Szczegółowość obrazu

Szczegółowość obrazu oraz obecność artefaktów takich jak mora i aliasing badamy nagrywając testowanym urządzeniem tablicę ISO 12233, tak by wypełniła ona kadr w pionie przy danych proporcjach obrazu. Analiza ma charakter jakościowy, jej wynikiem nie są wartości liczbowe.

W przypadku OM-1, ze względu na liczbę trybów nagrywania, zdecydowaliśmy się podzielić niniejszy film na dwie części – jedną poświęconą filmowaniu w 4K, a drugą trybowi Full HD. Na początek – 4K.

O ile do ilości zakłóceń czy artefaktów nie mamy żadnych zastrzeżeń, o tyle do samej szczegółowości obrazu już tak. Ujęcia z wykorzystaniem całej szerokości matrycy, teoretycznie nadpróbkowane, w praktyce wyglądają niemal identycznie jak te z wykorzystaniem cyfrowego telekonwertera. Te ostatnie z kolei nie są nawet uzyskiwane z wycinka matrycy o wystarczającej rozdzielczości – gdy z sensora liczącego 5184 piksele na szerokość wytniemy wycinek o cropie 1.4x, zostanie nam ok. 3702, czyli mniej niż niezbędne 3840.

Jednym słowem – powinno to wyglądać lepiej. Na koniec zauważmy, że nie ma żadnych różnic między materiałem nagranym w 25 a 50 kl/s, co oceniamy pozytywnie.

Spójrzmy teraz na szczegółowość obrazu Full HD.

W tym przypadku sprawę można skwitować dość krótko – jest źle. Teoretycznie zamieszczone na końcu tego rozdziału czasy odczytu w poszczególnych trybach nagrywania sugerowałyby, że Full HD w większości trybów jest nadpróbkowane. Rzut oka na powyższy film pokazuje jednak, że raczej tak nie jest, bo szczegółowość obrazu jest słaba, a ilość aliasingu (sugerującego np. przeskakiwanie linii) spora. Dla porządku dodajmy, że najlepiej (choć nadal źle w wartościach bezwzględnych) wygląda obraz w trybie z użyciem całej szerokości matrycy, nieco gorzej wypada slow motion z cropem 1.27x, a najgorzej ujęcia nagrane z wykorzystaniem cyfrowego telekonwertera 1.4x.

Widać zatem wyraźnie, że ten aspekt trybu filmowego nie uległ poprawie w porównaniu do „czasów Olympusa”, a inżynierowie OMDS mają nad czym pracować w najbliższym czasie.

Wyostrzanie

Testowany aparat oferuje wyostrzanie regulowane w 5-stopniowej skali – od −2 do +2 z krokiem co 1. Typową oznaką tego procesu w surowym materiale filmowym jest schodkowanie widoczne na ukośnych krawędziach.

Cały test do tej pory, podobnie jak testy fotograficzne, wykonaliśmy na minimalnym poziomie wyostrzania obrazu dostępnym w aparacie. Spójrzmy teraz, jak zwiększenie poziomu tego parametru wpływa na obraz:

Co prawda obraz 4K, jak już ustaliliśmy, mógłby być nieco bardziej szczegółowy, ale wyostrzanie w aparacie nie wydaje się w tej kwestii pomagać. Zamiast tego tworzy mocno widoczne obwódki wokół krawędzi, nawet na zerowym poziomie. Jeśli już zatem musimy korzystać z wyostrzania w korpusie, warto ustawić je na −1. Najlepiej jednak ustawić −2 (najniższą możliwą wartość) i wyostrzanie zostawić do czasu montażu.

Szum

Szum w filmach, podobnie jak na zdjęciach, oceniamy w oparciu o scenkę testową, zarejestrowaną na różnych czułościach przy wyłączonej redukcji szumu w aparacie (o ile tylko jest to możliwe).

W przypadku filmu ocena, tak jak przy szczegółowości obrazu, nie ma charakteru liczbowego. Prezentowane poniżej opinie na temat maksymalnych czułości oferujących użyteczny obraz są oczywiście subiektywne – każdy użytkownik ma inną tolerancję dla szumu w obrazie filmowym.

Podobnie jak w przypadku szczegółowości obrazu, ze względu na poprawę czytelności, postanowiliśmy rozdzielić materiał na 4K i Full HD. Zaczniemy od 4K.

Przy korzystaniu z całej szerokości matrycy lepiej nie przekraczać ISO 3200, choć granicznie można też spróbować sięgnąć po ISO 6400. Powyżej tej wartości degradacja obrazu przez szum jest już naprawdę spora.

W trybie z cyfrowym telekonwerterem wszystkie granice należy przesunąć o 1 EV – najwyższą bezpieczną czułością jest ISO 1600, a dopuszczalną awaryjnie ISO 3200.

Spójrzmy teraz na obraz Full HD.

Sytuacja wygląda tu bardzo podobnie jak w przypadku 4K, nieco jednak pomaga niższa rozdzielczość oraz kiepska szczegółowość obrazu, dzięki którym degradacja związana z szumem jest mniej odczuwalna.

Jeśli chodzi o wartości bezwzględne, to przy korzystaniu z całej szerokości matrycy ostatnią w miarę akceptowalną czułością jest ISO 6400, a w przypadku slow motion z cropem 1.27x oraz trybu z cyfrowym telekonwerterem 1.4x – ISO 3200.

Odszumianie

Odszumianie w OM-1 zostało w menu opisane jako „filtr szumu”. Dostępne są następujące nastawy tego parametru:

• wyłączone,
• słabo,
• standard,
• mocno.

Odszumianie w testowanym aparacie działa dość dziwnie. Szumu prawie nie usuwa, za to degraduje szczegóły w obrazie. Najlepiej zatem, podobnie jak w przypadku wyostrzania, zostawić sobie ten proces na etap postprodukcji.

Rolling shutter

Zjawisko nazywane potocznie rolling shutter wynika z faktu, że zdecydowana większość współczesnych matryc CMOS nie jest odczytywana z całej powierzchni jednocześnie, tylko „z góry do dołu”, wierszami. Stąd też o sile i uciążliwości tego zjawiska decyduje czas odczytu matrycy w danym trybie nagrywania. Rośnie on wraz z rozdzielczością oraz zależy od innych aspektów nagrywania – przykładowo czas odczytu będzie większy, gdy materiał filmowy jest nadpróbkowany (tzw. oversampling), a mniejszy, gdy np. matryca jest odczytywana z przeskakiwaniem linii (tzw. line skipping).

Przedstawmy jeszcze skalę odniesienia. Czasy odczytu poniżej 10 ms uznajemy za świetne – przy tak szybkich matrycach trzeba naprawdę „postarać się”, by zjawisko rolling shutter było zauważalne. Czasy między 10 a 15 ms to wyniki bardzo dobre. Czasy między 15 a 20 ms uznajemy za dobre, a między 20 a 25 ms za przeciętne. Wszystko powyżej 25 ms to wyniki złe, a powyżej 30 ms – bardzo złe.

Wyniki, jakie uzyskał OM System OM-1, przedstawiają się następująco:

Tym razem podsumowanie będzie krótkie – jak widać, matryca OM-1 jest niesamowicie szybka i rolling shutter nie będzie nam doskwierał w żadnym trybie nagrywania. W zasadzie powinniśmy dla niej stworzyć nową kategorię wyników poniżej 5 ms.