Uchwyt w D780 charakteryzuje się podobnym komfortem trzymania jak u poprzednika. Rękojeść jest dość duża, dobrze wyprofilowana i stosunkowo głęboka, co wraz z dobrej jakości gumową okleiną pozwalają na wygodne i pewne chwycenie lustrzanki, nawet ze stosunkowo ciężkim obiektywem. Jak już pisaliśmy w poprzednim rozdziale, producent nie przewidział niestety opcji podłączenia zewnętrznego uchwytu pionowego. W tej kwestii dostrzegamy zatem pewną przewagę starszego D750.

----- R E K L A M A -----

W kwestii elementów sterujących mamy kilka zmian, które zasadniczo oceniamy pozytywnie. Niewątpliwym plusem jest dołożenie przycisku AF-ON, sensownym wydaje się także zamiana guzików ISO i trybu pomiaru światła oraz przesunięcie wyżej przełącznika fotografowanie / filmowanie. Poza tym ergonomia pozostała na wysokim poziomie, do którego przyzwyczaiły nas zaawansowane lustrzanki Nikona.

W lustrzance zaimplementowano opcję elektronicznej przedniej kurtyny migawki, aktywnej w trybach cichych (Q i Qc), a także Mup (podniesione lustro). Warto jednak pamiętać, że najkrótszy czas naświetlania wynosi wówczas 1/2000 sekundy. Co ciekawe, w D780 znajdziemy także w pełni elektroniczną migawkę, oczywiście wyłącznie w trybie live view. Zapewnia ona całkiem bezgłośne fotografowanie, choć należy pamiętać o potencjalnych zniekształceniach wynikających z sekwencyjnego sczytywania danych z matrycy (rolling shutter). Nie pozwala także na stosowanie ultra krótkich czasów naświetlania, a minimalna wartość 1/8000 sekundy jest wspólna dla obu typów migawek.

Oprócz wbudowanego modułu Wi-Fi i Bluetooth z dobrze działającym Snapbridge, warto także docenić możliwość podłączenia opcjonalnego odbiornika GPS o oznaczeniu GP-1/GP-1A. Takie dodatkowe funkcje jak zdjęcia czy filmy poklatkowe, tryb HDR oraz wielokrotna ekspozycja również mogą okazać się użyteczne i docenione przez część fotografów.

Obiektywy

Nikon D780 przeznaczony jest głównie do stosowania obiektywów pełnoklatkowych. Tak samo jak w innych modelach małoobrazkowych Nikonów istnieje możliwość korzystania z obiektywów przeznaczonych do lustrzanek z matrycami formatu DX, co wiąże się jednak z mniejszym kołem obrazowym rzucanym na matrycę. W takiej sytuacji wystarczy wybrać opcję, dzięki której zdjęcie będzie zapisywane tylko w formacie DX. Aparat może również automatycznie rozpoznawać obiektyw do niego podłączony i wybierać właściwy obszar zdjęcia jaki ma zapisać.

Oprócz obiektywów Nikkor można oczywiście stosować obiektywy firm niezależnych, takich jak np. Samyang, Sigma, Tamron, Tokina, Voigtlander czy Zeiss.

Szybkość

Podczas wykonywania większości czynności, D780 nie przejawia opóźnień w działaniu i pracuje po prostu szybko i sprawnie. Po przekręceniu włącznika na pozycję ON, aparat jest gotowy do użycia praktycznie natychmiast. Przeglądanie zdjęć, ich kasowanie i formatowanie karty, poruszanie się po menu – wszystko to odbywa się płynnie i sprawnie. Ładowanie ostatniego poziomu miniaturek (72 zdjęcia) może zabrać małe kilka sekund. Przeglądanie zdjęć w powiększeniu odbywa się za to odpowiednio szybko.

Zdjęcia seryjne

Nikon D780 ma trzy tryby zdjęć seryjnych: wolne, szybkie i ciche seryjne. Możemy uzyskać do 12 kl/s – w trybie live-view z migawką elektroniczną – dla zapisu formatu JPEG lub 12-bitowych RAW-ów. Gdy wybierzemy RAW-y 14-bitowe, szybkość spadnie do 8 kl/s. Przy wykorzystaniu wizjera z kolei maksymalnie dysponujemy szybkością 7 kl/s.

Tryb wolny natomiast umożliwia wybranie prędkości fotografowania w zakresie od 1 do 6 kl/s (w zależności od trybu zapisu) z krokiem jednostkowym. Można zatem dostosować szybkość fotografowania do sytuacji, w której będziemy wykonywać zdjęcia. W menu ustawień osobistych w zakładce d znaleźć można także opcję pozwalającą określić maksymalną liczbę zdjęć w trybie seryjnym. Dostępne ustawienia pozwalają na wybranie liczby z zakresu od 1 do 100.

Pomiary wykonaliśmy korzystając z karty SanDisk SDHC 32 GB EXTREME PRO 300MB/s C10 U3 UHS-II. Zdjęcia wykonywane były przy czułości ISO 1600 i migawce (mechanicznej) 1/1000 sekundy. Pliki RAW 14-bitowe zajmowały 42.8 MB, 12-bitowe skompresowane 29.2 MB, natomiast pliki JPEG zapisane w najlepszej możliwej jakości 19 MB. W trakcie 30-sekundowego testu trybu szybkiego aparat zarejestrował następującą liczbę zdjęć:

• migawka mechaniczna (7 kl/s):
  • 199 zdjęć JPEG (6.6 kl/s),
  • 150 zdjęć RAW 14-bit, nieskompresowane (5 kl/s),
• migawka elektroniczna (12 kl/s):
  • 150 zdjęć JPEG (5 kl/s),
  • 143 zdjęć RAW 12-bit, skompresowane (4.8 kl/s).

Spójrzmy na rozkłady czasowe poszczególnych testów:

Migawka mechaniczna:

Migawka elektroniczna:

Aparat w każdym przypadku osiąga deklarowaną szybkość fotografowania, zarówno przy migawkce mechanicznej (7 kl/s), jak i elektrocznej (12 kl/s). Użycie tej drugiej skutkuje zmniejszeniem liczby zarejestrowanych zdjęć w całej, 30-sekundowej serii. Względem poprzednika widzimy progres w kategorii szybkości fotografowania – znacznie większy w live view – natomiast pojemność bufora pozostała na podobnym poziomie.

Stabilizacja obrazu

W przeciwieństwie do bezlusterkowców firmy Nikon, lustrzanki nie posiadają wbudowanej stabilizacji obrazu w korpusie. Koniecznością jest korzystanie w tym celu ze stabilizowanych obiektywów, noszących oznaczenie VR lub VR2.

Czyszczenie matrycy

W Nikonie D780 zastosowano system automatycznego czyszczenia matrycy, działający na zasadzie wibracji filtra znajdującego się przed matrycą. Funkcję tę można uruchomić w dowolnej chwili w menu lub ustawić, aby czyszczenie odbywało się przy każdym włączaniu i/lub wyłączaniu aparatu. Nie zauważyliśmy, aby na matrycy osadziły się jakieś zabrudzenia podczas testowania aparatu. Można zatem uznać, że czyszczenie działa sprawnie. Aparat gościł jednak w naszej redakcji około dwóch tygodni, więc trudno ocenić skuteczność systemu czyszczenia w dłuższym okresie czasu.

Fotografowanie z interwałometrem

Poza wspomnianymi w poprzednim rozdziale filmami poklatkowymi, D780 umożliwia również wykonywanie zdjęć poklatkowych. Tryb ten nosi nazwę „Fotografowanie z interwałometrem” i znajduje się w menu fotografowania. Opcje, które tam znajdziemy, obejmują między innymi ustawienie czasu rozpoczęcia fotografowania. Możemy je rozpocząć od razu, wybierając po prostu opcję teraz lub ustawić konkretną godzinę rozpoczęcia. Pozostałe opcje obejmują czas interwału, liczbę interwałów oraz liczbę zdjęć na interwał. Na wyświetlaczu widzimy również sumaryczną liczbę zdjęć, która jest automatycznie obliczana na podstawie wprowadzonych ustawień. Podczas fotografowania z interwałometrem ikona INTERVAL będzie migać na górnym panelu LCD.

Wi-Fi i Bluetooth

Nikon D780 posiada moduł komunikacji bezprzewodowej Wi-Fi. Obecność omawianego modułu pozwala na połączenie z komputerem (program Nikon Camera Control Pro) lub urządzeniem mobilnym (tabletem lub smartfonem) za pomocą aplikacji Nikon SnapBridge. SnapBridge to platforma pozwalająca na stałą, bezprzewodową łączność aparatu poprzez standard Bluetooth.

Aplikacja pozwala na zdalne wykonywanie zdjęć i przeglądanie fotografii obecnych na karcie pamięci, a także tych już przesłanych na urządzenie mobilne. Pierwsza z funkcji zapewnia podgląd kadrowanego obrazu na ekranie telefonu/tabletu. Dotknięcie ekranu w danym miejscu skutkuje ustawieniem ostrości w wybranym fragmencie kadru. Wykonanie zdjęcia odbywa się po dotknięciu przycisku z symbolem aparatu. Fotografie w tym trybie są automatycznie zapisywane na smartfonie, ich rozdzielczość jest domyślnie ograniczona do 2 MPix, można także wybrać pełny rozmiar. Mamy możliwość zmiany parametrów ekspozycji oraz balansu bieli. Zauważyliśmy jednak dziwne ograniczenia: zakres ISO ograniczono do 100–25600, natomiast automatyka WB nie ma żadnych dodatkowych opcji (np. „zachowaj ciepłe barwy”). Do tego możemy włączyć samowyzwalacz i wyłączyć tryb live-view. W trybie filmowania M regulujemy czas, przysłonę i kompensację ekspozycji, a w P – tylko ten ostatni parametr.

Aplikacja SnapBridge umożliwia przeglądanie zdjęć zarówno tych zapisanych na urządzeniu, jak i tych w aparacie. W tym drugim przypadku jednak, zanim podgląd będzie możliwy, aplikacja pobiera informacje dotyczące zdjęć zapisanych na karcie pamięci. Zdjęcia zapisane w aparacie możemy pobrać na urządzenie, przy czym mamy możliwość ustalenia wielkości kopiowanych zdjęć (2 MPix lub pełny rozmiar). Warto także dodać, że na urządzenie możemy skopiować filmy (także 4K) oraz zdjęcia w formacie RAW (w pełnym rozmiarze bądź jako 2 Mpix JPEG).

Komunikacja smartfonu z aparatem przebiega sprawnie. Na początku parujemy moduł Bluetooth ze smartfonem, co trwa kilkadziesiąt sekund. Gdy mamy aktywny moduł Bluetooth w aparacie, uruchomienie aplikacji na smarfonie inicjuje połączenie sparowanych wcześniej urządzeń automatycznie, co zajmuje kilka sekund. Przełączenie do widoku live view oraz zdjęć zapisanych w aparacie wymaga łączności Wi-Fi, a jej nawiązanie trwa zwykle poniżej 20 sekund. Należy jednak pamiętać, by aparat był aktywny (nie w trybie stand-by). W aparacie możemy włączyć opcję, by każde wykonane zdjęcie było automatycznie kopiowane przez Bluetooth na urządzenie mobilne. Gdy wybierzemy rozdzielczość obrazów 2 MPix, kopiowanie pojedynczego zdjęcia trwa 8–10 s. Podobny czas zabiera transfer zdjęcia w pełnej rozdzielczości przesyłanego przez Wi-Fi. Mniejsze z kolei przechodzą niemal natychmiastowo.

Niewątpliwie, system SnapBridge jest atutem testowanego aparatu.

Funkcjonalność modułu Wi-Fi testowaliśmy korzystając ze smartfona Sony Xperia 10 Plus, udostępnionego przez firmę Sony.

Lampa błyskowa

Nikon D780 w odróżnieniu od swojego poprzednika nie ma wbudowanej lampy błyskowej. Po podpięciu zewnętrznego flesza, zakres kompensacji błysku zawiera się między −3 a +1 EV ze skokiem 1/3 lub 1/2 EV, natomiast czas synchronizacji błysku wynosi 1/200 s (krótsze w trybie Auto FP). Dostępne są następujące tryby pracy lampy błyskowej:

• synchronizacja z pierwszą kurtyną,
• redukcja efektu czerwonych oczu,
• redukcja efektu czerwonych oczu + synchronizacja z długimi czasami,
• synchronizacja z długimi czasami,
• synchronizacja z tylną kurtyną.

W menu ustawień osobistych w sekcji e można odnaleźć dodatkowe opcje dotyczące błysku. Dodatkowo, w menu fotografowania (po podpięciu kompatybilnej lampy) możemy wybrać jeden z następujących trybów sterowania błyskiem:

• i-TTL,
• automatyczny błysk lampy zewnętrznej,
• tryb manualny z preselekcją odległości,
• błysk stroboskopowy,
• tryb manualny.

Oczywiście Nikon D780 obsługuje CLS (Creative Lighting System), umożliwiający bezprzewodową komunikację aparatu z zewnętrznymi lampami błyskowymi wraz z pomiarem energii błysku na zasadzie i-TTL. Możliwe jest przyporządkowanie każdej lampy do jednej z sześciu grup (A-F) i przypisanie jej pracy na jednym z 4 kanałów. Bardziej zaawansowane sterowanie wieloma lampami błyskowymi zapewniają sterowniki WR-R10 lub SU-800. Kiedy mowa o CLS, trzeba wspomnieć też o synchronizacji z krótkimi czasami ekspozycji (tryb Auto FP), czy o przesyłaniu do aparatu informacji o zmierzonej temperaturze barwowej sceny.

Focus Stacking

D780, podobnie jak D850, umożliwia wykonywanie zdjęć (JPEG lub RAW) z przesuniętą płaszczyzną ostrości. Odległość ustawionej ostrości regulować możemy w 10-stopniowej, bezjednostkowej skali. Liczbę zdjęć natomiast ustalamy od 1 do 300. Dodatkowo wybrać możemy, czy kolejne fotografie wykonywane będą od razu po sobie, czy w określonych interwałach. Dodatkowe opcje obejmują blokadę ekspozycji po pierwszym ujęciu, czy migawkę elektroniczną. Pokreślić należy, że aparat nie oferuje złożenia zdjęć w ostateczną fotografię – czynność tę należy wykonać poprzez zewnętrzne oprogramowanie.

Autofocus

Nikon D780 został wyposażony w oparty na detekcji fazy 51-polowy autofokus Nikon Advanced Multi-CAM 3500 II. Pracuje on w zakresie od −3 do +19 EV (przy 100 ISO), a wśród 51 punktów AF, 15 z nich to punkty krzyżowe. Z kolei 11 pól może współpracować z obiektywami o jasności f/8 i większej. Ustawianie ostrości może odbywać się standardowo w trzech trybach: pojedynczym (AF-S), ciągłym (AF-C) i ręcznym (M). Do tego dochodzi wybór następujących obszarów autofokusu:

• wybór punktowego AF – jednego z 51 dostępnych,
• obszar dynamicznego AF – w trybie AF-C po wybraniu punktu ostrości, z którego obiekt zacznie uciekać, aparat na podstawie sąsiednich punktów AF będzie śledził nasz obiekt. Liczba aktywnych punktów zdefiniowana jest przez następujące tryby:
  • 9-polowy AF z dynamicznym wyborem pola – przeznaczony głównie do fotografowania obiektów o przewidywalnym ruchu,
  • 21-polowy AF z dynamicznym wyborem pola – przeznaczony głównie do fotografowania obiektów o nieprzewidywalnym ruchu,
  • 51-polowy AF z dynamicznym wyborem pola – przeznaczony głównie do fotografowania szybko poruszających się obiektów.
  W trybie AF-S aparat będzie korzystał tylko z punktu, w którym ostrość została ustawiona.
• śledzenie 3D – w trybie AF-C aparat śledzi obiekty, które opuściły wybrane pole AF i wybiera odpowiednio nowe pola AF. Ustawienie to jest przydatne do szybkiego komponowania zdjęcia nieregularnie poruszających się obiektów.
• wybór pola AF z grupy – aparat ustawia ostrość przy pomocy grupy pól AF wybranych przez użytkownika, co ogranicza ryzyko ustawienia przez aparat ostrości na tle zamiast na głównym obiekcie.
• automatyczny wybór pola AF – aparat automatycznie wykrywa fotografowany obiekt i wybiera pola AF. Jeżeli aparat wykryje twarz, przydzieli priorytet fotografowanej osobie.

D780 został wyposażony również w funkcję korygowania ustawiania ostrości w obiektywie. Jest to bardzo przydatne rozwiązanie pozwalające na zniwelowanie tzw. efektu backfokusu (BF) lub frontfokusu (FF), który może czasami pojawiać się w niektórych obiektywach (najczęściej tych pochodzących od producentów niezależnych, choć, jak się zaraz przekonamy, nie tylko tych). W menu znajduje się opcja, która pozwala na skorygowanie tej wady i zapamiętanie ustawień dla 20 obiektywów. Co ważne, korektę możemy wprowadzić osobno dla klasycznego modułu AF, jak również przy fotografowaniu w live view.

Z dodatkowych ustawień dotyczących autofokusu znajdziemy również opcje pozwalające określić priorytet ostrości lub wyzwalania migawki zarówno w trybie AF-S, jak i AF-C. Funkcja „Blokada śledzenia ostrości” natomiast, pozwala określić jak ma pracować AF w przypadku nagłych dużych zmian odległości do fotografowanego obiektu. Do dyspozycji mamy 5-stopniową skalę, która pozwala określić opóźnienie działania AF w przypadku nagłej zmiany odległości do obiektu znajdującego się w obrębie pola AF (zapobiega to na przykład nagłemu przeogniskowaniu, gdy fotografowany obiekt zostanie na krótko przesłonięty przez inny obiekt). Opcję ową można zupełnie wyłączyć, wówczas aparat ustawia ostrość natychmiast po zmianie odległości do fotografowanego obiektu.

Podczas podglądu na żywo także mamy dostęp do autofokusa działającego w oparciu o detekcję fazy. Może on działać w trybie pojedynczym (AF-S), wówczas ostrość ustawiamy wciskając po prostu spust migawki do połowy, w trybie ciągłym (AF-C) oraz automatycznym. Tak samo jak w modelu Z6 do dyspozycji mamy 273 punkty AF (w trybie jednopolowym), pokrywające 90% kadru. Czułość autofokusa w live view jest większa i zaczyna się od −5 EV. W przypadku aktywnej opcji „AF przy małej jasności” zwiększa się dodatkowo do −7 EV.

Jeżeli chodzi o wybór obszaru AF, mamy w tym zakresie następujące możliwości:

• jednopolowy,
• precyzyjny (tylko w AF-S),
• AF z dynamicznym wyborem pola (tylko w AF-C),
• szerokie pole AF (małe),
• szerokie pole AF (duże),
• automatyczny wybór pola AF (z możliwością śledzenia ruchu).

Autofocus w dobrym świetle pracuje bez zastrzeżeń, zarówno przy wykorzystaniu klasycznego czujnika AF, jak i w live view. W tym drugim przypadku zwykle nie zauważamy efektu „pompowania”, które dość mocno dawało się we znaki w starszych lustrzankach Nikona. Niemniej zdarza się, że przy obiektywie 1.8/50 w słabszym świetle i przy nieco mniej kontrastowych obiektach ów efekt pojawia się. W takich sytuacjach lepiej wypada klasyczny AF, gdyż ostrzenie jest szybsze i pewniejsze. Natomiast w przypadku obiektywu AF-S 24–70 mm f/2.8G, oba sposoby wypadają najczęściej porównywalnie dobrze.

Celność autofokusa sprawdzamy wykonując serię 40 zdjęć z użyciem środkowego punktu AF. Na zastosowanym obiektywie ustawiamy przesłonę f/2.8 i fotografujemy tablicę rozdzielczości, każdorazowo przeogniskowując obiektyw. Na wykresie poniżej prezentujemy wyniki otrzymane na obiektywie Nikkor AF-S 24–70 mm f/2.8G ED (ustawionym na ogniskową 70 mm). Wyniki przedstawiamy w postaci histogramu, który prezentuje procentowe wartości odchyłek od najlepszego pomiaru MTF50 w serii.

Nie możemy mieć większych zastrzeżeń do celności autofokusu, skoro wszystkie zdjęcia zmieściły się w trzech pierwszych przedziałach odchyłek. Niemniej liczba trafień „w punkt” mogłaby być nieco większa.

Autofocus sprawdziliśmy także w świetle żarowym.

W tej części testu D780 wypadł nieco gorzej niż w świetle 5500 K, choć nadal nie możemy bardzo narzekać ze względu na odchyłki nie przekraczające 10%. Jak widać na wykresie, najlepiej poradził sobie Panasonic S1.

Sprawdziliśmy także, jak radzi sobie ciągły autofokus z wykorzystaniem obiektywu 24–70 mm (ustawionym na ogniskowej 70 mm). W opcjach dotyczących autofokusu ciągłego ustawiliśmy priorytet fotografowania i ustawiliśmy szybką reakcję na zmianę odległości od fotografowanego obiektu (funkcja „blokady śledzenia ostrości”). Fotografowaliśmy obiekt poruszający się naprzemiennie w dwóch kierunkach: od i w stronę aparatu, a w każdej serii wykonaliśmy co najmniej 30 zdjęć. Częstotliwość ruchu utrzymywała się na poziomie 1 cyklu na około 2 sekundy, a maksymalny zakres ruchu nie przekraczał 2 metrów. Przy wykorzystaniu klasycznego AF i śledzenia 3D uzyskaliśmy ok. 70% ostrych zdjęć w serii 7 kl/s. Bardzo podobnie wypadł tryb automatycznego wyboru pola AF w live view – 69%. Z kolei po aktywacji trackingu, odsetek ostrych zdjęć wzrósł do 76%.

Pomiar światła

W Nikonie D780 pomiar światła odbywa się przy pomocy czujnika RGB, złożonego z 180 tysięcy segmentów. Zakres pomiaru wynosi od −3 do 20 EV lub od 2 do 20 EV dla pomiaru punktowego (dla 50 mm f/1.4, ISO 100). Kompensacja ekspozycji może być zmieniana w zakresie ±5 EV ze skokiem 1/3, 1/2 lub 1 EV, natomiast w trybie wideo zakres ten wynosi ±3 EV. System pomiaru światła może pracować w trzech trybach:

• matrycowym – pomiar odbywa się w całym polu,
  • 3D Color Matrix III – dla obiektywów typu G i D,
  • Color Matrix III – dla obiektywów z procesorem,
  • Color Matrix – dla obiektywów bez procesora,
• centralnie ważonym – 75% wagi przypada na koło o średnicy 12 mm pośrodku kadru. Średnicę koła można zmienić na 8, 15 lub 20 mm albo ważenie może być oparte o średnią z całego kadru (w przypadku obiektywów bez procesora średnica koła wynosi 12 mm lub stosowana jest średnia z całego kadru),
• punktowym – światło mierzone jest wokół aktywnego punktu AF o średnicy 4 mm (1.5% kadru), w przypadku obiektywów bez procesora światło mierzone jest wokół centralnego punktu,
• punktowym z ochroną jasnych obszarów przed prześwietleniem – dostępny gdy używamy obiektywów G, E i D. W przypadku innych obiektywów, pomiar ten odpowiada pomiarowi centralnie ważonemu.

Warto także wspomnieć o funkcji bracketingu. Pozwala on na wykonanie od 2 do 9 klatek z krokiem 1/3, 1/2, 2/3 lub 1 EV, ewentualnie od 2 do 5 klatek z krokiem co 2 lub 3 EV.

System pomiaru światła działał prawidłowo podczas testowania aparatu i nie zanotowaliśmy przypadków, w których podawałby błędne wskazania.