Aparaty średnioformatowe to sprzęt kierowany głównie do profesjonalistów i zawodowców. Jest to dla nich narzędzie pracy, które ma być solidne i niezawodne. Wytrzymały korpus i jakość wykonania na wysokim poziomie są w takim przypadku standardem. Pentax 645Z dobrze się wpisuje w ten schemat, bowiem w tej kategorii naprawdę ciężko mu cokolwiek zarzucić. Niemal cały korpus testowanej lustrzanki jest wykonany ze stopów metalu. Nawet ramka głównego wyświetlacza LCD jest metalowa, o elementach mechanizmu odchylania nawet nie wspominając. Dodając do tego sporą wagę aparatu, kiedy bierzemy go do ręki, od razu daje się odczuć, że mamy do czynienia z solidnym, wytrzymałym i profesjonalnym sprzętem.

----- R E K L A M A -----

Mówiąc o średnim formacie na myśl przychodzi sprzęt fotograficzny sporych rozmiarów. Niewątpliwie Pentax 645Z do małych nie należy. Trzeba jednak przyznać, że w porównaniu na przykład do Leiki S2, czy topowych modeli pełnoklatkowych lustrzanek Canona i Nikona, wymiarem wyróżniającym Pentaksa jest grubość.

Aparat	Wymiary	Waga
Pentax 645Z	156 × 117 × 123 mm	1550 g
Leica S2	159.8 × 119.9 × 80.0 mm	1470 g
Canon 1D X	158 × 163 × 82.7 mm	1530 g
Nikon D4s	160 × 156.5 × 90.5 mm	1350 g

Jak widać grubość 645Z jest wyraźnie większa niż pozostałych zestawionych w tabelce aparatów. Z drugiej strony 1D X, czy D4s są zauważalnie wyższe od testowanego Pentaksa. Warto też zwrócić uwagę na to, że pod względem wagi nie wyróżnia się w szczególny sposób. Pod tym względem różnica w stosunku do Canona jest w zasadzie minimalna, a od Leiki jest zaledwie 80 gramów cięższy (wartości z uwzględnieniem akumulatora i karty pamięci).

Aby łatwiej ocenić wielkość Pentaksa 645Z poniżej prezentujemy zdjęcia, na których zestawiliśmy go z naszym redakcyjnym Nikonem D3x.

Zasilanie i gniazda

Aparat jest zasilany akumulatorem litowo-jonowym D-LI90 o pojemności 1860 mAh i napięciu 7.2 V. Komora na akumulator znajduje się na spodzie aparatu i zamykana jest uszczelnianą plastikową klapką wyposażoną w „kluczyk”. Pełne ładowanie akumulatora dostarczaną w zestawie ładowarką D-BC90 trwa około 390 minut.

Na prawej ściance znajdziemy także podwójny slot kart pamięci SD/SDHC/SDXC, Flucard lub Eye-Fi. W menu „Tryb rejestracji” można przypisać rolę, jaką ma pełnić drugie gniazdo karty w stosunku do pierwszego. Do wyboru są następujące opcje:

• użycie sekwencyjne – zapis na karcie 2 następuje po zapełnieniu karty 1,
• zapisuj na obu – zdjęcie zapisywane jest jednocześnie na obydwu kartach,
• oddzielnie RAW / JPEG – przy zapisie RAW+JPEG na karcie 1 zapisywany jest plik RAW, a na karcie 2 plik JPEG.

Ponadto w opcjach menu dotyczących filmowania można określić, na której karcie ma być nagrywany film. Istnieje także możliwość przekopiowania zdjęć z jednej karty na drugą.

Większość złączy aparatu zgromadzono na lewej ściance aparatu, pod gumową zaślepką:

• USB 3.0 (typu micro B),
• wyjście HDMI (typu D),
• wejście opcjonalnego zasilacza sieciowego K-AC132,
• gniazdo mikrofonu.

Na lewej ściance, w jej przedniej części znajdziemy jeszcze gniazdo synchronizacji, a na prawej ściance pod niewielką gumową zaślepką złącze wężyka spustowego.

Przyciski

Opis elementów sterujących dostępnych w 645Z zaczniemy tradycyjnie od górnej ścianki korpusu.

Wokół spustu migawki umieszczono włącznik aparatu z dodatkową funkcją podglądu głębi ostrości (optycznego lub cyfrowego). Nad nim (patrząc z góry) zlokalizowano pierwsze pokrętło sterujące, natomiast poniżej znajdują się dwa przyciski: kompensacji ekspozycji oraz czułości ISO. Po prawej stronie monochromatycznego wyświetlacza LCD znajdziemy natomiast przycisk uruchamiający jego podświetlenie. Po lewej stronie wizjera znajdziemy koło trybów pracy aparatu, zawierające następujące pozycje:

• P – Hyper Program,
• Sv – priorytet czułości,
• Tv – priorytet migawki,
• Av – priorytet przysłony,
• TAv – priorytet czasu i przysłony,
• M – tryb manualny,
• B – tryb Bulb,
• X – synchronizacja 1/180 s,
• U1–U3 – ustawienia własne.

Pod pokrętłem znajduje się pierścień służący do wyboru trybu pomiaru światła.

Na górnej ściance przy jej brzegu stykającym się z tylną ścianką, symetrycznie po obu stronach wizjera umieszczono dwa niewielkie pokrętła. Lewe odpowiada za ustawienia trybu AF (pojedynczy lub ciągły), natomiast prawe przełącza pomiędzy trybem fotografowania a filmowania.

Na górnej ściance, bezpośrednio przy lewej krawędzi znajdziemy kolumnę czterech przycisków. Idąc od przodu aparatu mamy przyciski:

• RAW – tymczasowa zmiana formatu zapisywanego pliku,
• bracketing ekspozycji,
• AF AREA – wybór trybu obszaru autofokusa,
• Lock – tymczasowa blokada pokręteł i wybranych przycisków.

Po prawej stronie części obudowy stanowiącej komorę lustra mamy jeszcze niewielkie pokrętło uruchamiające tryb podnoszenia lustra. Przejdźmy teraz na tylną ściankę aparatu.

Po prawej stronie wyświetlacza na samej górze mamy drugie pokrętło sterujące aparatu, które podczas przeglądania umożliwia powiększanie i pomniejszanie zdjęć, a także włącza widok miniatur. W prawym górnym rogu tylnego panelu umiejscowiono przycisk blokady ekspozycji AE-L. Poniżej pokrętła sterującego znajduje się zielony przycisk, który pozwala na resetowanie ustawień do wartości domyślnych oraz umożliwia włączenie ISO Auto podczas regulacji czułości. Obok zlokalizowano natomiast guzik AF, pozwalający na ustawianie ostrości (zamiast naciskania spustu migawki do połowy).

Idąc w dół widzimy przyciski wybieraka wielokierunkowego. Ich funkcje są następujące:

• w górę – tryb pracy migawki,
• w dół – tryb pracy lampy błyskowej,
• w lewo – ustawienia balansu bieli,
• w prawo – profile kolorów,
• OK – zatwierdzanie ustawień.

Niżej, po lewej stronie, natrafiamy na guzik wejścia do trybu wyboru punktu AF za pomocą przycisków kierunkowych. W trybie odtwarzania pozwala on na wybór aktualnie przeglądanej karty pamięci. Dalej mamy przycisk, który uruchamia podgląd na żywo (live view) w trybie fotografowania lub rozpoczyna (i kończy) rejestrację filmu w trybie wideo. Przy odtwarzaniu służy do usuwania plików. Obok natomiast znajduje się guzik uruchamiający tryb przeglądania zdjęć. Na samym dole umiejscowiono przyciski INFO (zmiana trybu pracy wyświetlacza) oraz MENU.

Przy omawianiu przycisków warto dodać, że 4 z nich można zaprogramować. Zaprogramować można również funkcję poszczególnych pokręteł osobno dla każdego z trybów pracy aparatu.

Menu

Menu w 645Z zostało podzielone na 15 zakładek zebranych w pięciu głównych kategoriach: tryb rejestracji, film, odtwarzanie, ustawienia, ustawienia niestandardowe. Poniżej przedstawiamy filmy prezentujące zawartości poszczególnych kategorii menu:

Menu trybu rejestracji

Menu filmowania

Menu odtwarzania

Menu ustawień

Menu ustawień niestandardowych

Wyświetlacze

W 645Z zastosowano 3.2-calowy odchylany monitor TFT o rozdzielczości 1 037 000 punktów. Do jego pracy nie mamy większych zastrzeżeń. Wyświetlany przez niego obraz jest ostry i wyrazisty, a odzwierciedlane kolory są naturalne. Co prawda przy fotografowaniu w ostrym świetle słonecznym na ekranie mogą się pojawiać odbicia otoczenia, jednak nie są one szczególnie intensywne i mocno nie przeszkadzają. Istnieje opcja regulacji jasności LCD oraz nasycenia kolorów w dwóch 15-stopniowych skalach oraz kalibracji koloru (także dwie 15-stopniowe skale: B-A – niebieski-bursztynowy oraz G-M – zielony-magenta). Kąty widzenia wyświetlacza są bardzo szerokie i nie dają powodów do narzekań.

Podczas wykonywania zdjęć wyświetlany jest ekran stanu, przedstawiający bieżące ustawienia aparatu. Po naciśnięciu przycisku INFO wyświetla się aktywny panel sterowania. Zgromadzono na nim następujące opcje:

• Auto ISO (możliwość zdefiniowania górnej i dolnej granicy automatycznego dostosowywania czułości),
• Kompensacja prześwietlenia,
• Kompensacja cieni,
• Korekcja dystorsji obiektywu,
• Korekcja aberracji chromatycznej obiektywu,
• Korekcja winietowania obiektywu,
• Korekcja dyfrakcji,
• Zdjęcia HDR,
• Opcje kart pamięci,
• Format plików,
• Rozdzielczość i jakość plików,
• Redukcja ziarna przy wysokich ISO,
• Redukcja ziarna przy długich czasach,
• Ustawienia punktów Auto AF.

Kolejne wciśnięcie przycisku INFO powoduje wyświetlenie ekranu z elektroniczną poziomicą, a następne pozwala na wyłączenie LCD.

W trybie odtwarzania zdjęć wyświetlane informacje na ekranie LCD możemy przełączać przyciskiem INFO, a dostępnych jest 5 sposobów ich prezentacji:

• ekran standardowych informacji,
• ekran szczegółowych informacji,
• ekran histogramu luminancji,
• ekran histogramu RGBY,
• ekran bez informacji.

Osobno można włączyć widoczność jednej z 5 rodzajów siatek (w kolorze białym lub czarnym). Oddzielna opcja jest również przewidziana na zaznaczanie obszarów prześwietlonych.

Zdjęcia możemy oczywiście powiększać (maksymalny dostępny zoom podglądu wynosi 16x) przy pomocy tylnego kółka sterującego. Ponadto służy ono do włączania widoku miniatur, których liczbę (6, 12, 20, 35, 80) zmieniamy korzystając z przycisku INFO. Przewidziano także przeglądanie zdjęć w poszczególnych folderach oraz w widoku kalendarza.

Podczas przeglądania zdjęć w trybie pełnoekranowym, przy pomocy przycisku kierunkowego „w dół” możemy uruchomić menu edycji zdjęć. Opcje tam zgromadzone są następujące:

• Obrót zdjęcia,
• Filtr cyfrowy,
• Korekcja mory (tylko dla JPEG),
• Zmiana wielkości,
• Przycinanie,
• Zabezpiecz,
• Pokaz slajdów,
• Zapisz jako ręczny balans bieli,
• Zapisz krosowanie,
• Obróbka RAW,
• Edycja filmu,
• Kopiowanie zdjęć,
• Transfer zdjęcia Eye-Fi.

Pentaksa 645Z wyposażono także w całkiem sporych rozmiarów, monochromatyczny wyświetlacz LCD, znajdujący się na górnym panelu aparatu. Zawiera on większość potrzebnych podczas fotografowania informacji. Zielonkawe podświetlenie można włączyć przyciskiem znajdującym się po jego prawej stronie. W menu ustawień niestandardowych mamy możliwość ustawienia intensywności podświetlenia (wysoka lub niska). Poniżej prezentujemy schemat wyświetlacza wraz z opisem poszczególnych elementów, zaczerpnięte z instrukcji aparatu.

Live view

Do trybu podglądu na żywo (live view) wchodzimy po wciśnięciu dedykowanego przycisku LV znajdującego się na tylnej ściance aparatu pod wielofunkcyjnym wybierakiem. Do wyboru mamy dwa główne tryby wyświetlania podglądu na żywo: sam kadr lub z dodatkowymi informacjami o ustawieniach. Niezależnie mamy możliwość wyświetlania następujących dodatków aktywnych w obu trybach:

• histogram,
• poziomica,
• siatka kadrowania (5 rodzajów; czarna lub biała),
• zaznaczanie obszarów prześwietlonych.

Do dyspozycji użytkownika pozostaje również 2-, 4-, 8-, 12- lub 16-krotne powiększenie obrazu (ułatwiające manualne ostrzenie), włączane guzikiem OK i regulowane tylnym pokrętłem. Przy ręcznym ustawianiu ostrości można się także wspomóc funkcją focus-peaking.

Menu aparatu pozwala wybrać jedną z trzech metod ustawiania ostrości w trybie live view. Dostępne są następujące opcje:

• automatyka ostrości wykrywania twarzy – ostrość i parametry ekspozycji dobierane są automatycznie dla głównej wykrytej twarzy oznaczonej żółtą ramką,
• śledzenie,
• wiele punktów AF – ustawianie ostrości w jednym z obszarów: 1, 3×3, 3×5, 3×7 spośród 45 pól,
• wybierz – ustawia pole ostrości według rozdzielczości,
• punktowy.

Tryb wideo

Pentax 645Z pozwala na nagrywanie filmów, a do dyspozycji mamy następujące formaty:

• Full HD 1920×1080 pix:
  • 60i,
  • 50i,
  • 30p,
  • 25p,
  • 24p,
• HD 1280×720 pix:
  • 60p,
  • 50p,
  • 30p,
  • 25p,
  • 24p.

Pliki filmowe „zwykłe” mają rozszerzenie MOV (kodek MPEG-4 AVC/H.264), natomiast poklatkowe – AVI (Motion JPEG). Nagrywanie filmu rozpoczyna i kończy się przez naciśnięcie dedykowanego przycisku, umieszczonego na tylnej ściance aparatu. Wcześniej jednak musimy wejść do trybu filmowania, poprzez przekręcenie pokrętła znajdującego się po prawej stronie wizjera na pozycję „wideo”. Filmy można nagrywać w trybach P, Av, TAv oraz M zachowując jednocześnie możliwości konfiguracji charakterystyczne dla danego trybu. Co więcej, parametry ekspozycji (migawkę, czułość, kompensację) można zmieniać również w czasie nagrywania. Kompensacja ekspozycji jest regulowana w zakresie od −2 do +2 EV, natomiast czułość od ISO 100 do 3200.

Rejestrowany dźwięk jest monofoniczny, przewidziano natomiast opcję podłączenia zewnętrznego mikrofonu stereo, a także słuchawek. W menu głównym (lub panelu sterowania) możemy aktywować stabilizację matrycy, osobno dla trybu filmowania i fotografowania. Automatyczne ustawianie ostrości jest dostępne tylko w trybie pojedynczym (AF.S) po wciśnięciu przycisku AF znajdującego się na tylnej ściance aparatu.

Długość pojedynczego nagrania może wynosić maksymalnie 25 minut, a wielkość pojedynczego pliku nie może przekroczyć 4 GB.

Aparat pozwala także na rejestrację filmów poklatkowych. Wynikowy plik ma rozszerzenie AVI, a do wyboru są trzy wartości rozdzielczości: 4K, Full HD i HD.

Przykładowe filmy:

• film 1 – Full HD (1920×1080 pix), 60i, 58.8 MB,
• film 2 – Full HD (1920×1080 pix), 60i, 57.4 MB,
• film 3 – Full HD (1920×1080 pix), 50i, 50.8 MB,
• film 4 – Full HD (1920×1080 pix), 50i, 49.5 MB,
• film 5 – Full HD (1920×1080 pix), 30p, 58.7 MB,
• film 6 – Full HD (1920×1080 pix), 25p, 51.6 MB,
• film 7 – HD (1280×720 pix), 60p, 54.8 MB,
• film 8 – HD (1280×720 pix), 60p, 57.5 MB,
• film 9 – HD (1280×720 pix), 50p, 48.2 MB,
• film 10 – HD (1280×720 pix), 50p, 48.3 MB.

Wizjer

Pentax 645Z ma pryzmatyczny trapezoidalny wizjer, który zapewnia 98-procentowe pokrycie kadru i powiększenie ok. 0.62x (dla D FA645 55 mm f/2.8) i ok. 0.85x (dla FA645 75mmF2.8) . Punkt oczny wynosi 24.1 mm. Korekta dioptrii możliwa jest w zakresie od −3.5 do +2.5 1/m. Sam wizjer jest wystarczająco duży i jasny, by zapewnić wygodną pracę.

Na dole wizjera wyświetlane są m.in. czas migawki, przysłona, wartość czułości ISO oraz drabinka naświetlenia lub wartość kompensacji ekspozycji (w zależności od trybu fotografowania). W menu można odznaczyć, aby zamiast drabinki pojawiła się elektroniczna poziomica. Poniżej prezentujemy schemat wizjera pochodzący z instrukcji obsługi aparatu.