Casio F1 to bardzo oryginalny aparat. Nie ma on w zasadzie konkurencji na rynku, bo do tej pory mieliśmy do dyspozycji albo aparat z funkcją kamery, albo na odwrót. F1 łączy w sobie standardowe funkcje 6-megapikselowego aparatu z opcjami kamery wysokiej rozdzielczości Full HD. Główny atut to szybkość zdjęć seryjnych i możliwość rejestrowania obrazów z szybkością nawet 1200 kl/s. Odbywa się to oczywiście kosztem znacznego zmniejszenia rozdzielczości, ale nawet wtedy, dostajemy wartościowe klipy filmowe. O wszystkich tych możliwościach piszemy poniżej.

Szybkość

Pomimo imponujących parametrów trybu seryjnego Casio pod względem szybkości w trakcie użytkowania pozostawia wiele do życzenia. Samo uruchomienie aparatu może trwać do 10 sekund od włączenia. Usuwanie zdjęć z 1-gigabajtowej karty SanDisc Extreme III może trwać nawet od 1 do 2 minut. Znacznie krócej, bo około 20 sekund karta formatuje się. F1 uczy nas cierpliwości także przy zapisywaniu zdjęć. Trzeba mu to jednak wybaczyć, bo na bieżąco zdjęcia zrzucane są do bufora, a po skończeniu serii nagrywane na kartę. To powoduje, że aparat może się zablokować na kilka minut.

Zdjęcia seryjne

W aparacie mamy do dyspozycji szereg trybów seryjnych. Na jednym z dwóch kół nastaw znajdziemy tryby:

• ZS-lampa - tryb seryjny z lampą błyskową. Gdy używana jest lampa błyskowa można określić kolejne nagranie od 3 do 20 zdjęć jako maksymalną liczbę nagrywanych obrazów wykonanych przy wciśniętym spuście migawki. Przy użyciu diody LED zarejestrowane zostanie od 1 do 60 zdjęć.
• Pre-nagrywanie - w tym trybie po wciśnięciu do połowy spustu migawki aparat zapisuje do bufora od 1 do 60 zdjęć zanim nastąpi wykonanie prawidłowej serii. Dzięki temu mamy pewność, że nie naciśniemy spustu za późno i czegoś ewentualnie nie zarejestrujemy.
• ZS-szybkie - zdjęcia są nagrywane tak długo jak wciśnięty jest spust migawki. Możliwe jest ustawienie automatycznego dostosowania prędkości do warunków oświetleniowych (AUTO-N), AUTO-H ustawia górny limit szybkości, ręcznie można określić prędkość od 1 do 60 zdjęć na sekundę.
• jedno zdjęcie - wyłączenie trybu zdjęć seryjnych
• wolny podgląd - jest to pre-nagrywanie z jednoczesnym podglądem tych zdjęć w zwolnionym tempie. W pamięci może znajdować się do dwóch sekund pre-nagranych obrazów. Starsze są automatycznie usuwane.
• Bracketing (BKT) - nagrywanie zdjęć z różnymi ustawieniami ekspozycji, balansu bieli, odległości do obiektu.

Jak wygląda tryb seryjny w praktyce? Otóż nie dało się uniknąć małego rozczarowania. Jeśli ustawimy maksymalną szybkość 60 kl/s to aparat trzyma tę prędkość, jednak... tylko przez 1 sekundę. W buforze mieści się tylko 60 zdjęć, dlatego po jednej sekundzie następuje przerwa w wykonywaniu zdjęć i aparat przenosi zarejestrowane klatki z pamięci wewnętrznej na kartę pamięci. Dla karty SD Extreme III 1GB ten proces trwa 16 sekund. Potem znowu można wcisnąć spust migawki i wykonać kolejne 60 zdjęć w ciągu sekundy. Jeśli zmniejszymy prędkość do 30 kl/s to bufor zapełni się po 2 sekundach i aparat zarejestruje znów 60 zdjęć blokując się na 16 sekund. Można już na tym etapie domyślać się co będzie dalej. Zmniejszenie prędkości na przykład do 10 kl/s spowoduje zarejestrowanie 60 zdjęć w ciągu pierwszych 6 sekund (10 kl/s) i po tym nastąpi 16 sekundowy czas na zapis na kartę. Tak więc F1 rejestruje 60 zdjęć z możliwością regulowania prędkości ich wykonywania. Czas trwania serii będzie równy liczbie 60 podzielonej przez ustawioną wartość prędkości. Taka zależność sprawdza się przy ISO 100 i odpowiednio krótkim czasie migawki (krótszym od 1/60 s). Jeśli wykonujemy seryjne zdjęcia (60 kl/s) na przykład przy czułości ISO 1600 to bufor w aparacie zapełnia się szybciej. Po 0.7 sekundy następuje zrzucanie 33 zdjęć na kartę co trwa 16 sekund. Po zwolnieniu pamięci można zarejestrować 17 zdjęć w ciągu 0.27 sekundy i znowu bufor zapełnia się. Ważną rzeczą jest brak możliwości seryjnego fotografowania przy zapisie RAW. Opcja włączenia tego formatu staje się nie aktywna.

Z powodu - jeśli można to tak nazwać - 1-sekundowego buforu przy 60 kl/s, tryb prenagrywania ma ograniczenie właśnie jednej sekundy. Czyli ułamek sekundy (np. 0.7 s) przypada na rejestrowanie zdjęć przed naciśnięciem spustu migawki, a dopełnienie do 1 sekundy (odpowiednio 0.3 s) na rejestrowanie zdjęć przy naciśniętym spuście. Minimalny czas prenagrywania to pół sekundy. Jeśli ograniczymy prędkość na przykład do 15 kl/s, to łączny czas prenagrywania i wykonywania zdjęć z wciśniętym spustem migawki będzie wynosił 4 sekundy.

Menu

Menu stanowią trzy zakładki, z których każda ma od dwóch do trzech podstron. W pierwszej (REC) znajdują się opcje nagrywania, w drugiej (Jakość) parametry zdjęć i filmów, a w trzeciej (Nastawa) opcje mało używane typu wybór języka i ustawienie czasu. Dokładnie przedstawia się to następująco.

Zakładka REC:

• samowyzwalacz,
• światło wspomagające AF,
• stabilizator (auto, stabilizator aparatu, stabilizator obrazu, demo, off),
• wykrywanie twarzy,
• stały AF,
• blokada AE/AF,
• bracketing AE,
• bracketing WB,
• bracketing błysku,
• konfiguracja pokrętła (szybkość zdjęć seryjnych, zoom, ostrość, off),
• zapis zdjęć seryjnych,
• cyfrowy zoom,
• szybka migawka,
• podgląd,
• siatka,
• pamięć (zapis w pamięci opcji błysku, samowyzwalacza, cyfrowego zoomu, pozycji MF, pozycji zoomu).

Zakładka Jakość:

• jakość zdjęć (najwyższa, normalna, ekonomiczna),
• jakość filmów HD (FHD - 1920x1080, 60 kl/s; HD - 1280x720, 30 kl/s),
• szybkość HS (300 kl/s, 512x384; 600 kl/s, 432x192; 1200 kl/s, 336x96; 30-1200 kl/s, 512x384),
• zakres dynamiczny (powiększ +2, powiększ +1, off),
• siła błysku,
• błysk doświetlający,
• filtr barw (off, C/B, Sepia, Czerwony, Zielony, Niebieski, Żółty, Różowy, Fioletowy),
• ostrość (+/-2, skok 1),
• nasycenie (+/-2, skok 1),
• kontrast (+/-2, skok 1).

Zakładka Nastawa:

• jasność ekranu,
• jasność wizjera,
• dźwięki,
• numer pliku,
• czas światowy,
• datownik,
• regulacja,
• format daty,
• język,
• czuwanie,
• automatyczne wyłączanie,
• REC/PLAY,
• priorytet LCD,
• USB,
• wyjście wideo (NTSC/PAL, 4:3/16:9),
• wyjście HDMI (auto, 1080i, 480p, 576p),
• format,
• wyzerowanie.

Włączenie przycisku MENU w trybie podglądu zdjęć wyświetla zakładkę Play, w której znajdują się opcje edycji zarejestrowanych zdjęć lub filmów:

• pokaz slajdów,
• drukowanie kolejnych klatek filmu,
• edycja filmu,
• balans bieli,
• jasność,
• drukowanie DPOF,
• ochrona,
• obrót,
• zmiana rozmiaru,
• kadrowanie,
• kopiowanie,
• podziel grupę,
• wyświetl układ,
• wybierz klatkę.

Jakość zdjęć JPEG

Zdjęcia zapisywane jako JPEG mogą być kompresowane na trzy sposoby. Dla czułości 100 ISO najlepsza jakość tworzy 6-megapikselowe zdjęcie o objętości około 1.8 MB, jakość normalna to około 1 MB, a ekonomiczna około 700 kB. Wpływ tych ustawień na jakość obrazu można zobaczyć poniżej.

Mała kompr.
Średnia kompr.
Duża kompr.

Lampa błyskowa

Wbudowana lampa błyskowa już na pierwszy rzut oka wygląda inaczej niż w standardowych aparatach kompaktowych, czy lustrzankach. Jest jak gdyby podzielona na dwie części, z których jedna to dioda świecąca stałym światłem o mocy 18 luksów (dla STD) przy kręceniu filmów, druga to błyskowa lampa z zasięgiem od 0.5 do 6.7 m dla szerokiego kąta. Przy używaniu błysków w trybie seryjnym zasięg zmniejsza się do 3.1 m. Siłę błysku można regulować od -2 do +2 EV ze skokiem 1/3 EV. Lampa podnosi się automatycznie w zależności od jej aktualnego trybu pracy po wciśnięciu do połowy spustu migawki.

W trybie manualnym przy czasie 1/100 s, przysłonie f/8.0, czułości 100 ISO, kompensacji błysku 0 EV i ogniskowej 50 mm wykonaliśmy zdjęcie chyba wszystkim już znajomej sali. Wynik jest imponujący. F1 deklasuje kolegów z półki kompaktów, ale i lustrzankom pokazuje miejsce w szeregu.

Casio F1 posiada sanki umożliwiające podłączenie zewnętrznej lampy błyskowej. Jest to prosta wersja gorącej stopki zawierająca jedynie centralny styk synchronizujący. Kompatybilne mocowanie posiadają lampy takich producentów jak Canon, Nikon, Olympus, czy Sigma.

Casio EX-F1	Nikon Coolpix P5100
Canon G9	Canon S5 IS

Stabilizacja obrazu

Casio F1 posiada zarówno mechaniczną jak i cyfrową stabilizację drgań. Nas oczywiście interesuje mechaniczny system, który poddaliśmy kontroli. Wykonaliśmy po kilkadziesiąt zdjęć dla kolejnych czasów otwarcia migawki z włączoną i wyłączoną redukcją drgań. Następnie procentową ilość poruszonych zdjęć umieściliśmy na wykresie.

Przy poprawnie działającym mechanizmie punkty na wykresie powinny ułożyć się w dwie równoległe linie, a odległość między nimi jest wtedy wyznacznikiem efektywności stabilizacji. Wykres dla Casio F1 nie napawa radością. Punkt zerowy odpowiada czasowi 1/100 s, a zdjęcia były robione przy ekwiwalencie ogniskowej 50 mm. Dopóki czas ekspozycji nie zwiększył się do około 1/25 s, można dostrzec minimalny efekt włączonej stabilizacji, której efektywność można oszacować na 1/3-2/3 EV. Niestety przy dłuższych czasach różnicy dostrzec nie można. Mechanizm może najwyraźniej dokonywać tylko małych poprawek. Załamuje się kiedy ma do czynienia z dłuższymi czasami i potrzebna by była większa swoboda stabilizatora, aby skompensować drżenie rąk.

Klipy filmowe

Casio F1 nagrywa filmy w trzech trybach:

• STD - nagrywanie przy stałych parametrach: 640x480 pikseli z szybkością 30 kl/s
• HD - tryb wysokiej rozdzielczości o proporcjach obrazu 16:9. Dostępny jest zapis: FHD - 1920x1080, 60 kl/s i HD - 1280x720, 30 kl/s.
• HS - filmy o dużej szybkości bez dźwięku nagrywane są z następującymi parametrami: 300 kl/s - 512x384, 600 kl/s - 432x192, 1200 kl/s - 336x96, zmienny 30-1200 kl/s - 512x384).

Tak bogata oferta trybów i imponująca szybkość rejestrowania obrazów daje bardzo duże możliwości przy kręceniu filmów. Nie dość, że nagrywamy filmy w wysokiej rozdzielczości HD, to głównym atutem są bardzo duże prędkości rzędu setek klatek na sekundę. To pozwala rejestrować obrazy w zasadzie niewidoczne dla ludzkiego oka. Zoom działa jednak jedynie przy rejestracji STD i HD.

Aparat można traktować jako amatorską zabawkę, która da wiele radości, ale jest to niewątpliwie użyteczne narzędzie przydatne w nauce i pracy zawodowej. Nagrywanie zdjęć z prędkością 300-600 kl/s pokazuje dokładne ruchy sportowca, czy osoby tańczącej. Trener może dokładnie przeanalizować film klatka po klatce, wyłapać i wskazać popełniane błędy w poruszaniu się. Wszelkiego rodzaju doświadczenia zachodzące w ułamkach sekund mogą być rejestrowane i potem analizowane, bo nawet rozdzielczość 336x96, wydająca się małą, niesie wartościowe informacje. F1 może mieć bardzo wiele zastosowań i nie sposób tutaj wymienić wszystkich. Bardzo szybkie kamery są trudno dostępne na rynku, a jeśli już, to poza zasięgiem finansowym większości zainteresowanych. Tym bardziej cieszy pojawienie się takiego urządzenia jakim jest Casio F1.

Kilka przykładowych klipów filmowych nagranych z różnymi prędkościami i rozdzielczościami prezentujemy poniżej:

• 1920x1080, 60 kl/s (Full HD): Przykład 1 (14 MB), Przykład 2 (25 MB),
• 640x480, 30 kl/s: Przykład 1 (0.5 MB),
• 512x384, 300 kl/s: Przykład 1 (7.0 MB), Przykład 2 (8.4 MB),
• 432x192, 600 kl/s: Przykład 1 (6.8 MB), Przykład 2 (19 MB),
• 336x96, 1200 kl/s: Przykład 1 (6.6 MB), Przykład 2 (23 MB).