Na początku tego rozdziału pokazujemy tradycyjnie wykres prezentujący wyniki pomiaru szumu zarejestrowanego na zdjęciach JPEG.

Podobnie jak w przypadku modelu X100V, widzimy, że jakaś forma odszumiania pojawia się przy przejściu z ISO 800 na 1600, kiedy to wcześniej różniące się wartości poszczególnych składowych nagle dość mocno zbliżają się do siebie. Nie jest to fizyczne zachowanie i świadczy o ingerencji oprogramowania aparatu. Drobne nieprawidłowości widzimy także na dwóch najwyższych, programowych czułościach. Poza tym wykres, zgodnie z oczekiwaniami, ma kształt zbliżony do wykładniczego.

Powyższy wykres został obliczony dla plików z odszumianiem w korpusie ustawionym na najniższą dostępną wartość, czyli −4. Gdy użytkownik zdecyduje się pozwolić aparatowi na większą ingerencję, do wyboru jest 9-stopniowa skala odszumiania plików JPEG. W poniższej tabelce prezentujemy wycinki zdjęć obrazujące intensywność odszumiania na poziomach −4, −2, 0, +2 oraz +4, na zdjęciach wykonanych przy czułości ISO 12800.

ISO 12800
Odszumianie: −4
Odszumianie: −2
Odszumianie: 0
Odszumianie: +2
Odszumianie: +4

Wartość odszumiania w okolicach −2 nie powoduje jeszcze znaczącej utraty szczegółów w obrazie. Wyższe wartości niestety coraz bardziej „wygładzają” nie tylko zakłócenia, ale także detale.

Przyjrzyjmy się teraz zdjęciom zapisanym w surowym formacie. RAW-y z X-T4 wywołaliśmy programem dcraw i zapisaliśmy jako 24-bitowe TIFF-y. Podobnie jak w poprzednim rozdziale, do porównania wybraliśmy aparaty Canon EOS M6 Mark II oraz Sony A6600.

Przewagę konstrukcji Fujifilm nad konkurencją widać praktycznie od początku, czy raczej od momentu kiedy jakikolwiek szum staje się dostrzegalny. O ile fakt, że bardziej upakowana (a przy tym minimalnie mniejsza) matryca Canona wypadnie gorzej raczej nikogo nie dziwi, o tyle pojedynek z minimalnie mniej upakowanym sensorem Sony mógłby być nieco bardziej wyrównany. Choć należy pamiętać, że matryca użyta w A6600 prawdopodobnie nie uległa zbytnim zmianom od czasu prezentacji w modelu A6300, ma zatem już ponad 4 lata.

Sumarycznie wydaje się, że obraz w Canonie przestaje być użyteczny na czułości ISO 6400, a z Sony na 12800. X-T4 na tej czułości daje jeszcze w miarę akceptowalne obrazy. Powyżej ISO 12800 obraz ze wszystkich trzech aparatów wygląda po prostu źle.

Sprawdźmy teraz, jak nasza wizualna ocena przekłada się na konkretne liczby. Wyniki naszych pomiarów poziomu szumu na surowych zdjęciach tablicy Kodaka Q-14, przekonwertowanych wcześniej do 24-bitowych TIFF-ów, prezentujemy na poniższym wykresie.

Do przebiegu wykresu nie mamy zastrzeżeń. Pomijając programowe ISO 100, widać wyraźnie, że wraz ze wzrostem czułości szum rośnie wykładniczo i na wykresie brak niepokojących załamań. Dodatkowo, poszczególne składowe szumu są wyraźnie oddzielone. Nic zatem nie wskazuje na to, by surowe pliki były odszumiane.

Spójrzmy teraz na poniższy wykres, który prezentuje porównanie składowej luminancji (Y) dla testowanego bezlusterkowca oraz omawianych do tej pory aparatów konkurencji.

Wykres potwierdza nasze wcześniejsze obserwacje z porównania wycinków. Testowany aparat oferuje poziomy szumów niższe o około 2 EV niż bezlusterkowiec Canona oraz około 2/3 EV niższe niż Sony A6600.

Tradycyjnie na koniec części dotyczącej szumu na surowych plikach, prezentujemy również wykres przedstawiający pomiary przeprowadzone na RAW-ach przekonwertowanych do 48-bitowych TIFF-ów.

Darki

Poziom prądu ciemnego testujemy na podstawie zdjęć wykonanych z 3-minutową ekspozycją bez dopływu światła. Zdjęcia wykonujemy zarówno w formacie JPEG, jak i RAW. Te pierwsze prezentujemy w postaci, w jakiej zostały zapisane przez aparat. Natomiast surowe pliki wywołujemy programem dcraw do postaci czarno-białej bez interpolacji. Uzyskane w ten sposób TIFF-y konwertujemy do formatu GIF, dobierając zakres w taki sposób, aby najlepiej zobrazować generujący się na matrycy szum. W przypadku X-T4 zakres ten wynosi od 800 do 1200. Identyczny zakres został również odłożony na poziomej osi histogramów wykonanych na podstawie surowych plików. Maksymalne wartości na osi pionowej wynoszą 1 000 000 zliczeń.

Należy w tym miejscu dodać, że testowany aparat prezentuje dziwny problem przy wykonywaniu długich ekspozycji. Używany przy wykonywaniu darków czas 180 sekund (zweryfikowany zewnętrznym stoperem) został w danych EXIF zapisany jako 200 sekund. Może to wprowadzić zamieszanie w praktycznych sytuacjach. Nie jest to pierwsza taka sytuacja, z podobną mieliśmy do czynienia przy testach innych korpusów Fujifilm.

RAW
ISO	Dark Frame	Crop	Histogram
100
200
400
800
1600
3200
6400
12800
25600
51200

Spójrzmy na analizę statystyczną przedstawionych powyżej darków.

Zastosowana w X-T4 matryca X-Trans CMOS czwartej generacji posiada bias na tym samym, wysokim poziomie około 1024, co jej trzecia implementacja. To ukłon w kierunku użytkowników zainteresowanych zaawansowanym odszumianiem materiału i programów dających takie możliwości.

Darki wyglądają dobrze. Nie wykazują cech bandingu, a szum jest jednorodny. Powyżej ISO 3200 zauważamy, że poissonowski rozkład jest zaburzony w maksimum sygnału, a także po prawej stronie piku. Szum, reprezentowany przez odchylenie standardowe rośnie jednak proporcjonalnie. Dopiero przy rozszerzonych czułościach – ISO 25600 oraz 51200 – spotkamy się z oczywistym odszumianiem, o którym świadczy grzebieniowy charakter histogramu oraz niefizycznie mały wzrost odchylenia standardowego dla ISO 51200.

Dla porządku prezentujemy również darki w formacie JPEG. Nie prezentują one niczego niepokojącego, jedynie na dwóch najwyższych, programowych czułościach pojawia się zauważalny kolorowy zafarb.

JPEG
ISO	Dark Frame	Crop
100
200
400
800
1600
3200
6400
12800
25600
51200