Powyższa standardowa formułka, którą przytaczamy w każdym naszym teście, bardzo dobrze nadaje się do opisu zachowania obiektywów do ogniskowej około 200 mm włącznie. Dla dłuższych instrumentów, wymaga ona pewnej modyfikacji i to z dwóch poważnych powodów. Opiszemy je tutaj szerzej, bo w erze bezlusterkowców nie prowadziliśmy jeszcze testów obiektywów o bardzo długich ogniskowych i taki dłuższy wstęp zdecydowanie warto tutaj zrobić.

Po pierwsze, wpływ wszelkiego rodzaju błędów rośnie wraz ze wzrostem użytej ogniskowej. W przypadku testów obiektywów szerokokątnych, standardowych i lekkiego tele, owe błędy są na tyle małe, że nie wpływają w sposób istotny na finalne wyniki. W przypadku ogniskowych klasy 300-600 mm, zaczynają jednak minimalnie obniżać uzyskiwane rezultaty, bo wpływ mikrodrgań całego układu pomiarowego oraz stabilność powietrza na odległości kilkunastu metrów od tablicy testowej zaczynają mieć znaczenie. Oczywiście próbujemy to wszystko minimalizować. W przypadku tego typu instrumentów używamy najcięższego statywu i najcięższej głowicy, dla których deklarowany udźwig przekracza 20 kilogramów. Aparat wyzwalamy zdalnie korzystając z 10 sekundowego opóźnienia. Nasze lampy studyjne są na tyle silne, że nawet przy typowym w naszych testach ISO 200 i przysłonach klasy f/5.6 oraz f/8.0 uzyskujemy czasy ekspozycji na poziomie 1/500 sekundy. Nasze doświadczenia z testów długich teleobiektywów prowadzonych na lustrzankach, pokazały jednak że nawet po zastosowaniu tych wszystkich środków ostrożności, finalne wyniki zawsze są odrobinę niższe niż w przypadku modeli standardowych. Po przejściu do bezlusterkowców, gdzie gęstość upakowania pikseli aparatów używanych do naszych testów obiektywów jest większa, owe efekty na pewno nie ulegną zmniejszeniu.

Po drugie, nie przeskoczymy praw optyki. Rekordy rozdzielczości są u nas najczęściej bite przez obiektywy o świetle f/1.2-f/2.0 po przymknięciu przysłony o 2-3 EV czyli do okolic f/2.8-4.0. To oczywiście zrozumiałe, bo obiektyw jest wtedy prawie całkowicie odcięty od większości wad optycznych, a jednocześnie jeszcze zbyt mocno nie ogranicza go dyfrakcja. W przypadku długich teleobiektywów o świetle f/4.0-6.3, właśnie owa dyfrakcja zaczyna mieć dominujące znaczenie. Taki obiektyw nie może przekroczyć rozdzielczości 80 lpmm, bo łamałby prawa fizyki. Można założyć, że najlepsze obiektywy o świetle f/1.2-2.0, które biją rekordy rozdzielczości w naszych testach, w okolicach przysłony f/5.6 pracują już w swoim limicie dyfrakcyjnym. A ponieważ dla tej przysłony notują one wyniki na poziomie 73-75 lpmm, właśnie taką wartość możemy uznać za ów limit dyfrakcyjny. Oznacza to, że obiektyw o maksymalnym świetle f/5.6 uzyskałby taki wynik tylko wtedy, gdyby był instrumentem idealnym. A instrumentów idealnych w rzeczywistym świecie nie ma, więc nie ma żadnych szans, żeby realnie wyprodukowany, seryjny egzemplarz choć zbliżył się do tej wartości.

Znacznie bardziej realnym osiągiem jest więc limit dyfrakcyjny dla przysłony f/8.0, bo przecież jeśli mamy obiektyw o świetle f/5.6 i po przymknięciu przysłony o 1 EV okaże się on praktycznie pozbawiony wad optycznych, będzie to rezultat wybitny.

Z testów jasnych obiektywów standardowych wiemy natomiast, że limit dyfrakcyjny dla przysłony f/8.0 wynosi około 63-65 lpmm. Można więc powiedzieć, że to jest dobra wartość odniesienia dla teleobiektywów, dla których światło rozpoczyna się od wartości f/5.6-6.3. Jeśli zakręcimy się w okolicach tej wartości, mamy do czynienia z instrumentem naprawdę świetnym.

Jeśli chodzi natomiast o poziom przyzwoitości, to tutaj kryterium oceny nie zmienia się znacząco. W przypadku naszych testów granicę postawiliśmy limicie dyfrakcyjnym przysłony f/16. Obiektywy przymykanie mocniej nie są w stanie wygenerować ostrych obrazów i to jest wartość na tyle obiektywna, że trudno tutaj cokolwiek modyfikować. Wartości na poziomie 39-41 lpmm pozostają więc w mocy, choć jeśli wziąć pod uwagę punkt pierwszy naszych rozważań, czyli mikrozakłócenia dające o sobie znać na najdłuższych ogniskowych, można wziąć dolny zakres tego przedziału czyli wartości na poziomie w okolicach 39 lpmm.

Uzbrojeni w tę wiedzę, możemy wreszcie rzucić okiem na wykres rozdzielczości Sigmy S 500 mm f/5.6 DG DN OS.

Wynik 65.2 +/- 0.9 lpmm uzyskany na maksymalnym otworze względnym mówi nam chyba wszystko i potwierdza "ochy i achy" jakie pojawiły się pod adresem tego obiektywu po opublikowaniu zdjęć przykładowych nim wykonanych. Mówiąc krótko, Sigma bez problemów sięga tutaj górnych granic limitu dyfrakcyjnego dla przysłony f/8.0, a jednocześnie jest tylko kilka lpmm poniżej limitu dla przysłony f/5.6. To wybitne osiągi!

Aby się o tym dodatkowo przekonać, można jeszcze raz rzucić okiem na zaprezentowany wykres. W jego przypadku limit dyfrakcyjny dla poszczególnych przysłon jest opisany linią prostą. Ową linię świetnie widać dla przedziału f/8.0-f/32. Im bardziej będziemy zbliżać się do maksymalnego otworu względnego i z im gorszym obiektywem będziemy mieli do czynienia, tym większe odstępstwo od linii prostej tutaj zobaczymy.

Ekstrapolacja linii uzyskanej w przedziale f/8.0-f/32 do bardziej otwartych przysłon pokazuje, zgodnie z tym co napisaliśmy wcześniej, że limit dyfrakcyjny dla f/5.6 przekracza lekko 70 lpmm, a dla f/4.0 daje wartości powyżej 80 lpmm. Testowana Sigma zauważalne, choć wciąż niewielkie, odstępstwo od linii prostej wykreowanej przez dyfrakcję pokazuje w zasadzie tylko dla przysłony f/5.6, a więc dla swojego maksymalnego otworu względnego. Imponujące!

W takich samych superlatywach możemy wypowiadać się o zachowaniu na brzegu kadru. Tutaj też maksymalne osiągi widzimy na przysłonie f/5.6, a jednocześnie wcale nie są one mocno niższe od tego, co odnotowaliśmy w centrum kadru. Testowana Sigma jest więc w stanie generować bardzo ostre obrazy w całym kadrze i to w całym przedziale przysłon od f/5.6 do f/16.0. Trudno tutaj oczekiwać więcej.

Na końcu tego rozdziału tradycyjnie przedstawiamy wycinki zdjęć naszej tablicy do pomiarów rozdzielczości pobrane z plików JPEG, zapisywanych równolegle z RAW-ami użytymi do powyższej analizy.

A7R IIIa, JPEG, 500 mm, f/5.6

A7R IIIa, JPEG, 500 mm, f/8.0