Jak już wspomnieliśmy kilkakrotnie, Z6 II zewnętrznie praktycznie nie różni się od poprzednika. Aparat leży w dłoni całkiem wygodnie, choć nie mamy pełnego podparcia dla małego palca prawej dłoni. Uchwyt jest jednak odpowiednio głęboki, nawet nieco bardziej niż w Sony A7 III. Ponadto w kilku miejscach został pokryty dobrze przyczepnym gumowym tworzywem, co znacznie ułatwia trzymanie. Ergonomię można poprawić dołączając dodatkowy uchwyt do zdjęć pionowych (MB-N11). Wprawdzie z poprzednikiem także mogliśmy stosować podobne akcesorium (MB-N10), jednak ze względu na brak styków komunikacyjnych – poza poprawą uchwytu – pełniło ono rolę jedynie „battery packa”. MB-N11 oferuje dodatkowe elementy sterujące do pracy z pionowymi kadrami (spust migawki, pokrętła nastawcze, dżojstik i guzik AF-ON).

----- R E K L A M A -----

Zestaw elementów sterujących nie daje powodów do narzekań – liczba manipulatorów powinna być wystarczająca, podobnie jak ich rozmieszczenie. Na plus możemy zaliczyć możliwość programowania kilku przycisków, obecność Mojego Menu i konfigurowalnego menu podręcznego, czy dżojstika i interfejsu dotykowego głównego ekranu.

W celu zredukowania wibracji pochodzących od migawki, w aparacie zaimplementowano funkcję elektronicznej pierwszej kurtyny migawki, działającej przy czasach naświetlania nie krótszych od 1/2000 s. Oprócz tego, mamy również opcję zupełnie bezgłośnego fotografowania, tzw. migawki elektronicznej, dotkniętej jednak efektem rolling shutter. W odróżnieniu od wielu konkurentów nie pozwala ona na stosowanie ultra krótkich czasów naświetlania, a minimalna wartość 1/8000 sekundy jest wspólna dla obu typów migawek. Wytrzymałość tej mechanicznej wynosi około 200 000 cykli.

Oprócz wbudowanego modułu Wi-Fi, warto także docenić możliwość obsługi bezprzewodowej sieci Wi-Fi i przewodowej Ethernet przy użyciu opcjonalnego przekaźnika bezprzewodowego WT-7 oraz możliwość podłączenia opcjonalnego odbiornika GPS o oznaczeniu GP-1/GP-1A. Takie dodatkowe funkcje jak zdjęcia czy filmy poklatkowe, tryb HDR oraz wielokrotna ekspozycja również mogą okazać się użyteczne i docenione przez część fotografów.

Obiektywy

Od czasu premiery systemu Nikon Z liczba obiektywów dostępnych na to mocowanie sukcesywnie rośnie. W naszej bazie jest 13 instrumentów firmowych. Poza tym mamy sporą grupę konstrukcji firm takich jak Meike, 7Artisans czy Venus Optics. Nie oferują one co prawda autofokusa, ale często są to konstrukcje o parametrach, przy których nie jest on niezbędny do komfortowej pracy. Warto wspomnieć o firmie Viltrox, która oferuje instrument 1.8/85, wyposażony w autofocus. Oczywiście pewnych instrumentów jeszcze w systemie brakuje – nadal nie uświadczymy w nim obiektywu makro, czy długich teleobiektywów. System jednak jest stale rozwijany i obecnie dostępna wersja harmonogramu najbliższych premier z zakresu optyki pokazuje, że większość braków wkrótce przestanie być problemem.

Natomiast doraźnie problem niedostępności określonych obiektywów można zlikwidować sięgając po często dołączany przez producenta do korpusów adapter Nikon FTZ. Dzięki niemu do aparatu podłączymy także obiektywy z bogatej oferty dostępnej na bagnet Nikon F. Warto dodać, że gdy korzystamy z tej przejściówki, przenoszone są wszystkie dane obiektywu z procesorem, obecny jest też popychacz przysłony. Należy jednak pamiętać, że autofokus nie będzie działał w przypadku szkieł AF-D. Przejściówka nie posiada bowiem tzw. „śrubokręta”.

Szybkość

Po przekręceniu włącznika na pozycję ON aparat jest gotowy do użycia po niespełna sekundzie. Podobnie długo trwa wybudzenie z trybu uśpienia. Generalnie podczas wykonywania większości czynności Z6 II nie przejawia opóźnień w działaniu. Przeglądanie zdjęć, ich kasowanie i formatowanie karty, poruszanie się po menu – wszystko to odbywa się płynnie i sprawnie. Ładowanie ostatniego poziomu miniaturek (72 zdjęcia) może zabrać małe kilka sekund. Przeglądanie zdjęć w powiększeniu odbywa się za to dość szybko.

Zdjęcia seryjne

Nikon Z6 II ma trzy tryby zdjęć seryjnych: wolne, szybkie i szybkie rozszerzone. Maksymalnie możemy uzyskać do 14 kl/s (dla JPEG-ów i 12-bitowych RAW-ów), a gdy wybierzemy 14-bitowe RAW-y, tempo spada do 10 kl/s. Głównym udoskonaleniem względem poprzednika jest aktywny AF ciągły we wszystkich trybach.

Tryb wolny natomiast umożliwia wybranie prędkości fotografowania w zakresie od 1 do 5 kl/s z krokiem jednostkowym. Można zatem dostosować szybkość fotografowania do sytuacji, w której będziemy wykonywać zdjęcia. W menu ustawień osobistych w zakładce d znaleźć można także opcję pozwalającą określić maksymalną liczbę zdjęć w trybie seryjnym. Dostępne ustawienia pozwalają na wybranie liczby z zakresu od 1 do 200.

Test szybkości wykonaliśmy z kartą Sandisk CFexpress Extreme Pro 512 GB 1400 MB/s. Zdjęcia wykonywane były przy czułości ISO 1600 i migawce (mechanicznej) 1/1000 sekundy. Pliki RAW 14-bitowe zajmowały 45.2 MB, 12-bitowe skompresowane bezstratnie 39.3 MB, natomiast pliki JPEG zapisane w najlepszej możliwej jakości 19 MB. W trakcie 30-sekundowego testu trybu szybkiego aparat zarejestrował następującą liczbę zdjęć:

• 271 zdjęć JPEG (9.03 kl/s),
• 183 zdjęć RAW 14-bit, nieskompresowane (6.1 kl/s),
• 185 zdjęć RAW 12-bit, skompresowane bezstratnie (6.17 kl/s).

Spójrzmy na rozkłady czasowe poszczególnych testów:

Dla formatu JPEG, tempo 14 kl/s utrzymuje się przez 14 sekund, do momentu osiągnięcia limitu 200 zdjęć w serii. Po ponownym wciśnięciu spustu migawki aparat wraca do pierwotnej szybkości, ale tylko na chwilę. Następnie rejestracja odbywa się przy ok. 4 kl/s. Dla 12-bitowych RAW-ów czas do zapełnienia bufora jest dwukrotnie krótszy. Z kolei 14-bitowe są zapisywane przez 12 sekund, tyle że przy zredukowanym do 10 kl/s tempie. W dodatku, w okolicach 12 sekundy mamy ok. 2 sekundową przerwę w fotografowaniu.

Tryb seryjny w Z6 II wypada znacznie lepiej niż u poprzednika. Wprawdzie podniesienie szybkości fotografowania z 12 do 14 kl/s trudno uznać za znaczącą poprawę, ale jednoczesne umożliwienie działania ciągłego AF przy tej wartości – już tak.

Stabilizacja obrazu

W przeciwieństwie do lustrzanek, pełnoklatkowe bezlusterkowce Z firmy Nikon wyposażono w stabilizowany moduł matrycy, niwelujący drgania w 5 osiach i o deklarowanej skuteczności 5 EV. Funkcja VR działa w dwóch trybach: normalnym i sportowym, przeznaczonym do fotografowania dynamicznych scen. Gdy przez adapter FTZ podłączymy obiektyw z mocowaniem Nikon F, dysponujemy 3-osiową redukcją drgań, niezależnie od tego, czy obiektyw jest wyposażony we własny system VR, czy nie.

Testując stabilizację obrazu, dla różnych wartości czasu ekspozycji wykonujemy serię minimum 20 zdjęć, przy czym robimy to zarówno z włączoną jak i wyłączoną stabilizacją. Następnie sprawdzamy, ile zdjęć w danej serii jest poruszonych. Otrzymane wyniki prezentujemy na poniższym wykresie, w formie procentów liczby zdjęć poruszonych do całkowitej liczby zdjęć w serii. Zero na skali poziomej odpowiada najkrótszej ekspozycji, czyli 1/125 sekundy. Test wykonywany był z obiektywem Nikkor Z 50 mm f/1.8 S.

Maksymalna odległość pomiędzy krzywymi wynosi ok. 3.5 EV i na tyle oceniamy wydajność stabilizacji. To bardzo podobny wynik, jaki uzyskaliśmy w teście poprzednika oraz Sony A7 III.

Czyszczenie matrycy

W Nikonie Z6 II zastosowano system automatycznego czyszczenia matrycy, wprawiający ją w drgania w celu usunięcia kurzu. Funkcję tę można uruchomić w dowolnej chwili w menu lub ustawić, aby czyszczenie odbywało się przy każdym wyłączaniu aparatu. Zdjęcie jednolitej, jasnej powierzchni, wykonane przy wysokiej wartości przysłony, pokazało kilkanaście drobin kurzu. Nie możemy zatem uznać, by system działał w pełni sprawnie.

Fotografowanie z interwałometrem

Poza wspomnianymi w poprzednim rozdziale filmami poklatkowymi, Z6 II umożliwia również wykonywanie zdjęć poklatkowych. Tryb ten nosi nazwę „Fotografowanie z interwałometrem” i znajduje się w menu fotografowania. Opcje, które tam znajdziemy, obejmują między innymi ustawienie czasu rozpoczęcia fotografowania. Możemy je rozpocząć od razu, wybierając po prostu opcję teraz lub ustawić konkretną godzinę rozpoczęcia. Pozostałe opcje obejmują czas interwału, liczbę interwałów oraz liczbę zdjęć na interwał. Na wyświetlaczu widzimy również sumaryczną liczbę zdjęć, która jest automatycznie obliczana na podstawie wprowadzonych ustawień. Podczas fotografowania z interwałometrem ikona INTERVAL będzie migać na górnym panelu LCD.

Wi-Fi i Bluetooth

Nikon Z6 II posiada moduł komunikacji bezprzewodowej Wi-Fi. Obecność omawianego modułu pozwala na połączenie z komputerem (program Nikon Camera Control Pro) lub urządzeniem mobilnym (tabletem lub smartfonem) za pomocą aplikacji Nikon SnapBridge. SnapBridge to platforma pozwalająca na stałą, bezprzewodową łączność aparatu poprzez standard Bluetooth.

Aplikacja pozwala na zdalne wykonywanie zdjęć i przeglądanie fotografii obecnych na karcie pamięci, a także tych już przesłanych na urządzenie mobilne. Pierwsza z funkcji zapewnia podgląd kadrowanego obrazu na ekranie telefonu/tabletu. Dotknięcie ekranu w danym miejscu skutkuje ustawieniem ostrości w wybranym fragmencie kadru. Wykonanie zdjęcia odbywa się po dotknięciu przycisku z symbolem aparatu. Fotografie w tym trybie są automatycznie zapisywane na smartfonie, ich rozdzielczość jest domyślnie ograniczona do 2 MPix, można także wybrać pełny rozmiar. Mamy możliwość zmiany parametrów ekspozycji oraz balansu bieli. Zauważyliśmy jednak dziwne ograniczenia: zakres ISO ograniczono do 100–25600, natomiast automatyka WB nie ma żadnych dodatkowych opcji (np. „zachowaj ciepłe barwy”). Do tego możemy włączyć samowyzwalacz i wyłączyć tryb live view. Brakuje też trybów migawki oraz autofokusa. W trybie filmowania mamy opcję zmiany jedynie kompensacji ekspozycji i balansu bieli.

Aplikacja SnapBridge umożliwia przeglądanie zdjęć zarówno tych zapisanych na urządzeniu, jak i tych w aparacie. W tym drugim przypadku jednak, zanim podgląd będzie możliwy, aplikacja pobiera informacje dotyczące zdjęć zapisanych na karcie pamięci. Zdjęcia zapisane w aparacie możemy pobrać na urządzenie, przy czym mamy możliwość ustalenia wielkości kopiowanych zdjęć (2 MPix lub pełny rozmiar). Warto także dodać, że na urządzenie możemy skopiować filmy, niestety brakuje obsługi zdjęć w formacie RAW.

Komunikacja smartfonu z aparatem przebiegała sprawnie, łącznie ze sparowaniem modułu Bluetooth. Gdy łączność tą drogą jest aktywna, uruchomienie aplikacji na smarfonie inicjuje połączenie sparowanych wcześniej urządzeń automatycznie, co zajmuje kilka sekund. W aparacie możemy włączyć opcję, by każde wykonane zdjęcie było automatycznie kopiowane na urządzenie mobilne.

Zdalne wykonywanie zdjęć i przeglądanie plików na karcie wymaga już połączenia Wi-Fi. Przełączenie się z jednego do drugiego odbywa się automatycznie i trwa zwykle około 5–10 sekund. Kopiowanie zdjęć w pełnej rozdzielczości – ok. 5–7 sekund.

Funkcjonalność modułu Wi-Fi testowaliśmy korzystając ze smartfona Sony Xperia 10 Plus, udostępnionego przez firmę Sony.

Lampa błyskowa

Nikon Z6 II nie ma wbudowanej lampy błyskowej. Po podpięciu zewnętrznego flesza zakres kompensacji błysku zawiera się między −3 a +1 EV ze skokiem 1/3 lub 1/2 EV, natomiast czas synchronizacji błysku wynosi 1/200 s (krótsze w trybie Auto FP). Dostępne są następujące tryby pracy lampy błyskowej:

• synchronizacja z pierwszą kurtyną,
• redukcja efektu czerwonych oczu,
• redukcja efektu czerwonych oczu + synchronizacja z długimi czasami,
• synchronizacja z długimi czasami,
• synchronizacja z tylną kurtyną.

W menu ustawień osobistych w sekcji e można odnaleźć dodatkowe opcje dotyczące błysku. Dodatkowo, w menu fotografowania (po podpięciu lampy) możemy wybrać jeden z następujących trybów sterowania błyskiem:

• i-TTL,
• automatyczny błysk lampy zewnętrznej,
• tryb manualny z preselekcją odległości,
• błysk stroboskopowy,
• tryb manualny.

Oczywiście Nikon Z6 II obsługuje CLS (Creative Lighting System), umożliwiający bezprzewodową komunikację aparatu z zewnętrznymi lampami błyskowymi wraz z pomiarem energii błysku na zasadzie i-TTL. Możliwe jest przyporządkowanie każdej lampy do jednej z sześciu grup (A-F) i przypisanie jej pracy na jednym z 4 kanałów. Bardziej zaawansowane sterowanie wieloma lampami błyskowymi zapewniają sterowniki WR-R10 lub SU-800. Kiedy mowa o CLS, trzeba wspomnieć też o synchronizacji z krótkimi czasami ekspozycji (tryb Auto FP), czy o przesyłaniu do aparatu informacji o zmierzonej temperaturze barwowej sceny.

Focus Stacking

Z6 II, podobnie jak poprzednik, umożliwia wykonywanie zdjęć z przesuniętą płaszczyzną ostrości. Odległość ustawionej ostrości regulować możemy w 10-stopniowej, bezjednostkowej skali. Liczbę zdjęć natomiast ustalamy od 1 do 300. Dodatkowo wybrać możemy, czy kolejne fotografie wykonywane będą od razu po sobie, czy w określonych interwałach. Dodatkowe opcje obejmują blokadę ekspozycji po pierwszym ujęciu, migawkę elektroniczną, czy wyświetlenie w aparacie czarnobiałego obrazu wynikowego, służącego do sprawdzenia ostrości. Pokreślić należy, że Z6 nie oferuje złożenia zdjęć w ostateczną fotografię – czynność tę należy wykonać poprzez zewnętrzne oprogramowanie.

Autofokus

Działanie autofokusa w Z6 II, tak samo jak w modelu Z6, opiera się na detekcji zarówno fazy, jak i kontrastu. Pracuje on w zakresie od −4.5 do +19 EV (przy 100 ISO) lub od −6 do +19 EV przy aktywnej opcji małej jasności. Do dyspozycji mamy 273 punkty AF w trybie jednopolowym, pokrywające 90% kadru. Ustawianie ostrości może odbywać się standardowo w trzech trybach: pojedynczym (AF-S), ciągłym (AF-C) i ręcznym (M). W trybie filmowania dochodzi do tego jeszcze ciągły AF-F.

Jeżeli chodzi o wybór obszaru AF, mamy w tym zakresie następujące możliwości:

• jednopolowy,
• precyzyjny (tylko w AF-S),
• AF z dynamicznym wyborem pola (tylko w AF-C),
• szerokie pole AF (małe lub duże),
• szerokie pole AF (duże), z wykrywaniem ludzi (twarz i oko) lub zwierząt,
• automatyczny wybór pola AF, z wykrywaniem ludzi (twarz i oko) lub zwierząt, a także z możliwością śledzenia ruchu.

Z6 II został wyposażony również w funkcję korygowania ustawiania ostrości w obiektywie. Jest to bardzo przydatne rozwiązanie pozwalające na zniwelowanie tzw. efektu backfocusu (BF) lub frontfocusu (FF), który może czasami pojawiać się w niektórych obiektywach. W menu znajduje się opcja, która pozwala na skorygowanie tej wady i zapamiętanie ustawień dla 20 obiektywów.

Z dodatkowych ustawień dotyczących autofokusu znajdziemy również opcje pozwalające określić priorytet ostrości lub wyzwalania migawki zarówno w trybie AF-S, jak i AF-C. Funkcja „Blokada śledzenia ostrości” natomiast, pozwala określić jak ma pracować AF w przypadku nagłych dużych zmian odległości do fotografowanego obiektu. Do dyspozycji mamy 5-stopniową skalę, która pozwala określić opóźnienie działania AF w przypadku nagłej zmiany odległości do obiektu znajdującego się w obrębie pola AF (zapobiega to na przykład nagłemu przeogniskowaniu, gdy fotografowany obiekt zostanie na krótko przesłonięty przez inny obiekt). Dodatkowe opcje pozwalają aktywować wykrywanie twarzy, ograniczyć liczbę wybieranych pól AF oraz aktywowanie AF przy małej jasności (co może wydłużać czas ustawiania ostrości).

Praca autofokusa nie daje w zasadzie żadnych powodów do narzekań. W typowych warunkach ostrość jest ustawiana szybko i celnie, nie zauważyliśmy jakiegokolwiek „pompowania”. Algorytmy wykrywania twarzy i oka charakteryzują się wysoką skutecznością i bez problemu radzą sobie z głową widoczną z profilu. W Z6 II mamy również detekcję zwierząt i ta, przy fotografowaniu psa, także dawała pozytywne rezultaty. Nie działa jednak tak pewnie, jak w przypadku ludzi, choć z pewnością stanowi dodatkowy atut aparatu. Wyraźne spowolnienie ostrzenia zauważamy dopiero przy bardzo słabym oświetleniu.

Celność autofokusa sprawdzamy wykonując serię 40 zdjęć z użyciem środkowego punktu AF. Na zastosowanym obiektywie ustawiamy przysłonę f/2.8 i fotografujemy tablicę rozdzielczości, każdorazowo przeogniskowując obiektyw. Na wykresie poniżej prezentujemy wyniki otrzymane na obiektywie Nikkor Z 50 mm. Wyniki przedstawiamy w postaci histogramu, który prezentuje procentowe wartości odchyłek od najlepszego pomiaru MTF50 w serii.

75% strzałów w punkt świadczy o świetnej celności. Co więcej, wszystkie zdjęcia mieszczą się w trzech pierwszych przedziałach odchyłek. Z6 II wypada tym samym lepiej od konkurencji, choć różnica pomiędzy nim a S1 jest marginalna.

Autofocus sprawdziliśmy także w świetle żarowym.

Przy lampach 3000K zanotowaliśmy jeszcze lepsze rezultaty. Tym razem, Lumix S1 poradził sobie odrobinę lepiej od Nikona. Tak czy inaczej, każdy z trzech wybranych aparatów nie daje powodów do narzekań.

Sprawdziliśmy także, jak radzi sobie ciągły autofokus w trybie szybkich zdjęć seryjnych (14 kl/s) z wykorzystaniem obiektywu Nikkor Z 70–200 mm f/2.8 S, na ogniskowej 135 mm (chyba, że podpisano inaczej). W opcjach dotyczących autofokusu ciągłego ustawiliśmy priorytet ostrości i wyłączyliśmy funkcję „blokady śledzenia ostrości”. Test wykonaliśmy fotografując osobę idącą w stronę aparatu, wykorzystując tryb „automatyczny wybór pola AF” wraz z wykrywaniem twarzy.

Ostre zdjęcia stanowią ok. 75% całości, a zatem wynik ten można uznać za całkiem niezły. Nadal pozostaje jednak pewne pole do poprawy, bowiem osoba na zdjęciu poruszała się jedynie krokiem spacerowym. Z drugiej strony automatyka musiała sobie radzić z przesunięciami w każdej z trzech osi.

Kolejny test polegał na sprawdzeniu skuteczności wykrywania zwierząt, na przykładzie psa idącego w stronę aparatu.

W tej części testu aparat wykazał się bardzo zbliżoną skutecznością, tj. 74%. Ponownie, naszym zdaniem pozornie wynik ten nie jest zły, jednak ruch psa nie był szczególnie dynamiczny.

Pomiar światła

W Nikonie Z6 II pomiar światła odbywa się przez obiektyw na matrycy aparatu. Zakres pomiaru wynosi od −4 do 17 EV (dla obiektywu f/2, ISO 100). Kompensacja ekspozycji może być zmieniana w zakresie ±5 EV ze skokiem 1/3 i 1/2 EV. System pomiaru światła może pracować w czterech trybach:

• matrycowym – pomiar odbywa się w całym polu,
• centralnie ważonym – 75% wagi przypada na koło o średnicy 12 mm pośrodku kadru albo może być oparte o średnią z całego kadru,
• punktowym – światło mierzone jest wokół aktywnego punktu AF o średnicy 4 mm (1.5% kadru) pośrodku wybranego punktu AF,
• z ochroną jasnych obszarów przed prześwietleniem.

Warto także wspomnieć o funkcji bracketingu. Pozwala on na wykonanie od 2 do 9 klatek z krokiem od 1/3 do 3 EV.

System pomiaru światła działał prawidłowo podczas testowania aparatu i nie zanotowaliśmy przypadków, w których podawałby błędne wskazania.