Synta Sky Watcher o średnicy zwierciadła 20 cm - jeden z najpopularniejszych teleskopów na naszym rynku. Można go kupić już za kwotę 1100 zł.

Z przyczyn ekonomicznych (koszty i łatwość produkcji) najbardziej opłacalny wydaje się być zakup dużego teleskopu systemu Newtona. Już około 1000 zł wystarczy na zakup teleskopu Newtona na montażu Dobsona o średnicy 20 cm. Tego typu dobsony to około 1/3 wszystkich teleskopów sprzedawanych w Polsce. Wszędobylskie, dość tanie i z wyglądu nieco toporne, co niektórym wydają się być zwyczajne i nieatrakcyjne. Tymczasem są to potężne instrumenty obserwacyjne, które pod ciemnym niebem pozwalają na odnalezienie setek obiektów mgławicowych, przy dobrej stabilności powietrza dają wspaniałe obrazy planetarne, pozwalają rozdzielić dziesiątki układów podwójnych. Teleskopy takie dysponując ogromną zdolnością zbierania światła sprawdzają się jako doskonały sprzęt do obserwowania mgławic, galaktyk, gromad gwiazdowych. W przypadku jasnych dużych gromad kulistych takich jak M13 brzegi gromady udaje się rozdzielić już w teleskopie 15 cm. W 20 cm gromada taka rozdzielona jest w sposób wyraźny, w teleskopie 40 cm widać natomiast piękną okrągłą chmurę słabo świecących gwiazd. Możliwości światłosilnych newtonów wykorzystać można szczególnie dobrze pod ciemnym niebem, gdzie w większych modelach widoczne stają się delikatne i rozległe mgławice emisyjne, trudne do wydobycia z tła nieba przy innym sprzęcie i warunkach. Dobsony dostępne są za stosunkowo niewielkie pieniądze w kilku różnych średnicach, od 15 do 40 cm.

----- R E K L A M A -----

RABATY FUJIFILM DO 10000zł

Fujifilm X-H2S

11358 zł 10498 zł

Fujifilm 8/3.5 XF R WR

3858 zł 2998 zł

Fujifilm GFX 100S

26998 zł 16998 zł

FujiFilm 50-140/2.8 XF R LM OIS WR

7358 zł 6498 zł

Teleskop Sky-Watcher (Synta) Dobson GoTo o średnicy zwierciadła 30 cm. Teleskop nadąża za ruchem sfery niebieskiej i ma bazę danych ponad 40 tysięcy obiektów, na które nastawia się automatycznie. Cały zestaw kosztuje niespełna 6000 zł.

Bardzo interesującym rozwinięciem konstrukcji tego typu jest dobson z systemem GoTo. Jest to system horyzontalny, nie nadający się do astrofotografii ze względu na rotację pola, natomiast bardzo ułatwiający obserwacje. Zwykle największą bolączką dobsonów jest dość toporny sposób przesuwania teleskopu za obiektem, wymagający ruszania całym montażem w dwóch osiach. O finezji dobrych mikroruchów nie ma tutaj mowy. Z tego właśnie względu, w typowych dobsonach, bez względu na średnicę zwierciadła i warunki atmosferyczne, nie zaleca się stosowania powiększeń większych niż 200 razy. Po prostu, po zastosowaniu tak dużego powiększenia obiekty uciekają bardzo szybko z pola widzenia, a mało wygodny w przesuwaniu montaż Dobsona stwarza sporo problemów z nadążaniem za obserwowanym ciałem. Z systemem GoTo problem znika. Obiekt odnajdywany jest automatycznie, po czym utrzymywany jest w polu widzenia. Do dyspozycji mamy też elektroniczne mikroruchy pozwalające na precyzyjne ustawianie teleskopu.

Refraktor ze szkłem niskodyspersyjnym ED Sky Watcher Equinox 120/900

Dla osób lubiących podróżować z teleskopem w dalekie zakątki świata teleskopy takie jak wyżej opisane nie wchodzą w rachubę. W tym wypadku trzeba skupić się na sprzęcie o niewielkich gabarytach, który braki apertury zrekompensuje doskonałą jakością optyczną. Pierwsze rozwiązanie to teleskopy oparte o soczewki ze szkła niskodyspersyjnego, dublety ze szkłem ED, a jeszcze lepiej tryplety czy też nawet jeszcze bardziej zaawansowane konstrukcje optyczne. Ze względu na koszty nie spotyka się w handlu refraktorów tej klasy o średnicy powyżej 160 mm (nieliczne wyjątki oczywiście są), a najczęściej spotykane średnice to 66, 80, 100, 110, 130 i 150 mm. Trzy pierwsze rozmiary uznać można za dość mobilne, pozostałe to już dość masywne i solidne konstrukcje. Podstawową zaletą takiego sprzętu jest znakomita ostrość obrazu, zaledwie śladowa aberracja chromatyczna, nie ma też problemów z wadami pozaosiowymi. Obraz z takiego refraktora cieszy oko, kontrast jest znakomity, a gwiazdy pozostają punktowe. Sprzęt taki najlepiej spisywać będzie się przy obserwacjach planetarnych. Maksymalne teoretyczne powiększenie refraktora dobrej klasy leży powyżej wartości dwóch średnic obiektywu wyrażonych w mm, mnożnik 2.5x wydaje się być tutaj właściwy (przykładowo dobry refraktor 100 mm powinien dać radę obsłużyć powiększenia na poziomie 250x). Sprzęt tego typu jest mniej wrażliwy na seeing (niestabilność atmosfery) niż duże teleskopy Newtona, obraz przy dużym powiększeniu jest spokojniejszy, a dzięki bardzo dobrej ostrości szczegóły tarcz planetarnych są bez trudu widoczne. Oczywiście w starciu z dużym newtonem, przy bardzo dobrych warunkach atmosferycznych nawet najlepszy refraktor ED przy obserwacjach planet polegnie. Fizyka narzuca pewne ograniczenia. Jeszcze gorzej sprawa wygląda przy obserwacjach mgławic i galaktyk gdzie potęga dużej średnicy zwierciadła newtonów wyraźnie daje znać o sobie.

Teleskop William Optics FLT 98 Triplet APO o średnicy obiektywu 98 mm i świetle f/6.3.

Trzeba jednak pamiętać, że dobrej klasy refraktory mają sporo zalet w porównaniu do teleskopu zwierciadlanego. Po pierwsze, współcześnie produkowane warstwy antyodbiciowe są na tyle dobre, że transmisja przez cały układ optyczny refraktora (najczęściej są to przecież tylko 2-3 soczewki) wynosi 98-99%. To znacznie więcej niż u typowego newtona, który na dwóch aluminiowych zwierciadłach traci około 20-25% światła. Co więcej, dochodzi zjawisko zwane obstrukcją, związane z zasłanianiem części zwierciadła głównego przez zwierciadło wtórne. To wszystko powoduje, że dobry refraktor ED o średnicy obiektywu 10-11cm jest w stanie generować obrazy tej samej jakości, co teleskop zwierciadlany o średnicy 15 cm.

Japoński teleskop apochromatyczny Takahashi TOA-130 Orto-APO OTA. Za tą przyjemność trzeba zapłacić ponad 30 tysięcy zł.

Na tym nie koniec. Duże newtony umocowane na montażu Dobsona są konstrukcjami bardzo jasnymi o światłosile f/5 czy f/6. Przy tak dużym świetle konstrukcja Newtona bardzo słabo radzi sobie z korygowaniem komy, która staje się sporym problemem, często wymagającym zakupu dodatkowego układu optycznego zwanego korektorem komy.

Teleskop William Optics ZenithStar 80 II (FPL-51 ED Doublet) APO F/6.8. Dobra jakość w rozsądnej cenie.

Podstawową wadą dobrych refraktorów jest ich cena. Za te najtańsze przyjdzie nam zapłacić małe kilka tysięcy złotych, za najdroższe nawet kilkadziesiąt tysięcy. Dla osób z mniejszym budżetem, w szczególności dla miłośników obserwacji planet, Księżyca czy Słońca, bądź też dla osób zamieszkujących w miastach, atrakcyjne mogą się wydać teleskopy systemu Maksutowa. Te nieco niedoceniane konstrukcje dają obraz o znakomitej ostrości, bez śladu aberracji chromatycznej. Sprawność optyczna jest oczywiście daleka do tej znanej z refraktorów, jako że na drodze optycznej mamy płytę korekcyjną i dwa zwierciadła. Przy długiej ogniskowej i małej światłosile jest to jednak sprzęt planetarny, do mgławic raczej niestosowany, ale przy planetach staje się dobrą alternatywą dla znacznie droższych apochromatów.

Teleskop Maksutowa Sky Watcher BKMAK180 o średnicy zwierciadła 180 mm i ogniskowej 2700 mm.

Większość teleskopów tego typu obecnych na rynku to konstrukcje naprawdę ciemne (światłosiła f/12-f/15) i co jeszcze bardziej problematyczne wyposażone tylko w wyciągi okularowe o średnicy 1.25 cala. Połączenie tych dwóch własności powoduje, że trudno jest na nich uzyskać małe i przeglądowe powiększenia charakteryzujące się dużym polem widzenia.

Teleskop Maksutowa Sky Watcher BKMAK127 Black Diamond o średnicy zwierciadła 127 mm. Za zestaw teleskop z niezbędnymi akcesoriami plus montaż EQ 3-2 trzeba zapłacić 2099 zł.

Na szczęście, w ostatnim czasie pojawiła się seria Black Diamond firmy Sky Watcher, która oferuje teleskopy Maksutowa o średnicy zwierciadła 127, 150 i 180 mm. Wszystkie one są wyposażone w wyciąg okularowy o średnicy 2 cale, co umożliwia stosowanie szerokokątnych okularów o tej średnicy oprawy. Uzyskanie powiększeń na poziomie 30-40 razy i pola widzenia ponad dwa stopnie nie jest tutaj już problemem. Szczególnie dotyczy to najmniejszego teleskopu z tej serii, który ma najlepsze światło wynoszące f/11.8.

Teleskop Celestron NexStar 4SE na skomputeryzowanym montażu azymutalnym z systemem GoTo.

Kolejna grupa teleskopów przeznaczonych do obserwacji wizualnych to teleskopy Schmidta-Cassegraina (S-C) lub ich modyfikacje. O ile w przypadku teleskopu Maksutowa front fali świetlnej modyfikowany był najpierw przez soczewkę meniskową, to w przypadku konstrukcji Schmidta-Cassegraina mamy do czynienia z bardziej skomplikowaną w kształcie płytą korekcyjną. W efekcie, pod względem korygowania wad optycznych teleskopy S-C niewiele ustępują teleskopom Maksutowa, ale potrafią być od nich jaśniejsze i najczęściej spotyka się je ze światłem z zakresu od f/8 do f/11, co czyni je konstrukcjami znacznie bardziej uniwersalnymi niż ciemniejsze maksutowy.

Teleskop Celestron Omni XLT 127

W tej klasie wybór jest naprawdę duży. Cena zależy od średnicy zwierciadła, typu zastosowanej modyfikacji oryginalnego układu S-C oraz oczywiście jakości wykonania i montażu jaki jest dodawany w zestawie. Jednym z najtańszych teleskopów tego typu na rynku jest Celestron Omni XLT 127 - mały zgrabny zestaw, w którym teleskop ma średnicę 127 mm i ogniskową 1250 mm i jest umieszczony na montażu klasy EQ3-2.

Teleskop Celestron NexStar 6SE skonstruowany w układzie S-C.

Dość popularną grupą są układy S-C na skomputeryzowanym montażu azymutalnym, w tańszej wersji jednoramiennnym, a droższej na montażu widłowym. W tym pierwszym wariancie firma Celestron oferuje modele o zwierciadłach 5, 6 i 8 cali, w drugim od 8 do 14 cali. Dla bardziej wymagających Celestron przygotował optykę jeszcze wyższej klasy sprzedawaną w serii Edge HD. Tutaj także mamy zakres średnic od 8 do 14 cali, a jakość obrazu ma być bardzo wysoka ze względu na dobrze skorygowane wady pozaosiowe.

Teleskop Celestron CGE Pro 1100 HD zbudowany w zmodyfikowanym układzie Schmidta-Cassegraina.