Rozdzielczość

Testy rozdzielczości przeprowadzamy na podstawie zdjęć tablicy ISO12223 robionych dla różnych długości ogniskowych i różnych wartości przysłony. Następnie dokonujemy obliczeń dla centrum i brzegu kadru. Wyniki prezentujemy w postaci wartości funkcji MTF50. Tradycyjnie pomiarom podlegały zarówno pliki JPEG, jak i surowe pliki RAW.

Zacznijmy od wyników otrzymanych dla plików RAW.

Dla centrum kadru wyniki maksymalne aparat uzyskuje już po przymknięciu przysłony do f/4. Także osiągany wynik jest bardzo dobry – maksimum to 3230 LW/PH (linii na wysokość kadru). Gorzej obiektyw zachowuje się w rogach kadru – dla każdej zmierzonej przysłony wynik jest gorszy od tego w centrum, a największą dysproporcję odnotowujemy dla f/4, gdzie wynosi ona 1300 linii. Pamiętajmy, że krzywizna pola to jedna z aberracji optycznych i niższe wyniki na brzegu mogą świadczyć o niedostatecznym skorygowaniu jej. Poziom przyzwoitości dla tego aparatu definiujemy na poziomie 1800-1900 LW/PH. Dla takiego kryterium zadowalające obrazy uzyskamy w centrum od maksymalnego otworu względnego do ponad f/11, a także na brzegu kadru dla dość szerokiego zakresu przysłon od f/2.8 do f/11. To bardzo dobre wyniki!

Ponieważ nie uległa zmianie konstrukcja obiektywu, warto spojrzeć na porównanie w rozdzielczości między aparatami RX1R oraz RX1R II. Przypomnijmy, że model RX1R posiada matrycę o rozdzielczości 24 Mpx. Wykres pokazujący wyniki dla centrum kadru wspomnianych aparatów prezentujemy poniżej.

Zakładając niezmienność konstrukcyjną obiektywu i idealną powtarzalność wykonania optyki oraz biorąc pod uwagę zachowanie obu aparatów, które jest podobne, widzimy doskonale wpływ rozdzielczości matrycy na pomiary zdolności rozdzielczej układu. Przypomnijmy, że prezentowany tu MTF układu pomiarowego to iloczyn jego składowych – w tym wypadku obiektywu i matrycy. Większa rozdzielczość matrycy to większa wyższa końcowa wartość zdolności rozdzielczej. Różnica w maksymalnej wartości dla f/4 wynosi 23%. Oznacza to wzrost zdolności rozdzielczej z 54 do 67 LP/MM (par linii na milimetr). Jednocześnie rozdzielczość pionowa samej matrycy wynosi odpowiednio 83 oraz 110 par linii – pamiętajmy tylko, że to wartości maksymalne, które możemy wziąć pod uwagę jedynie dlatego, że aparaty pozbawione są filtru dolnoprzepustowego. Oznacza to, że o ile w modelu RX1R obiektyw wykorzystywał 65% potencjału rozdzielczości pionowej matrycy, w nowym aparacie jest to już tylko 61%. W ujęciu powierzchniowym różnica ta wynosi 42% wobec 35%.

Spójrzmy na przebiegi funkcji MTF dla składowych poziomej i pionowej dla plików RAW. Kolorem czerwonym pokazano zmierzony przebieg, natomiast niebieskim po uwzględnieniu wyostrzania o promieniu 2.

Przebiegi nie wykazują cech wyostrzania, a wysokie odpowiedzi w okolicy częstotliwości Nyquista nie powinny dziwić, gdy pomiary robione były z wyłączonym filtrem antyaliasingowym.

Nie sposób pominąć działania filtru antyaliasingowego. W aparacie RX1R II jest on programowalny, umożliwiający uzyskanie dwóch stopni siły działania. Poniżej prezentujemy wykresy dla centrum kadru i różnych stopni działania nastawy LFP.

Wyraźnie widać, że regulacja poziomu rozmywania jest raczej iluzoryczna – strata na zdolności rozdzielczej jest dość duża, a wyniki bliskie tym, jakie notuje obiektyw na brzegu kadru bez filtru AA. Podsumowując, możemy stwierdzić, że do dyspozycji mamy możliwość włączania lub wyłączania filtru, co nadal jest sporym osiągnięciem inżynieryjnym.

Jak wygląda to w praktyce? Spójrzmy na poniższe wycinki zdjęć użytych do analizy zdolności rozdzielczej.

35 mm f/4, LFP-0

35 mm f/4, LFP-1

35 mm f/4, LFP-2

Poniżej zamieszczamy wyniki pomiaru rozdzielczości przeprowadzonego na plikach JPEG z wyostrzaniem ustawionym na minimalną wartość.

W centrum kadru wyniki notowane dla plików JPEG są wyraźnie lepsze niż w wypadku RAW-ów. Oznacza to, że nawet na minimalnym poziomie proces wyostrzania JPEG-ów jest dość wyraźny. Charakterystyki krzywych dla obu pomiarów są wprost tożsame z tymi, jakie uzyskaliśmy dla formatu RAW. Do przysłony f/11 wyniki zarówno dla centrum, jak i brzegu lokują się powyżej ustalonego wcześniej kryterium przyzwoitości. Obraz charakteryzuje się bardzo dobrą jakością, ze szczególnym uwzględnieniem środkowej jego części, co jednoznacznie wskazuje na kierowanie się przez programistów zadowoleniem klientów korzystających przede wszystkim z tego formatu zapisu plików.

Poniżej prezentujemy wycinki zdjęć tablicy testowej (w formacie JPEG) w skali 1:1 z okolic centrum kadru dla maksymalnej i minimalnej rozdzielczości.

35 mm f/4

35 mm f/22

Aberracja chromatyczna

Przypomnijmy, że w naszej ocenie wartości aberracji wykraczające ponad 0.15% są uznawane za bardzo silne i widoczne na zdjęciach. Wyniki w przedziale 0.08–0.14% uznajemy za umiarkowane, a te z zakresu 0.04–0.07% za nieznaczące. Poniżej 0.04% możemy potraktować aberrację jako niezauważalną.

Aparat RX1R II umożliwia sterowanie korekcją aberracji chromatycznej przy tworzeniu plików JPEG – domyślnie jest ona włączona. Poniżej prezentujemy wyniki działania tej funkcji.

Dla poszczególnych wartości przysłony punkty tworzą mniej więcej linię prostą i plasują się one na poziomie, który określamy mianem pomijalnego. Dla plików JPEG z włączoną korekcją obrazy powinny cieszyć oko.

Spójrzmy, jak prezentują się wyniki analizy plików RAW.

Gdy wyłączymy korekcję lub użyjemy formatu RAW, zobaczymy prawdziwą wielkość tej wady – niezależnie od użytej przysłony plasuje się ona w kategorii średniej, w najniższej jej części. Wartości poniżej 0.1% nie będą jednak bardzo przeszkadzały w odbiorze zdjęcia.

W tabelce poniżej prezentujemy w skali 1:1 wycinki zdjęć tablicy testowej przestawiające krawędzie czerni i bieli z najwyższym i najniższym poziomem aberracji chromatycznej według wyników otrzymanych dla surowych plików wywołanych programem dcraw.

35 mm f/2	35 mm f/8

Dystorsja

Poziom dystorsji dla pliku RAW został oszacowany na wartość −2.3%, co oznacza niewielkie zniekształcenie beczkowe.

Warto podkreślić, że w porównaniu do innych konstrukcji obiektywów o ogniskowej 35 mm, gdzie wartości mierzonej dystorsji są bliższe −1%, opisywany tu model Zeissa wypada najsłabiej. Trudno tę sytuację usprawiedliwiać stosunkowo małą odległością od matrycy. Dystorsja to wada, z której konstruktorzy nie mogą być dumni.

JPEG	RAW
35 mm

W wypadku plików JPEG i włączonej korekcji wielkość wady zostaje sprowadzona do poziomu zerowego, natomiast przy korekcji wyłączonej w granicach błędu otrzymujemy wynik zgodny z przykładem powyżej.

Warto wspomnieć, że oprogramowanie Adobe Lightroom nie koryguje automatycznie plików RAW.

Koma i astygmatyzm

W aparacie RX1R II koma jest korygowana dostatecznie: obraz diody w rogu kadru w przeciwieństwie do jego centrum jest zniekształcony. Trudno jednak uznać poziom tej wady za mocno przeszkadzający w realnym użytkowaniu.

Centrum	Róg
35 mm, f/2
35 mm, f/4

Poziom astygmatyzmu dla modelu RX1R II został oszacowany na 5%, czyli jest niezauważalny.

Winietowanie

Aparat RX1R II umożliwia sterowanie korekcją winietowania dla plików JPEG i choć pomiary zostały wykonane dla obu formatów zapisu, prezentujemy wyniki tylko dla formatu RAW. Otrzymane przez nas wyniki prezentujemy w tabeli.

Jak widać, winietowanie w aparacie RX1R stanowi poważny problem tylko dla maksymalnego otworu. Wyjątek stanowią obrazy pozyskane przy najbardziej otwartej przysłonie, gdzie otrzymaliśmy wynik −1.95 EV; dla pozostałych wartości przysłony winietowanie utrzymuje się w okolicach −1.2% – jest to poziom określany umownie jako średni. Ważne spostrzeżenie: przymykanie przysłony powyżej f/4 nie zmienia absolutnie nic w poziomie tej wady.

RAW
f/2	f/2.8
f/4	f/5.6
f/8	f/11
f/16	f/22

Poniżej pokazujemy uśredniony w koncentrycznych kręgach przebieg spadku jasności wraz z oddalaniem się od centrum kadru. Wartość liczbowa podana w procentach na każdym rysunku mówi nam, jaką powierzchnię ma obszar ograniczony od góry i z prawej strony wartością 100%, a z dołu prezentowaną krzywą. Mówi nam ona tym samym, ile całościowo światła jest traconego przez efekt winietowania. Proszę nie mylić tych procentów z procentami podawanymi na początku niniejszego rozdziału, bo nie są one ze sobą bezpośrednio powiązane.

Odblaski

Przypomnijmy, że obiektyw RX1R II składa się z 8 soczewek ułożonych w 7 grupach, czyli posiada aż 14 powierzchni potencjalnie powodujących odblaski na wynikowej fotografii. I faktycznie – przy specyficznym umieszczeniu słońca w kadrze i mocnym domknięciu przysłony widoczne stają się kolorowe artefakty, choć należy przyznać, że nie są one dużej wielkości. Dobrą wiadomością jest także niewielki wpływ odblasków na ogólny kontrast zdjęcia.