położyć go na murku itp.

W menu aparatu znajdziemy opcje umożliwiające regulację wyświetlacza pod względem jasności oraz temperatury barwowej w dwóch 15-stopniowych skalach. Dodatkowo do wyboru mamy dwa tryby kolorystyki obrazu: natural i vivid.

Podczas fotografowania do wyboru mamy pięć trybów podglądu aktualnego kadru:

• Tylko obraz,
• Obraz + poziomica,
• Obraz + podstawowe informacje,
• Obraz + histogram,
• Cienie i światła (wyświetlane są miejsca niedoświetlone/przepalone).

Poza trybem „obraz + podstawowe informacje” dostępność pozostałych można z osobna włączyć lub wyłączyć w ustawieniach aparatu. Ponadto oddzielnie możliwe jest wyświetlenie czterech różnych rodzajów siatek kadrowania.

W E-PL9 podobnie jak w innych bezlusterkowcach Olympusa odnajdziemy także podręczne menu, które umożliwia szybkie sterowanie podstawowymi parametrami. Występuje ono w dwóch trybach do wyboru – tzw. „Sterowanie na żywo” oraz „Pełny panel sterowania”. W pierwszym wariancie dostępne opcje wyświetlane są w formie pionowej listy ikon po prawej stronie ekranu. Ustawienia dla wybranej opcji wyświetlają się w poziomie u dołu ekranu. Pomiędzy kolejnymi pozycjami przechodzimy przy użyciu przycisków kierunkowych góra/dół, a ustawień dokonujemy przyciskami prawo/lewo lub pokrętłem sterującym.

Drugi wariant przypomina panel opcji spotykany częściej w lustrzankach, gdzie naraz wyświetlana jest większość ustawień, po których poruszamy się przyciskami krzyżaka, a zmian dokonujemy za pomocą pokrętła sterującego. Dostępnych w tym trybie opcji jest więcej. Poniżej prezentujemy schemat zawarty w instrukcji obsługi aparatu.

1. Wybrana aktualnie opcja,
2. Czułość ISO,
3. Tryb fotografowania z lampą błyskową,
4. Sterowanie natężeniem błysku,
5. Fotografowanie sekwencyjne / samowyzwalacz,
6. Balans bieli / kompensacja balansu bieli,
7. Tryb obrazu,
8. Ostrość / kontrast / nasycenie / gradacja / filtr czarno-biały / odcień obrazu,
9. Przestrzeń kolorów,
10. Przypisanie funkcji przycisku,
11. Priorytet twarzy,
12. Tryb pomiaru,
13. Współczynnik proporcji obrazu,
14. Tryb zapisu,
15. Tryb/pole AF,
16. Tryb stabilizacji.

Menu podręczne uruchamiamy przyciskiem OK, a pomiędzy oboma trybami przełączamy się przyciskiem INFO. Aby wejść do panelu kontrolnego, należy nacisnąć dedykowany temu przycisk na obudowie aparatu.

Każdy z trybów można aktywować lub dezaktywować za pomocą odpowiedniej opcji dostępnej w menu użytkownika. Można zatem korzystać z obu wariantów albo tylko z tego, który jest dla nas wygodniejszy.

W trybie odtwarzania dostępnych jest sześć widoków zdjęcia:

• sam obraz, bez żadnych informacji,
• obraz wraz z podstawowymi parametrami (rozdzielczość, data wykonania),
• miniaturka wraz z histogramem RGBY oraz licznymi parametrami ekspozycji,
• powiększony histogram jasności,
• podgląd cieni/prześwietleń,
• stykówka – możliwość oglądania par zdjęć obok siebie, za pomocą przycisków lupy, INFO oraz pokrętła sterującego możemy wybierać porównywane zdjęcia, przybliżać je i przesuwać oglądany fragment.

Podobnie jak podczas fotografowania, dostępność każdego z powyższych trybów (poza drugim) da się z osobna włączyć bądź wyłączyć w ustawieniach aparatu.

Zdjęcia można również przeglądać w formie indeksów (4, 9, 25 lub 100 miniaturek) oraz z poziomu kalendarza. Również w tym przypadku wyświetlanie poszczególnych widoków można ustawić sobie według własnych preferencji. Zdjęcia możemy także oczywiście powiększać.

Warto również wspomnieć o funkcjonalnościach interfejsu dotykowego w Olympusie E-PL9. Możliwe jest ustawienie ostrości w wybranym punkcie w trybie wykonywania zdjęć, jak i również miejsce położenie ramki ostrości i ustalenie jej wielkości. Za pomocą dotyku można również wybierać poszczególne elementy w panelu sterowania. Dodatkowo, po obróceniu ekranu o 180 stopni na ekranie pojawią się dotykowe przyciski wyzwolenia migawki, rozpoczęcia nagrywania, ustawienia samowyzwalacza, zmiany ogniskowej (jeśli obiektyw na to pozwala) oraz wejścia do trybu odtwarzania zdjęć. Skoro już jesteśmy przy trybie odtwarzania – za pomocą dotyku można w nim wysłać zdjęcie na smartfona, oznaczyć je, udostępnić, zablokować, przejść do widoku siatki zdjęć czy zwyczajnie je powiększyć, korzystając z wygodnego suwaka lub dotykając dwa razy ekranu w wybranym miejscu.

Wyświetlacz zastosowany w E-PL9 to ta sama konstrukcja, którą widzieliśmy już przy okazji E-PL8. Wtedy oceniliśmy ją pozytywnie, teraz nie może być inaczej – ekran oferuje obraz dobrej jakości i w większości sytuacji zapewnia odpowiednią wygodę pracy. Nie do końca jednak skutecznie tłumi odbicia otoczenia przy pracy w ostrym świetle. Ustawienie jasności wyświetlacza na maksymalny poziom nieco w tej sytuacji pomaga.

Wizjer

Olympus E-PL9 nie posiada wbudowaneo wizjera elektronicznego. W przeciwieństwie do poprzedników, nie można też dokupić go dodatkowo.

Wideo

W E-PL9 tryb filmowania odnajdziemy jako osobną pozycję na kole trybów, ale dzięki dedykowanemu przyciskowi nagrywanie filmów można rozpocząć w każdym innym trybie (poza AP). Najszerszy zakres kontroli ustawień jednak mamy w wyodrębnionym trybie wideo. W części opisującej menu można było zauważyć, że filmowanie może się odbywać w trybach P, A, S, M. Ponadto z poziomu menu podręcznego w trybie filmowania możemy sterować trybem obrazu i trybem stabilizacji, balansem bieli, trybem autofokusu, samowyzwalaczem, wykrywaniem twarzy, formatem i jakością wideo oraz nagrywaniem dźwięku. Istnieje również możliwość wyboru czułości, ale taka opcja dostępna jest tylko w trybie manualnym i wyłącznie w zakresie od ISO 200 do ISO 6400. Nie możemy natomiast sterować sposobem pomiaru światła. Podczas rejestracji nie ma możliwości sterowania parametrami ekspozycji.

Olympus E-PL9 pozwala na zapisywanie filmów w formacie MOV (MPEG-4AVC/H.264). Do wyboru mamy następujące rozdzielczości i jakości nagrywanych filmów:

• 4K 3840×2160 (16:9) 30p,
• 4K 3840×2160 (16:9) 25p,
• 4K 3840×2160 (16:9) 24p,
• Full HD 1920×1080 (16:9) 60p,
• Full HD 1920×1080 (16:9) 50p,
• Full HD 1920×1080 (16:9) 30p,
• Full HD 1920×1080 (16:9) 25p,
• Full HD 1920×1080 (16:9) 24p,
• HD 1280×720 (16:9) 60p,
• HD 1280×720 (16:9) 50p,
• HD 1280×720 (16:9) 24p.

Maksymalny czas nagrywania wynosi 29 min (format MOV). Maksymalna wielkość plików wideo ograniczona jest do 4 GB. W menu głównym znaleźć można opcje związane z redukcją szumu wiatru oraz regulacją poziomu nagrywanego dźwięku. Tutaj również znajduje się opcja włączenia stabilizacji matrycy, stabilizacji matrycy działającej razem z cyfrową oraz całkowitego wyłączenia stabilizacji.

Autofocus może pracować w trybie pojedynczym lub ciągłym, z możliwością dotykowego wyboru punktu ostrości. Funkcja focus-peaking, w przeciwieństwie do E-PL8, działa również w trybie filmowania.

Możliwość ustawiania trybu obrazu daje nam dostęp także do filtrów artystycznych. Podczas nagrywania filmów z użyciem niektórych z nich obraz na ekranie LCD nie jest wyświetlany w sposób płynny. Również nagrany w takim przypadku film nie będzie się płynnie odtwarzał. W trybie Diorama natomiast, wyświetlany na ekranie czas nagrania zmienia się znacznie wolniej niż czas rzeczywisty, a jest to spowodowane tym, że filmy nagrane w tym trybie odtwarzane są w przyspieszonym tempie. Wyświetlane wartości pokazują zatem czas trwania nagranego, wynikowego filmu.

W Olympusie E-PL9 obecna jest dodatkowa funkcja pozwalająca na dodawanie do nagrywanych filmów specyficznych efektów wizualnych. Większość z efektów dostępna jest jedynie poprzez dotykowy interfejs, za pomocą odpowiednich ikon. Do wyboru mamy 5 opcji:

• Multi Echo – efekt wielokrotnego powidoku, który wyświetlany jest za poruszającym się obiektem; efekt ten będzie aktywny do czasu ponownego dotknięcia odpowiadającej mu ikony,
• One Shot Echo – efekt pojedynczego powidoku; w tym przypadku powidok wyświetlany jest tylko raz i znika automatycznie po chwili.

Przykładowe filmy

Wszystkie filmy zostały nagrane przy użyciu obiektywu M.Zuiko Digital 14–42 mm f/3.5–5.6 ED EZ.

• film 1 – 3840×2160 pix (30p), stabilizacja matrycy włączona, 238 MB,
• film 2 – 3840×2160 pix (30p), stabilizacja wyłączona, 107 MB,
• film 3 – 3840×2160 pix (30p), stabilizacja matrycy + cyfrowa, 102 MB,
• film 4 – 3840×2160 pix (25p), 105 MB,
• film 5 – 3840×2160 pix (24p), 121 MB,
• film 6 – 1920×1080 pix (60p), 74 MB,
• film 7 – 1920×1080 pix (50p), 27 MB,
• film 8 – 1920×1080 pix (30p), 102 MB,
• film 9 – 1920×1080 pix (25p), 116 MB,
• film 10 – 1280×720 pix (30p), 42 MB,
• film 11 – 1280×720 pix (25p), 442 MB,
• film 12 – 1920×1080 pix (30p), film spowolniony, 36 MB.