Uchwyt opisywanego bezlusterkowca został lekko powiększony względem poprzednika, co miało pozytywny wpływ na ergonomię. Po dołączeniu cięższego obiektywu, np. 2.8/24–70, zestaw waży już całkiem sporo i trzeba dość mocno zaciskać palce na rękojeści. Ta nie jest wyjątkowo wysoka i osoby o dużych dłoniach szczególnie odczują potrzebę dołączenia dodatkowego uchwytu do zdjęć pionowych (VG-C4M). Z pewnością za to warto pochwalić obecność gumowej i dobrze przyczepnej okleiny na rękojeści i części tylnej ścianki.

Zestaw elementów sterujących pozostał w zasadzie niezmieniony w porównaniu do A7R III, chociaż można dostrzec subtelne modyfikacje. Do najważniejszych zaliczymy powiększenie i zmiana wykończenia „główki” dżojstika AF. Warto docenić obecność trzech pokręteł nastawczych (jedno zintegrowane z wybierakiem wielokierunkowym) oraz możliwość zaprogramowania funkcji 13 elementów. Część z nich może pełnić inną rolę w trybie fotografowania, filmowania i przeglądania zdjęć. Na tym nie kończą się opcje personalizacji. Do dyspozycji fotografa pozostaje Moje Menu (mieszczące do pięciu zakładek po sześć pozycji) oraz konfigurowalne menu podręczne Fn.

----- R E K L A M A -----

Funkcja automatycznego doboru czułości działa zadowalająco. Możemy ustawiać górną i dolną granicę ISO oraz konkretną minimalną szybkość migawki, w tym konfigurowalną wartość Auto. Poziom standardowy odpowiada typowej regule „1/ogniskowa”. Mamy jeszcze opcję „duża” i „szybciej” (czas skrócony o odpowiednio o 1 i 2 EV) oraz „mała” i „wolniej” (czas wydłużony odpowiednio o 1 i 2 EV). Auto ISO działa oczywiście także w trybie manualnym.

Podobnie jak u poprzednika, w A7R IV znajdziemy funkcję elektronicznej pierwszej kurtyny migawki oraz migawkę elektroniczną (całkowicie bezgłośną). Korzystanie z tej ostatniej wiąże się jednak z pewnymi ograniczeniami. Nie mamy dostępu do kilku funkcji: efektów wizualnych i profili zdjęcia, redukcji szumu dla długich naświetlań, lampy błyskowej, czułości niższych od ISO 100, czy naświetlań w trybie Bulb. Nie ma natomiast problemu z rejestracją zdjęć seryjnych. Pewną uciążliwość stanowi za to efekt „rolling shutter”.

Obiektywy

Oferta obiektywów Sony pod mocowanie FE obejmuje aktualnie 32 modele i systematycznie się powiększa. Można również zaopatrzyć się w przejściówkę LA-EA4 (wyposażoną w półprzepuszczalne lustro) lub LA-EA5, które pozwalają podpiąć wszystkie obiektywy z mocowaniem A (również te wyprodukowane wcześniej przez Konica-Minolta). Oczywiście, nie ma przeszkód żeby podpinać obiektywy Sony E, choć należy pamiętać, że nie kryją one pełnej klatki. Warto również wspomnieć o producentach niezależnych, produkujących instrumenty z autofokusem, tj. Samyang, Sigma, Tamron i Zeiss. Kilka firm (Voigtlander, SLR Magic, Mitakon) robi także obiektywy manualne. Aktualną listę wszystkich obiektywów z mocowaniem FE można obejrzeć w naszej bazie.

Szybkość

Nawigacja po menu odbywa się płynnie, korzystanie z trybu przeglądania zdjęć również nie wiąże się opóźnieniami. Te zobaczymy podczas uruchamiania. Obraz na wyświetlaczu zobaczymy już po ok. sekundzie od przekręcenia włącznika na pozycję ON, natomiast aby wykonać zdjęcie, aparat potrzebuje kolejnej sekundy. W tym czasie aparat przesuwa punkt ostrości (nawet jeśli wcześniej włączymy tryb MF) oraz otwiera przysłonę. Po włożeniu nowej karty pamięci oprogramowanie aparatu potrzebuje kilka sekund na przygotowanie odpowiedniej struktury katalogów na nośniku. Zdarza się także, że przy częściowo zapełnionej karcie po włączeniu aparat ponownie analizuje strukturę nośnika, co znów może trwać kilka sekund. Formatowanie szybkiej karty zajmuje natomiast 6–7 sekund.

Tryb seryjny

Sony A7R IV umożliwia wybór spośród czterech wartości szybkości fotografowania:

• Hi+ – 10 kl/s,
• Hi – 8 kl/s,
• Mid – 6 kl/s,
• Lo – 5 kl/s.

Nie ma znaczenia, czy używamy migawki mechanicznej, czy elektronicznej. W trybach 8 kl/s i wolniejszych mamy wprawdzie podgląd na żywo z niewielkim opóźnieniem, jednak obserwujemy zaciemnienie obrazu.

W trakcie wykonywania serii, po lewej stronie wyświetla się pasek pojemności bufora. Dzięki niemu wiemy, kiedy szybkość zapisu spadnie. Ułatwieniem jest także ikona pokazująca, ile jeszcze zdjęć pozostało do zapisania. Podczas opróżniania bufora można przeglądać zdjęcia, a także je przybliżać. Aktywna jest również możliwość samego wykonywania zdjęć, trzeba jednak pamiętać, że operacja zwalniania bufora oczywiście się odpowiednio wydłuży. Dostęp do menu głównego i podręcznego nie jest co prawda blokowany, jednak większość opcji nie jest aktywna.

Do testu wykorzystaliśmy kartę pamięci Sony SF-G UHS-II o prędkości zapisu 299 MB/s. Czas naświetlania ustawiony został na 1/1000 s, wykorzystaliśmy ISO 1600. Objętość plików wyniosła 46.5 i 117.7 MB, odpowiednio dla formatu JPEG i RAW. Dla 30-sekundowej serii otrzymaliśmy następujące rezultaty:

Hi+ 10 kl/s:
• JPEG X.FINE – 79 zdjęć (2.63 kl/s),
• RAW nieskompresowany – 50 (1.67 kl/s).

Przy zdjęciach JPEG bufor opróżniał się 1 min 57 s, a przy RAW-ach nieskompresowanych 20 s. Zerknijmy jeszcze na szczegółowe wyniki naszych testów.

W formacie JPEG możemy fotografować z szybkością 10 kl/s przez ok. 6.5 sekundy. W RAW-ach natomiast, aparat osiąga mniej – 8 kl/s. Bufor zapełnił się po nieco ponad 4 sekundach. Póżniejsze fotografowanie odbywa się regularnie, choć w relatywnie sporych odstępach czasu.

Wprawdzie osiągi A7R IV w tej kategorii nie rzucają na kolana, jednak aparat o tak wysokorozdzielczej matrycy nie służy do bicia rekordów w fotografowaniu seryjnym. Pewnym ułatwieniem byłoby natomiast zaimplementowanie „mniejszych” RAW-ów, np. o rozdzielczości 26 Mpix (czyli takim, jak rozmiar „średni” JPEG-ów).

Czyszczenie matrycy

Przed zabrudzeniami matrycę chroni elektromagnetyczny mechanizm wibracyjny. W razie dodatkowej potrzeby, proces czyszczenia można przeprowadzić samodzielnie, np. za pomocą gruszki fotograficznej. Podczas testowania aparatu, mimo aktywnego czyszczenia matrycy, na matrycy dało się dostrzec sporo niewielkich drobin kurzu. Mechanizm czyszczenia nie jest zatem skuteczny w 100%.

Stabilizacja obrazu

Sony A7R IV wyposażony został w 5-osiowy stabilizator obrazu SteadyShot, który, według zapewnień producenta ma pozwolić na wydłużenie czasów naświetlania o 5.5 EV.

W ustawieniach funkcji SteadyShot możemy określić, czy ma ona działać w trybie automatycznym, czy ręcznym. W tym pierwszym, o ile to możliwe, aparat wykrywa ogniskową obiektywu i odpowiednio dostosowuje zachowanie się systemu stabilizacji. W drugim trybie ręcznie ustawiamy długość ogniskowej. Do wyboru mamy konkretne wartości z przedziału od 8 do 1000 mm. Pośrednich ustawień jest aż 43, zatem bez większych problemów dobierzemy odpowiednią wartość do użytego obiektywu.

Testując stabilizację obrazu, dla różnych wartości czasu ekspozycji wykonujemy serię minimum 20 zdjęć, przy czym robimy to zarówno z włączoną jak i wyłączoną stabilizacją. Następnie sprawdzamy, ile zdjęć w danej serii jest poruszonych. Otrzymane wyniki prezentujemy na poniższym wykresie, w formie procentów liczby zdjęć poruszonych do całkowitej liczby zdjęć w serii. Zero na skali poziomej odpowiada najkrótszej ekspozycji, czyli 1/200 sekundy. Test wykonywany był z obiektywem Sony FE 24–70 mm f/2.8 GM, ustawionym na maksymalnej ogniskowej.

Maksymalna odległość pomiędzy krzywymi nie przekracza 3 i 2/3 EV i na tyle oceniamy skuteczność stabilizacji. To dobry wynik.

Moduł Wi-Fi

Sony A7R IV posiada wbudowany moduł Wi-Fi oraz NFC i Bluetooth. Za pomocą tych funkcjonalności jesteśmy w stanie zapisywać zdjęcia wykonane aparatem na komputer, przenosić fotografie na smartfona, sterować aparatem z poziomu tabletu czy smartfona, przeglądać zdjęcia na telewizorze, a także geotagować wykonane zdjęcia (jeżeli telefon wyposażony jest w moduł GPS). Dodatkowo, za pomocą połączenia Wi-Fi możliwe jest przesyłanie zdjęć bezpośrednio na serwer FTP.

Aplikacja umożliwiająca sterowanie aparatem z poziomu smartfona nosi nazwę Imaging Edge Mobile. Pozwala ona na regulację parametrów ekspozycji, zmianę trybu fotografowania, balansu bieli, pomiaru światła, formatu plików, czy samowyzwalacza i trybu seryjnego. Nie ma natomiast możliwości wyboru punktu AF z poziomu urządzenia mobilnego, można natomiast ustawić ostrość ręcznie.

Możliwe jest również przesyłanie do smartfona wykonanych zdjęć w rozmiarze oryginalnym, 2-megapikselowym oraz VGA. JPEG w pełnej rozdzielczości transferuje się 6–9 sekund. Da się także kopiować filmy, nawet w 4K.

Nawiązanie połączenia pomiędzy smartfonem a aparatem trwa od ok. 15–20 sekund, można do tego celu wykorzystać NFC. Współpraca pomiędzy urządzeniami przebiega bez specjalnych problemów.

Funkcjonalność modułu Wi-Fi testowaliśmy korzystając ze smartfona Sony Xperia 10 Plus, udostępnionego przez firmę Sony.

Fotografowanie z interwałometrem

Poza dostępnymi w trybie wideo filmami poklatkowymi, A7R IV umożliwia również wykonywanie zdjęć poklatkowych. Opcje, które znajdziemy w menu, obejmują czas interwału (od 1 do 60 sekund), liczbę zdjęć (od 1 do 9999) i opóźnienie czasu rozpoczęcia fotografowania (od 0 do 99 min 59 sekund). Możemy ustawić także czułość automatyki ekspozycji (wysoki, średni, niski) dla trybów różnych od manualnego. Do dyspozycji pozostaje także elektroniczna migawka oraz priorytet fotografowania interwałowego w trybach Auto i A.

Lampa błyskowa

Sony A7R IV, tak jak pozostałe pełnoklatkowe bezlusterkowce tego producenta, nie posiada wbudowanej lampy błyskowej. Zewnętrzną lampę błyskową podłączamy do stopki Multi Interface. W przypadku lamp ze stopką typu „minoltowskiego” należy użyć odpowiedniego adaptera. Najkrótszy czas synchronizacji to 1/250 s, a korektę błysku ustawiamy w zakresie ±3 EV (ze skokiem 1/3 lub 1/2 EV). Dostępny jest również bracketing lampy błyskowej, który umożliwia wykonanie 3, 5 (z krokiem od 1/3 EV do 3 EV) lub 9 zdjęć (z krokiem od 1/3 EV do 1 EV). Lampa może pracować w następujących trybach:

• wyłączona,
• automatyczna,
• błysk wypełniający,
• synchronizacja z długimi czasami ekspozycji,
• synchronizacja z drugim przebiegiem kurtyny,
• synchronizacja z krótkimi czasami ekspozycji (ze zgodnymi lampami),
• kontroler bezprzewodowy (ze zgodnymi lampami).

Dodatkowo, ustawić można redukcję efektu czerwonych oczu. Warto również zaznaczyć, że lampa nie może pracować, gdy aktywna jest migawka elektroniczna.

Autofokus

W Sony A7R IV zastosowano 567-punktowy, hybrydowy układ autofokusa, działającego w oparciu o detekcję fazy oraz kontrastu. Czułość pomiaru wynosi od −3 do 20 EV (przy ISO 100, dla obiektywu o przysłonie f/2.0). AF pokrywa 99.7% kadru w pionie i 74% w poziomie.

W menu głównym oraz w szybkim menu Fn możemy ustawić jeden z następujących trybów działania ostrości:

• AF-S – autofokus pojedynczy,
• AF-A – autofokus automatyczny,
• AF-C – autofokus ciągły + śledzenia,
• DMF – autofokus pojedynczy wspomagany ręcznie, to znaczy po automatycznym ostrzeniu mamy możliwość doostrzenia ręcznie,
• M – ręczne ustawianie ostrości.

Autofokus może działać w jednej z następujących metod:

• Szeroki – ostrość ustawiana jest automatycznie spośród 567 punktów,
• Strefa – wybór jednej z 9 stref,
• Środek – ostrość ustawiana jest w środkowej strefie,
• Elastyczny punktowy o małej / średniej / dużej wielkości pola,
• Rozszerzony elastyczny punktowy – jeśli AF nie jest w stanie ustawić ostrości w wybranym punkcie, używa sąsiednich pól.

Czułość autofokusa śledzącego możemy regulować w skali od 1 do 5 ze skokiem jednostkowym. Nastawa 1 (zablokowana) polega na śledzeniu obiektu niezależnie od przesłaniającego go obiektów otoczenia. Warto również wspomnieć o trybie śledzenia oka, aktywnym zarówno podczas fotografowania, jak i filmowania.

Kolejną funckją, znaną już z A9, jest możliwość zarejestrowania obecnie używanego obszaru autofokusa poprzez dłuższe wciśnięcie klawisza Fn. W ten sposób będzie można przywołać zarejestrowany obszar w dowolnym momencie. Zarejestrowane obszary AF można usunąć, a także aktywować opcję automatycznego czyszczenia obszarów AF. Aparat umożliwia także wykrywanie i rejestrację twarzy. Ta druga opcja polega na wykonaniu zdjęcia twarzy, która będzie miała następnie priorytet przy ustawianiu ostrości.

Do manualnego ustawiania ostrości wykorzystywany jest pierścień na obiektywie. Po jego dotknięciu może nastąpić przybliżenie części kadru (powiększenie na poziomie 5.9x lub 11.9x, zmiana powiększenia następuje po wciśnięciu środkowego przycisku wybieraka kierunkowego lub dżojstika). Funkcję tę oczywiście można wyłączyć odpowiednią opcją w menu. W przypadku ręcznego ustawiania ostrości, na przykład w trakcie filmowania, warto korzystać z funkcji focus peaking. Dzięki niej na zdjęciu zaznaczany jest obszar o największym kontraście, czyli tam, gdzie ostrość jest najlepsza. Funkcja ma trzy stopnie czułości i pozwala wybrać kolor zaznaczenia spośród czerwonego, żółtego i białego. Warto również wspomnieć, że działa ona zarówno w widoku pełnoekranowym, jak i podczas powiększenia.

Celność i szybkość pracy autofokusa w dobrym świetle stoją na bardzo wysokim poziomie. Bez trudu przebiega także wykrywanie twarzy i oka i to w dość szerokim zakresie kątów położenia. Wraz ze spadkiem ilości dostępnego światła, wydłuża się czas ogniskowania. Gdy warunki zmuszają nas do użycia maksymalnej natywnej nastawy ISO, AF wyraźnie spowalnia, zdarzają się też „pudła”.

Skuteczność autofokusa oceniamy na podstawie 40 wykonanych zdjęć. W tej części testu wykorzystaliśmy obiektyw Sony FE: 24–70 mm f/2.8 GM. Wykonując zdjęcia, ustawiamy przysłonę f/2.8 i fotografujemy tablicę rozdzielczości, każdorazowo przeogniskowując obiektyw. Wyniki przedstawiamy w postaci histogramu, który prezentuje procentowe wartości odchyłek od najlepszego pomiaru MTF50 w serii.

Wprawdzie A7R IV nie osiąga rekordów, ale trudno mieć do powyższych wyników jakieś zastrzeżenia. Wszystkie „strzały” mieszczą się w trzech pierwszych przedziałach odchyłek, co jest dobrym wynikiem. Najlepiej spośród zebranej grupy poradził sobie Nikon Z7, z podpiętą „stałką”.

Osiągi testowanej Alphy w świetle żarowym są nieznacznie słabsze niż przy świetlówkach 5500K. Konkurencja notuje zauważalnie więcej trafień w punkt, natomiast zachowanie A7R IV nie daje powodów do narzekań.

Zdecydowaliśmy się również sprawdzić skuteczność autofokusa ciągłego fotografując w serii 10 kl/s rowerzystę. Wykorzystaliśmy do tego obiektyw Sony FE 100–400 mm f/4.5–5.6 GM OSS ustawiony na ogniskowej 200 mm. Czułość AF ustawiliśmy na wartość 3, aktywne było wykrywanie twarzy i oka.

W pierwszej próbie ustawiliśmy tryb AF-C Szeroki (bez śledzenia).

Jak widać, aparat miał większy problem z ustawianiem ostrości w przypadku ruchu na wprost, niż przy jeździe zygzakiem. To, co jednak zwróciło naszą uwagę, to fakt, że na wyświetlaczu ramka AF praktycznie cały czas prawidłowo podążała za obiektem. Część zdjęć była jednak nieostra. Skuteczność AF wyniosła 73 i 90%, odpowiednio dla pierwszej i drugiej animacji.

W kolejnych przejazdach wykorzystaliśmy opcję śledzenia (AF z podążaniem) i elastyczny punktowy o średniej (M) wielkości pola.

Okazało się, że tylko niecała połowa zdjęć (45%) była ostra. Aparat łatwo gubił rowerzystę, mimo początkowego „złapania” obiektu. Mamy uzasadnione powody sądzić, że problem stanowił… kolor odzieży. Po zmianie ubioru w kolejnych przejazdach, sytuacja znacząco się poprawiła:

Celność wzrosła do 83%, co jest dobrym wynikiem. Warto jeszcze zwrócić uwagę na fakt, że oświetlenie w obu scenach ma niski kontrast – przejazdy odbywały się w cieniu.

Zachowując ustawienia AF, wykonaliśmy zdjęcia również w słońcu:

Tutaj nie było praktycznie żadnych problemów, a nieostre były bardzo nieliczne zdjęcia. AF znacznie lepiej spisał się przy kontrastowym oświetleniu słonecznym, bowiem w żadnym zdjęciu ostrość nie uciekła np. na tło.

Sprawdziliśmy także skuteczność wykrywania twarzy i oka przy wolniejszym ruchu fotografowanej osoby. W tym przypadku wykorzystaliśmy śledzenie w trybie szerokim i zmniejszyliśmy ogniskową do 100 mm:

Nie zauważamy żadnych problemów, bowiem wszystkie zdjęcia są ostre. Przebywanie osoby w cieniu także nie stanowiło kłopotu.

Na koniec przetestowaliśmy działanie wykrywania zwierząt. Ogniskowa 200 mm, AF-C Szeroki, bez śledzenia.

Gdy głowa psa zajmowała sporą część kadru, wykrywanie oczu działało prawidłowo. Gdy ten ją odwrócił, system dalej ustawiał ostrość na głowie. Detekcja sylwetki zwierzęcia odbywa się skutecznie.

Generalnie śledzący AF sprawdza się zadowalająco, choć mamy pewne zastrzeżenia. Jak widać na podstawie powyższych animacji, zdarzają się kłopoty w niskokontrastowym świetle, na skuteczność może mieć także wpływ kolor odzieży fotografowanej osoby. W słońcu natomiast nie zanotowaliśmy żadnych problemów, również przy detekcji zwierząt (na przykładzie psa).

Pomiar światła

Pomiar ekspozycji odbywa się w A7R IV z wykorzystaniem 1200 stref. Aparat może działać w następujących trybach:

• Wielosegmentowy,
• Centralnie ważony,
• Punktowy standardowy,
• Punktowy duży,
• Uśrednienie wartości dla całego obszaru,
• Światła.

Czułość pomiaru mieści się w zakresie od −3 EV do 20 EV (dla ISO 100 i f/2.0). W menu możemy ustawić również powiązanie pomiaru ekspozycji z punktem ostrości.

Kompensację ekspozycji regulować można w menu głównym i menu szybkim w zakresie od −5 EV do +5 EV oraz na fizycznym pokrętle w zakresie od −3 EV do +3 EV. W trybie podglądu na żywo naniesiona zostanie kompensacja jedynie w zakresie od −3 EV do +3 EV. Powyżej lub poniżej tych wartości obraz będzie tak samo ciemny/jasny jak dla wartości −3 EV i +3 EV. Oczywiście, na finalnym ujęciu kompensacja zostanie uwzględniona. Bracketing może składać się z 3, 5 lub 9 zdjęć. Dla dwóch pierwszych wartości regulować ekspozycję możemy ze skokiem 1/3 EV, 1/2 EV, 1 EV, 2 EV i 3 EV, dla tej ostatniej natomiast 1/3 EV, 1/2 EV oraz 1 EV.

Do pracy pomiaru światła nie mamy zastrzeżeń.