Wygoda użytkowania

Fujifilm HS20 był dużym aparatem, a nowy X-S1 jest jeszcze większy. Jest przez to wygodniejszy w trzymaniu, bo uchwyt jest duży, ale jednocześnie aparat zajmuje więcej miejsca i więcej waży. W tych kwestiach zawsze jest coś za coś. Głównym atutem aparatu jest jednak mechanizm zmiany ogniskowej w obiektywie. Manualny pierścień, który za to odpowiada, jest szeroki i pokryty gumowymi wypustkami, dzięki którym niezmiernie łatwo i wygodnie można go obracać. Co więcej, sterowanie nim nie zużywa baterii aparatu i nie powoduje opóźnień przy włączaniu. Duże i wygodne są także przyciski. Szczególnie w zimie, fotografując w rękawicach, zdajemy sobie sprawę, jak ważne są takie zalety aparatu.

----- R E K L A M A -----

Do zalet użytkowania trzeba dodać duży wizjer i odchylany wyświetlacz, które wzajemnie się uzupełniają, ułatwiając fotografowanie w przeróżnych warunkach. Przewagą w stosunku do modelu HS20 EXR jest solidniejszy korpus nowego X-S1 i uszczelnienia, które – choć niepełne – na pewno nie zaszkodzą, a pomogą w trudniejszych sytuacjach.

Szybkość

Wydaje się, że w porównaniu do HS20 EXR szybkość działania X-S1 została poprawiona. Działa on równie dobrze jak inne kompakty Fuji z nowej serii X. Przeglądanie menu i dokonywanie ustawień, a także odtwarzanie zdjęć i powiększanie odbywają się płynnie bez wyczuwalnych opóźnień. Formatowanie karty i usuwanie zdjęć także nie trwa długo. Większych problemów nie ma również z włączaniem aparatu. Niemal natychmiast można nim robić zdjęcia. Jedynie po automatycznym uśpieniu, trzeba czasem dłuższą chwilę odczekać na pełne wybudzenie.

Kompakty Fuji ciągle jednak mają nierozwiązywany problem wolnego zapisu zdjęć RAW. O ile aparat zapisuje nam tylko JPEG-i, wszystko działa płynnie i szybko. Kiedy jednak fotografujemy w trybie RAW lub RAW+JPEG, po wykonaniu zdjęcia następuje blokada przycisków do czasu zapisania zdjęcia na kartę. Nie można zatem zaraz po wykonaniu zdjęcia wejść do menu, czy z poziomu przycisków zmienić jakieś parametry. Musimy odczekać około 3–4 sekundy, aby znowu móc swobodnie z niego korzystać. Na szczęście nie blokuje się spust migawki i bez problemu można wykonywać kolejne zdjęcia, aż do zapełnienia bufora. Bufor jest z kolei dosyć pojemny i w trakcie wykonywania pojedynczych zdjęć raczej nie powinno nam się zdarzyć jego zapełnienie i dłuższe zablokowanie aparatu.

Zdjęcia seryjne

Tryb zdjęć seryjnych w X-S1 wiernie przypomina możliwości X10. Oba te aparaty umożliwiają fotografowanie z czterema prędkościami: 10, 7, 5 oraz 3 kl/s. I jak się okaże za chwilę, również ich rzeczywiste możliwości wyglądają podobnie. Tryb seryjny w X-S1 na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowany, bo prędkość jest uzależniona od wielkości zdjęć JPEG i od trybu RAW. Mianowicie maksymalne 10 kl/s mamy szansę uzyskać tylko jeśli zdjęcie JPEG ma co najwyżej rozmiar M. Jeśli natomiast chcemy fotografować z użyciem maksymalnej rozdzielczości L, wtedy maksymalna prędkość to 7 kl/s. Chcąc z kolei wykonywać zdjęcia seryjne w trybie RAW lub RAW+JPEG, aparat ograniczy nas do 5 kl/s. Jest to więc najwyższa prędkość przy której swobodnie używamy zapisu RAW i JPEG w najwyższej rozdzielczości. Dodatkowo można także korzystać z wolniejszego zapisu 3 kl/s.

Test szybkości wykonaliśmy z kartą SanDisk Extreme 4.0 GB (10 klasy szybkości) przy czułości ustawionej na ISO 1600 i migawce 1/1000 sekundy.

Prędkość 10 kl/s udaje się w zasadzie uzyskać, oczywiście z ograniczeniami jakie zadaje aparat. Po wykonaniu pierwszego zdjęcia następuje jednak chwila przerwy, w której powinno zostać wykonane kolejne zdjęcie, po czym aparat zaczyna fotografować już z normalną prędkością. Z tego powodu w pierwszej sekundzie średnia prędkość wynosi nie 10 a 9 kl/s. W całym buforze jest ona jednak bliska 10 kl/s.

Zamiast przewidywanej prędkość 7 kl/s, w teście uzyskaliśmy 6 kl/s. Bufor wystarcza na około 1 sekundę, a po tym czasie prędkość spada do około 1 kl/s.

Zapisując JPEG-i z szybkością 5 kl/s znów pojawia się krótka, nienaturalna przerwa po pierwszym zdjęciu. Mimo to, średnia szybkość w pierwszej sekundzie zgodna jest z założeniami producenta. Przy tej prędkości bufor zapełnia się po około 1.5 sekundy, po czym prędkość maleje do wartości nieco wyższej niż 1 kl/s. Przy zapisie RAW i RAW+JPEG również możliwe jest fotografowanie z prędkością 5 kl/s. Bufor w tym przypadku zapełnia się po około 1 sekundzie, a w dalszej kolejności prędkość spada do około 0.5 kl/s.

Najniższa prędkość w X-S1 to 3 kl/s. Prędkość ta przy zapisie RAW utrzymuje się przez pierwsze 2 sekundy, a przy zapisie JPEG w pierwszej sekundzie rejestrują się 4 klatki, dopiero przez kolejne 2 sekundy prędkość wynosi 3 kl/s.

JPEG 6 MPix – 10 kl/s

JPEG 12 MPix – 7 kl/s

JPEG 12 MPix – 5 kl/s

JPEG 12 MPix – 3 kl/s

RAW – 5 kl/s

RAW + JPEG 12 MPix – 5 kl/s

RAW – 3 kl/s

Menu

Menu składa się z dwóch zakładek, przy czym jedna z nich zmienia się w zależności od trybu fotografowania lub odtwarzania, druga natomiast zawierająca ustawienia aparatu dostępna jest zawsze po wciśnięciu MENU. Przyjrzyjmy się teraz tym trzem zakładkom.

Menu fotografowania:

• Tryb EXR – wybór jednej z opcji dostępnych w trybie EXR,
• Tryb Adv. – wybór jednej z opcji dostępnych w trybie Adv.,
• Pozycja scen – wybór odpowiedniego programu w trybie SP,
• Tryb wideo – wybór rodzaju i rozdzielczości filmu w trybie wideo,
• Czułość – w zakresie od ISO 100–3200, z możliwością rozszerzenia o ISO 6400 i 12800 (w ograniczonej rozdzielczości),
• Rozmiar zdjęcia – do wyboru 3 rozmiary: L, M i S oraz cztery proporcje obrazu: 4:3, 3:2, 16:9 i 1:1,
• Jakość zdjęcia – FINE lub NORMAL (dotyczy wyłącznie JPEG-ów),
• Zakres dynamiczny – AUTO, 100%, 200%, 400% (w trybie EXR również 800% i 1600%),
• Symulacja filmu – wybór filtrów symulujących użycie negatywów różnego typu: Provia (standardowy), Velvia (wyraziste barwy), Astia (stonowane barwy), Czarno-biały, Czarno-biały z filtrem żółtym, Czarno-biały z filtrem czerwonym, Czarno-biały z filtrem zielonym, Sepia,
• Przesunięcie balansu bieli – regulacja balansu bieli w dwóch 19-stopniowych skalach: czerwony-turkusowy i niebieski-żółty,
• Kolor – regulacja intensywności koloru,
• Wyostrzenie,
• Jasne tony – regulacja wyglądu jasnych partii obrazu,
• Ciemne tony – regulacja wyglądu ciemnych partii obrazu,
• Redukcja szumu – w 5-stopniowej skali,
• Inteligentny zoom cyfrowy,
• Funkcja antyblur,
• Wykrywanie twarzy,
• Tryb AF – wielopunktowy, punktowy, śledzący (centralny i śledzący w trybie wideo),
• Rozpoznawanie twarzy,
• Rozdzielczość filmów,
• Wykonywanie zdjęć w trakcie nagrywania filmu,
• Kompensacja lampy błyskowej,
• Zewnętrzna lampa błyskowa,
• Wybór ustawień własnych,
• Ustawienia elementów wyświetlanych na ekranie LCD.

Menu odtwarzania:

• pomoc fotoksiążki,
• wyszukiwanie zdjęć,
• kasuj,
• oznaczenie do przesłania,
• pokaz slajdów,
• konwersja RAW,
  • wywołanie do pliku JPEG z ustawieniami odpowiednimi do ekspozycji,
  • regulacja ekspozycji od −1 do 1 EV ze skokiem 1/3 EV,
  • zmiana Dynamic Range,
  • zmiana symulacji filmu,
  • balans bieli,
  • przesunięcie WB,
  • ustawienie koloru,
  • ustawienie ostrości,
  • użycie redukcji szumów,
  • regulacja jasnych i ciemnych tonów,
  • wybór przestrzeni kolorów,
• usuwanie czerwonych oczu,
• chroń,
• kadrowanie,
• zmień rozmiar,
• obrót zdjęcia,
• kopiuj,
• notatka głosowa,
• kasuj rozpoznawanie twarzy,
• ustawienie wydruku,
• zmiana proporcji obrazu przy wyświetlaniu poprzez HDMI.

Menu ustawień aparatu:

• Ustawienia daty i czasu,
• Różnica czasu – określenie różnicy czasu pomiędzy czasem domowym a czasem lokalnym (np. w podróży),
• Język,
• Tryb dyskretny – wyłączenie wszystkich dźwięków, lampy błyskowej i diody wspomagającej,
• Resetowanie ustawień (poza: Data/Czas, Różnica czasu i Kolor tła),
• Formatowanie karty pamięci,
• Wyświetlanie – określenie czasu wyświetlania zdjęcia po jego wykonaniu (ciągłe, 1.5 s, 3 s, wyłączone),
• Numeracja zdjęć – ciągła bądź od nr 0001 po włożeniu nowej karty pamięci,
• Zmiana głośności,
• Głośność migawki,
• Dźwięk migawki,
• Poziom dźwięku przy odtwarzaniu,
• Jasność LCD,
• Zmiana jasności LCD w świetle słonecznym,
• Automatyczne wyłączenie – ustawienie czasu, po którym aparat się wyłączy w stanie bezczynności,
• Tryb szybki start – skraca czas potrzebny do ponownego uruchomienia aparatu,
• Przycisk Fn – wybór funkcji obsługiwanej przez przycisk funkcyjny,
• Stabilizacja obrazu – wybór trybu działania,
• Usuwanie efektu czerwonych oczu,
• Wspomaganie AF,
• Tryb blokowania AE/AF,
• Przycisk blokady AE/AF – blokowanie AE i AF, tylko AE, tylko AF,
• RAW – ustawienia zapisu surowych plików (RAW, RAW+JPEG, wył.),
• Kierunek obracania pierścienia ostrości,
• Wybór rodzaju siatki kadrowania,
• Przestrzeń koloru – sRGB, Adobe RGB,
• Zapis oryginału – zapisywanie nieprzetworzonych zdjęć w trybie „kontrola ostrości” i „mało światła” oraz przy aktywnej funkcji redukcji czerwonych oczu; możliwa jest również opcja zapisania nieskończonych panoram,
• Automatyczne obracanie pionowych zdjęć,
• Kolor tła – wybór kolorystyki menu,
• Pomoc ekranowa – wyświetlanie porad na wyświetlaczu,
• System wideo (NTSC, PAL),
• Resetowanie ustawień użytkownika.

Lampa błyskowa

Fujifilm X-S1 posiada wbudowaną lampę błyskową podnoszącą się tak jak w lustrzankach. Jej zasięg według producenta wynosi od 0.3 do 8 m dla szerokiego kąta oraz od 2 do 4 m dla najdłuższej ogniskowej (ISO 800). Do dyspozycji mamy kompensację błysku w bardzo wąskim zakresie od −2/3 do +2/3 EV. Dostęp do trybów pracy lampy błyskowej daje prawy przycisk kierunkowy i odnajdziemy tam następujące opcje:

• błysk automatyczny,
• błysk wymuszony,
• lampa wyłączona,
• synchronizacja z długimi czasami.

We wszystkich trybach pracy lampy błyskowej można użyć funkcji redukcji efektu czerwonych oczu, przy czym trzeba ją wcześniej włączyć w menu ustawień.
Fujifilm X-S1 posiada gorącą stopkę, zatem można podłączyć do niego zewnętrzną lampę błyskową. Testowany aparat zapewnia pełną współpracę z modelami lamp błyskowych firmy Fujifilm o symbolach EF-20 oraz EF-42.

Wykonaliśmy typowy test lampy błyskowej ustawiając czułość ISO 100, przysłonę f/8.0 i migawkę 1/100 sekundy. Obiektyw został ustawiony na odpowiednik ogniskowej około 50 mm. Widać, że moc lamy błyskowej w X-S1 jest raczej słaba. Możliwościami bliżej jej do lamp w kompaktach, niż do tego co oferują lampy lustrzanek.

Manual	Program

Wykrywanie twarzy

Funkcja wykrywania twarzy w X-S1 działa sprawnie, a aparat nie ma problemów z odnajdywaniem twarzy w kadrze. Dodatkowo aparat pozwala tworzyć bazę osób (maksymalnie 8 twarzy), które na zdjęciach będą automatycznie rozpoznawane. Oprócz podpisu można określić relację jaka nas dzieli z tą osobą (rodzina, przyjaciel, partner, brak) i przypisać jej datę urodzin.

Stabilizacja obrazu

Stabilizacja obrazu w X-S1 może pracować w następujących trybach:

• ciągły + ruch,
• ciągły,
• podczas zdjęcia + ruch,
• podczas zdjęcia.

Testując stabilizację obrazu, dla różnych wartości czasu ekspozycji wykonujemy serię minimum 20 zdjęć. Serie robimy raz z włączoną, a drugi raz z wyłączoną stabilizacją. Następnie sprawdzamy, ile zdjęć w danej serii jest poruszonych. Otrzymane wyniki prezentujemy w formie procentowej stosunku liczby zdjęć poruszonych do całkowitej liczby zdjęć w serii. Wyniki w tej kategorii zaprezentowane są na poniższym wykresie. Zero na skali poziomej odpowiada 1/60 sekundy. Test wykonywany był przy ogniskowej obiektywu 50 mm.

Wynik na poziomie 1.3–1.7 EV jest zbliżony do tego, co oferował model HS20 EXR. Taka skuteczność nie wydaje się duża, ale w praktyce bardzo pomaga, szczególnie przy korzystaniu z długich ogniskowych oraz w trakcie kręcenia filmów.

Tryb wideo

Nagrywanie filmu można rozpocząć w każdym z trybów. Wystarczy nacisnąć przycisk REC na obudowie, a wcześniej wybrać rodzaj filmu. Do wyboru mamy:

• 1920×1080 pix (Full HD), 30 kl/s z dźwiękiem stereo,
• 1280×720 pix (HD), 30 kl/s z dźwiękiem stereo,
• 640×480 pix, 30 kl/s z dźwiękiem stereo,
• 640×480 pix, (High Speed) 70 kl/s bez dźwięku,
• 320×240 pix, (High Speed) 120 kl/s bez dźwięku,
• 320×112 pix, (High Speed) 200 kl/s bez dźwięku.

Przy nagrywaniu możemy również aktywować wykrywanie twarzy, wybrać tryb AF (centralny lub śledzący) oraz ustawić symulację filmu. Pliki wideo są zapisywane w formacie MPEG4 (H.264/AVC) z rozszerzeniem MOV. W trakcie nagrywania klipu wideo jest możliwe wykonywanie zdjęć na dwa sposoby. W przypadku ustawienia opcji priorytetu zdjęć aparat rejestruje w trakcie nagrywania zdjęcie o maksymalnej rozdzielczości M, a w przypadku priorytetu filmu, rozdzielczość zdjęcia odpowiada rozdzielczości nagrywanego filmu. Warto również dodać, że podczas nagrywania filmów w trybach szybkiego filmowania (High Speed), zarówno ostrość jak i ekspozycja oraz balans bieli nie są korygowane.

Przykładowe filmy

QuickTime MPEG-4, 1920×1080 pix, 13 s, 23 MB

QuickTime MPEG-4, 1920×1080 pix, 22 s, 38 MB

QuickTime MPEG-4, 1920×1080 pix, 22 s, 38 MB

QuickTime MPEG-4, 1920×1080 pix, 20 s, 35 MB

QuickTime MPEG-4, 640×480 pix, 6 s, 3 MB

QuickTime MPEG-4, 640×480 pix, 13 s, 5 MB

QuickTime MPEG-4, 320×240 pix, 36 s, 4 MB

QuickTime MPEG-4, 1920×1080 pix, 14 s, 24 MB

QuickTime MPEG-4, 1920×1080 pix, 10 s, 18 MB

QuickTime MPEG-4, 1920×1080 pix, 15 s, 26 MB

QuickTime MPEG-4, 320×240 pix, 24 s, 3 MB

QuickTime MPEG-4, 640×480 pix, 13 s, 5 MB

Funkcje specjalne

Zdjęcia panoramiczne

Fujifilm X-S1 posiada tryb zdjęć panoramicznych 360 stopni, w którym aparat automatycznie wykonuje i skleja poszczególne zdjęcia tworząc z nich panoramę. Funkcję wykonywania panoram odnajdziemy jako jedną z opcji w trybie Adv. Bardzo łatwo wybrać kierunek fotografowania: w prawo, w lewo, w górę lub w dół. Podczas wykonywania panoramy aparat należy po prostu obracać równomiernie w ustalonym kierunku. Kolejne zdjęcia wykonują się automatycznie i następnie są składane. Warunkiem złożenia panoramy jest ustawienie obiektywu w pozycji 24 mm, czyli na najszerszym kącie. Rozdzielczości wynikowych panoram mogą być następujące:

• panorama 120 stopni:
  • pozioma – 3840 × 1080 pikseli,
  • pionowa – 1624 × 3840 pikseli,
• panorama 180 stopni:
  • pozioma – 5760 × 1080 pikseli,
  • pionowa – 1624 × 5760 pikseli.
• panorama 360 stopni:
  • pozioma – 11520 × 1080 pikseli,
  • pionowa – 1624 × 11520 pikseli.

Tworzenie panoram za pomocą X-S1 jest bardzo proste i wygodne. Oczywiście zawsze mogą pojawić się na ostatecznie złożonym zdjęciu jakieś artefakty związane z poruszającymi się elementami lub z błędami łączenia kolejnych klatek. Z reguły nie rzucają się one w oczy jeśli oglądamy panoramę całościowo, a dopiero przy dokładnym przeglądaniu jej w skali 1:1. Jedyne na co trzeba zwracać uwagę, to potencjalne odblaski, które potrafią popsuć zdjęcie.

Poniżej prezentujemy przykładowe panoramy wykonane podczas testowania aparatu.

Symulacja filmu

Funkcja „Symulacja filmu” odnosi się do zmiany kolorystyki zdjęcia w sposób imitujący użycie konkretnego rodzaju kliszy fotograficznej. Nazwy ustawień tej funkcji dotyczące kolorowych zdjęć nawiązują do marek klisz fotograficznych produkowanych przez Fujifilm:

• Provia – standardowa, naturalna reprodukcja kolorów (opcja, której aparat używa do generowania standardowych plików JPEG),
• Velvia – podbity kontrast i bardziej nasycone kolory,
• Astia – spokojne, stonowane i mniej nasycone kolory.

Opcja symulacji filmu udostępnia również bardziej klasyczne efekty, takie jak sepia oraz tryb czarno-biały (ten drugi z możliwością symulacji filtrów czerwonego, zielonego bądź żółtego).

Efekty działania poszczególnych ustawień przedstawiamy na poniższych przykładach.

PROVIA (standardowy)

VELVIA

ASTIA

Czarno-biały

Czarno-biały + żółty filtr

Czarno-biały + czerwony filtr

Czarno-biały + zielony filtr

Sepia

Tryb Adv.

Tryb Advanced na kole nastaw oprócz funkcji Panorama zawiera dwie dodatkowe funkcje:

• Pro Focus – aparat wykonuje 2 lub 3 ekspozycje i składa je w jedno zdjęcie tak, aby uzyskać efekt rozmycia tła analogiczny dla jasnych obiektywów (dostępne 3 stopnie). Aby funkcja zadziałała, musimy użyć dłuższych ogniskowych, o czym poinformuje nas aparat,
• Pro Low-Light – automatyczne złożenie kilku ekspozycji w jedną celem zredukowania szumu. Funkcja ta pozwala na fotografowanie w słabych warunkach oświetleniowych bez użycia statywu.

Tryb Program

Tryb Pro Focus

Tryb Pro Low-Light

Tryb Inteligentny zoom

Funkcja Intlegentnego zoomu działa w oparciu o zoom cyfrowy, czyli tzw. kropowanie obrazu. Powszechnie polega to na tym, że zdjęcie jest kadrowane, a przez to wydaje się, że sfotografowany obiekt został przybliżony. W Fuji X-S1 funkcja cyfrowego zoomu została trochę rozbudowana. Przede wszystkim aparat automatycznie dopasowuje wielkość powiększenia i czyni to w sposób dosyć ostrożny i wyważony. Na tym w gruncie rzeczy polega jego „inteligencja”. Poza tym, tak skadrowane zdjęcie zostaje przeskalowane do pierwotnych rozmiarów. Porównanie zwykłego zdjęcia i po użyciu omawianej tu funkcji można obejrzeć poniżej.

Maksymalny zoom optyczny

Maksymalny zoom optyczny + inteligentny zoom