W ramach powiększania i ulepszania naszego wyposażenia redakcyjnego stwierdziliśmy, że warto zainwestować w wysokiej klasy obiektyw manualny, który nie dość że pozwala na bardzo precyzyjne nastawy, to do tego jest świetnie wykonany, trwały i dostępny na wielu mocowaniach. Na początku wybór padł na obiektyw Carl Zeiss Planar T* 50 mm f/1.4 ZF/ZK/ZE. Nasz test tego instrumentu przeprowadzony na Nikonie D200 pokazał, że obiektyw ten, po przymknięciu do okolic f/4.0–f/5.6, potrafi generować jedne z najostrzejszych obrazów jakie uzyskaliśmy na tego typu matrycy. Do naszej redakcji trafiły więc modele ZE i ZF.2 na mocowaniach Canona i Nikona. Niestety mieliśmy problem ze zdobyciem mocowania Pentaksa (ZK), którego nie było już ani u polskiego dystrybutora, ani w centrali Zeissa. W trakcie poszukiwań uzyskaliśmy jednak informację, że centrala dysponuje zapasem magazynowym obiektywów Carl Zeiss Makro-Planar T* 50 mm f/2 ZF/ZK/ZE i to na wszystkich mocowaniach. Wiedząc, że obiektywy makro, będąc konstrukcjami znacznie bardziej skomplikowanymi niż klasyczne Planary, osiągają często rekordowe rozdzielczości, poprosiliśmy o przysłanie ich do naszej redakcji. Dzięki temu mogliśmy wykonać ich pełny test w oparciu o dwa korpusy pełnoklatkowe, które wykorzystujemy w testach obiektywów czyli Canona 1Ds MkIII oraz Nikona D3x.

Zanim jednak przeszliśmy do klasycznego testu, obiektywu zrobiliśmy pewne porównanie. Wiedzieliśmy bowiem, że MTF-y uzyskiwane na 1Ds MkIII i D3x są do siebie bardzo podobne. Najlepsze obiektywy testowane na tych korpusach uzyskiwały maksymalne wyniki w okolicach 45–47 lpmm, a poziom przyzwoitości ustalaliśmy na 30–32 lpmm. Teraz, dysponując taką samą konstrukcją optyczną dostępną na dwóch mocowaniach, mogliśmy niejako bezpośrednio porównać te osiągi. Oczywiście przy założeniu, że obiektywy nie różnią się od siebie znacznie w sensie rozrzutu jakościowego poszczególnych egzemplarzy. Zrobiliśmy jednak wszystko aby uciec od tego problemu, bo na przykład obiektyw na mocowaniu ZE przyszedł do nas w dwóch egzemplarzach (rozdzielczości różniły się minimalnie), a obiektyw ZF.2 podłączaliśmy zarówno do D3x, jak i do 1Ds MkIII poprzez specjalną przejściówkę.

Zanim zaprezentujemy wyniki tego eksperymentu, muszę jeszcze napisać coś o przejściówkach. Wielokrotnie ten temat pojawiał się w dyskusjach pod testami czy na naszym forum. Dlaczego zamiast jednego obiektywu podpinanego przez różne przejściówki do różnych korpusów wolę mieć jeden i ten sam typ obiektywu na różnych bagnetach? Pierwszy powód jest związany z tym, że aby podpiąć jeden i ten sam obiektyw do wszystkich systemów dostępnych na rynku, w niektórych przypadkach musimy używać przejściówek z dodatkową optyką, która wnosi swój wkład do pogorszenia ostatecznych osiągów układu. Na szczęście problem ten nie dotyczy przejściówki pozwalającej podłączać obiektywy na mocowaniu Nikona (F) do korpusów Canona (EF). Druga sprawa to jakość wykonania takich przejściówek. Bardzo często, one same w sobie nachylają oś optyczną obiektywu pod niewłaściwym kątem, wprowadzając błędy. Nie jest to mój wymysł lecz fakt, który potwierdziliśmy testując wstępnie kilka takich przejściówek. Zresztą jak zobaczymy za chwilę, użyta w naszym eksperymencie przejściówka nie pozwoliła uzyskać rekordowych osiągów i wyniki uzyskane za jej pomocą okazały się minimalnie gorsze od pozostałych.

Przejdźmy więc do konkretów. Poniższy wykres przedstawia wartości funkcji MTF50 w zależności od przysłony uzyskane w centrum kadru na naszej największej tablicy testowej dla trzech układów. Pierwszy to Canon EOS 1Ds MkIII połączony z obiektywem Carl Zeiss Makro-Planar T* 50 mm f/2 ZE, drugi to Nikon D3x połączony z obiektywem Carl Zeiss Makro-Planar T* 50 mm f/2 ZF.2, a trzeci to układ Canon EOS 1Ds MkIII, przejściówka i podłączony przez nią obiektyw Carl Zeiss Makro-Planar T* 50 mm f/2 ZF.2.

Widać wyraźnie, że na przysłonach f/2.0 i f/2.8 zachowanie wszystkich trzech układów jest praktycznie identyczne. Po mocniejszym przymknięciu najlepiej wypada model ZF.2 na D3x, zaraz za nim jest ZE na 1Ds MkIII, a na końcu układ z przejściówką. Warto jednak nadmienić, że różnice są tutaj naprawdę niewielkie i sięgają zwykle poziomu 1–2 lpmm. Biorąc pod uwagę, że typowe błędy pomiarowe w tym przypadku to poziom 0.5–1.0 lpmm, wyniki w większości przypadków zazębiają się na poziomie nawet 1-sigma. Ze statystycznego punktu widzenia nie można więc jednoznacznie deklarować, że jakiś układ jest wyraźnie lepszy od drugiego.

Uznając więc, że mierzalnych różnic pomiędzy testami na 1Ds MkIII i D3x nie ma, możemy przejść do klasycznego testu obiektywu wykonanego już nie na jednej tablicy testowej, ale na trzech tablicach o różnych rozmiarach, dzięki czemu obiektyw stoi w trzech różnych odległościach od celu. Do wykonania pełnego testu rozdzielczości wybraliśmy model ZF.2 na Nikonie D3x. Uzyskane wyniki są zaprezentowane na poniższym wykresie.

Od razu zwraca uwagę świetne zachowanie na maksymalnym otworze względnym, gdzie obiektyw dociera do poziomu ponad 38 lpmm. Warto zwrócić uwagę, że na f/2.0 Makro-Planar jest ciut ostrzejszy od zwykłego Planara 1.4/50, który na f/2.0 jest przecież przymknięty o 1 EV. To naprawdę osiągnięcie godne podkreślenia. Po dalszym przymknięciu przysłony Makro-Planar zachowuje się genialnie. Maksymalne wyniki są otrzymywane na przysłonach f/4.0 i f/5.6, gdzie MTF-y wspinają się na bliski rekordom poziom 46 lpmm.

Na brzegu kadru nie jest już tak idealnie. Rozczarowuje trochę maksymalny otwór względny, który nie jest w pełni użyteczny nawet na brzegu matrycy APS-C/DX. Na szczęście sytuacja szybko polepsza się wraz z przymykaniem. Na brzegu mniejszego detektora ową użyteczność uzyskujemy w okolicach przysłony f/2.5, a na brzegu pełnej klatki dla okolic f/3.5. W ogólności nie jest to jednak wynik zły. Można przypomnieć tutaj zachowanie jaśniejszego Nikkora AF-S 50 mm f/1.4G, który na brzegu pełnej klatki na prawie wszystkich przysłonach notował wyniki gorsze niż Zeiss.

Poniżej prezentujemy wycinki zdjęć naszej tablicy do testowania rozdzielczości pobrane z niewyostrzonych plików JPEG zapisywanych równolegle z RAW-ami użytymi do powyższej analizy.