Fujifilm Holdings Corporation wywodzi się od powstałej w 1934 roku japońskiej firmy Fuji Photo Film Co., Ltd., która pierwotnie zajmowała się produkcją celuloidowych błon filmowych i fotograficznych. Przez kilka dekad rozszerzała ona swoją działalność, dzięki czemu wyrosła na globalną korporację i światowego lidera w produkcji materiałów światłoczułych. W ofercie Fujifilm znajdziemy dziś także szeroką gamę cyfrowych aparatów fotograficznych oraz sprzętu optycznego z lornetkami i obiektywami na czele, a także sprzęt medyczny, urządzenia i chemię fotograficzną, nośniki danych, drukarki wielkoformatowe, baterie oraz urządzenia i materiały poligraficzne. Kilka lat temu producent rozwinął także własną linię kosmetyków kolagenowych o nazwie Astalift, która jest obecnie wprowadzana na rynek europejski. Widać więc, że założyciele i zarządzający firmą nie próżnowali przez ostatnie 80 lat, jednak chcąc przyjrzeć się bliżej historii Fujifilm musimy się cofnąć o ponad 100 lat, do przełomu XIX i XX wieku, kiedy to w Japonii zaczynał rozwijać się przemysł celuloidowy.

To najstarsze termoplastyczne tworzywo sztuczne, w którego skład wchodzi nitroceluloza i kamfora, trafiło do Kraju Kwitnącej Wiśni już w 1870 roku, jednak musiało minąć ponad 30 lat, aby Japończycy dostrzegli możliwości wykorzystania tego materiału i zaczęli zakładać firmy mające w nazwie słowo „Celluloid”. Na początku XX wieku tworzywo znalazło zastosowanie głównie w produkcji zabawek, gdyż wykorzystanie go przy produkcji błon filmowych i fotograficznych było nieopłacalne. Opracowanie odpowiedniej technologii wiązało się ze sporymi kosztami, a w owym czasie zapotrzebowanie na tego typu produkty w Japonii było niewielkie. Tym bardziej, że produkcją klisz celuloidowych od 1889 roku zajmował się Kodak, który wraz z niemiecką Agfą w 100% zaspokajał potrzeby rynku azjatyckiego.

Mimo to japońskie firmy prowadziły prace nad pierwszymi filmami z napisem „Made in Japan”, jednak zostały one drastycznie przerwane przez wybuch I Wojny Światowej. Po jej zakończeniu przemysł celuloidowy zmagał się z ogromnymi problemami finansowymi, gdyż zapotrzebowanie na ten materiał drastycznie spadło. Ratując się przed bankructwem kilku producentów połączyło swoje siły i 8 września 1919 roku powołało do życia firmę Dainippon Celluloid Co., Ltd., która dość szybko stała się potentatem na krajowym rynku, zaspokajając większość japońskiego zapotrzebowania na celuloid.

----- R E K L A M A -----

OFERTA BLACK FRIDAY

Sony A7R IV (15263 zdj.)

8299 zł 7054 zł

Leica Q2 Monochrom (3252 zdj.)

19999 zł 17999 zł

Fujifilm GFX 100S (443 zdjęcia)

13999 zł 12599 zł

Canon 28-70/2 RF L USM

10999 zł 9899 zł

Pierwszy prezes Dainippon Celluloid Co., Ltd. – Pan Mokichi Morita (na górze z lewej) oraz trzech dyrektorów zarządzający

W tej sytuacji firma mogła sobie pozwolić na prowadzenie badań i rozwój nowych technologii. Dość szybko zainteresowano się błonami filmowymi i fotograficznymi, gdyż popularyzacja amatorskiej fotografii i licznie otwierane kina spowodowały znaczny wzrost zapotrzebowania na tego typu materiały. Nic więc dziwnego, że w 1921 Kodak i Agfa rozpoczęły swoją ekspansję na japońskim rynku i otworzyły tam swoje oddziały. Jednak w tym czasie w Dainippon Celluloid Co., Ltd. już od roku trwały prace nad błoną celuloidową. Naukowcy prowadzili swoje badania w laboratorium mieszczącym się w fabryce w Sakai. Niestety miało ono zaledwie 3.3 m wysokości, więc inżynierom udało się stworzyć bęben do naciągania błony, którego średnica wynosiła tylko 2.42 m.

Fabryka Dainippon Celluloid Co., Ltd. w Sakai

Nie przeszkodziło to jednak w prowadzeniu dalszych prac mających na celu zapewnienie kliszy odpowiedniej wytrzymałości, przeźroczystości, trwałości, a także przyczepności dla emulsji światłoczułej. Nad samą emulsją prace rozpoczęto w 1922 roku. Niestety mimo upływu wielu miesięcy napotykano na kolejne problemy technologiczne i prace nad błoną fotograficzną „Made in Japan” szły dość opornie. W 1924 roku zarząd Dainippon Celluloid Co., Ltd. doszedł do wniosku, iż najlepszym wyjściem z tej sytuacji będzie poszukanie partnera technologicznego, który wniesie do firmy swoje know-how. Wybór padł na późniejszego największego konkurenta Fujifilm, czyli firmę Eastman Kodak Company.

Niestety (a może „stety”) Kodak odrzucił propozycję współpracy, gdyż amerykańscy inżynierowie po wizycie w fabrykach Dainippon Celluloid Co., Ltd. uznali, iż brak jest tam odpowiedniego miejsca do produkcji błon światłoczułych. Zarząd japońskiej firmy postanowił zatem wziąć sprawy w swoje ręce i opracował kilkuletni plan mający na celu dokończenie prac nad kliszą celuloidową. W ramach realizacji powyższego planu w 1926 roku firma Dainippon Celluloid Co., Ltd. nawiązała partnerską współpracę z firmą Toyo Co., Ltd. zajmującą się produkcją płytek panchromatycznych. Dzięki temu prace nad emulsją światłoczułą posunęły się do przodu.

Także technologia wytwarzania błony celuloidowej była już na tyle zaawansowana, że zarząd firmy postanowił stworzyć w Tokio testową fabrykę, gdzie miały odbyć się próby uruchomienia przemysłowej produkcji błony filmowej. Zakład, który nazwano Instytutem Badawczym, został otwarty w maju 1928 roku, a po upływie kolejnych 6 miesięcy były już w nim zainstalowane maszyny mające posłużyć do testowej produkcji. Niestety co rusz napotykano na kolejne problemy technologiczne, a dodatkowo w październiku 1929 r. na Giełdzie Nowojorskiej miał miejsce krach, który odbił się negatywnie na gospodarkach azjatyckich i spowodował załamanie się rynku celuloidowego. W rezultacie firma Dainippon Celluloid borykała się z problemami finansowymi i zmuszona była tymczasowo zamknąć fabrykę.

Instytut Badawczy Dainippon Celluloid w Tokyo

Na szczęście nie przerwano prac w laboratoriach, gdzie inżynierowie przez kolejne lata, krok po kroku, mogli rozwiązywać wszystkie napotkane wcześniej problemy. Dzięki temu w kwietniu 1931 roku prace nad błoną pozytywową były już na tyle zaawansowane, że firma Dainippon Celluloid Co., Ltd. otrzymała od Ministerstwa Przemysłu dotację, która pozwoliła na kontynuowanie prac.

Testy pozytywowej błony filmowej prowadzone przez naukowców z laboratorium firmy Dainippon Celluloid Co., Ltd.

Na efekty nie trzeba było długo czekać, gdyż już w 1932 roku powstała pierwsza prototypowa klisza pozytywowa, która pomyślnie przeszła testy laboratoryjne, a rok później firma Dainippon Celluloid Co., Ltd. mogła pochwalić się pierwszą błoną negatywową rodzimej produkcji.

Pierwsze japońskie błony negatywowe Dainippon Film

Po pierwszych sukcesach Japończycy nie spoczęli na laurach i skupili się na wdrażaniu produktów do masowej, komercyjnej produkcji. W pierwszej kolejności skupiono się na poszukiwaniu odpowiedniego miejsca pod budowę nowej fabryki, gdzie miały być wytwarzane nowo opracowane błony fotograficzne, a także płytki panchromatyczne i papiery fotograficzne. Testy laboratoryjne wykazały bowiem, iż zachowanie odpowiednich warunków klimatycznych (temperatura i wilgotność) jest kluczowe dla utrzymania jakości produkcji. Dlatego firma Dainippon Celluloid Co., Ltd. przygotowała listę kryteriów, jakie musi spełniać nowa lokalizacja zakładów produkcyjnych:

1. Temperatura i wilgotność w miesiącach letnich nie może być zbyt wysoka.
2. Powietrze musi być czyste, a w miesiącach zimowych nie może być wietrznie.
3. Musi istnieć możliwość pozyskiwania dużych ilości wody, która nie zawiera zbyt dużo żelaza, soli i materiałów organicznych.
4. Możliwość wygodnego transportu.
5. Małe zagęszczenie zabudowy w najbliższej okolicy.

Podczas poszukiwań ziemi pod budowę nowej fabryki trafiono do składającej się z około 700 domów i zamieszkałej przez ok. 4500 osób wioski Minami Ashigara, gdzie zwrócono uwagę na niewielki zbiornik wodny. Okazało się, że jego temperatura nawet latem wynosi 14.5 C°, a to za sprawą wód podziemnych, które spływając do morza wybijają właśnie w tym miejscu. Po dwóch tygodniach do Minami Ashigara zawitał Pan Mokichi Morita, który zachwycony okolicą, decyzję o wybudowaniu w tym miejscu fabryki uzależnił tylko i wyłącznie od wyników analizy chemicznej wody. A gdy ta wypadła nadspodziewanie dobrze, przystąpiono do negocjacji z mieszkańcami wioski, celem nabycia działki o powierzchni 100 000 m².

Spotkanie z mieszkańcami wioski Minami Ashigara

Rozmowy trwały aż 4 miesiące, a w tym czasie udało się zbić cenę z 1100 do 950 JPY za jednostkę rozliczeniową ziemi, której powierzchnia wynosiła niespełna hektar. Dodatkowo mieszkańcy zgodzili się, że 650 JPY za każdą jednostkę otrzymają od razu, a pozostałe 300 JPY zostanie wypłacone jako rekompensata w ciągu czterech kolejnych lat działalności fabryki. Dzięki temu 4 grudnia 1932 roku firma Dainippon Celluloid Co., Ltd. podpisała umowę kupna i stała się właścicielem 10 hektarów ziemi w okolicach wioski Minami Ashigara. Budowę fabryki rozpoczęto natychmiast, gdyż prace projektowe trwały już w trakcie 4-miesięcznych negocjacji.

Na budowę fabryki Ashigara zaproszono największych dystrybutorów.

Dzięki temu w ciągu 10 miesięcy powstały pierwsze budynki, w tym hala, w której miały powstawać błony filmowe, a całą inwestycję wartą 2.06 mln JPY zakończono jeszcze w 1933 roku.

Nowa fabryka Ashigara w pełnej krasie

Już podczas budowy nowej fabryki zarząd firmy doszedł do wniosku, iż produkcja materiałów światłoczułych znacząco odbiega od dotychczasowej działalności Dainippon Celluloid Co., Ltd. i dobrze by było powierzyć tę funkcję nowo utworzonej spółce. W rezultacie 20 stycznia 1934 roku odbyło się posiedzenie założycielskie, na którym powołano do życia firmę Fuji Photo Film Co., Ltd. Jej kapitał zakładowy wynosił 3 mln JPY, załoga liczyła 340 pracowników, szefem został Pan Shuichi Asano, a rola starszego doradcy przypadła Panu Mokichi Morita.

Posiedzenie założycielskie firmy Fuji Photo Film Co., Ltd.

Pierwszy sztandar Fuji Photo Film Co., Ltd.

Nazwa Fuji pochodzi od góry znajdującej się na wyspie Honsiu, na południowy zachód od Tokio. Została zaproponowana przez Pana Shuichi Asano, który za każdym razem jadąc autostradą Tokaido podziwiał przez okno swojego samochodu ten piękny wulkan i zarazem najwyższy szczyt Japonii. Nic więc dziwnego, że w pierwszym logotypie Fuji znalazła się grafiką przedstawiająca górę.

Pierwsze logo Fuji Photo Film Co., Ltd.

Tym samym rozpoczęła się licząca niemal 80 lat historia legendy rynku fotograficznego, którą postaramy się opisać w kolejnych odcinkach.

Artykuł został przygotowany przy współpracy z FUJIFILM Europe GmbH (Sp. z o.o.) Oddział w Polsce.
Sponsorem artykułu jest firma FUJIFILM Europe GmbH (Sp. z o.o.) Oddział w Polsce.