Aparat obsługuje się tak samo jak poprzednie modele RX100. Dzięki temu użytkownicy, którzy mają zamiar wymienić model na nowszy, nie będą musieli na nowo uczyć się rozlokowania i używania elementów kontrolnych.

RX100 IV dobrze leży w jednej ręce, choć brak przedniego uchwytu może powodować wrażenie wysuwania się aparatu z dłoni. Na tym polu nie widzimy poprawy w stosunku do poprzednich modeli. Lepszym chwytem wydaje się podtrzymywanie całego korpusu lewą ręką pod obiektywem. Pozwala to na swobodne operowanie prawą ręką, a więc i szybkie zmienianie parametrów.

----- R E K L A M A -----

Spust migawki pracuje typowo, podwójny skok jest wyczuwalny. Pierścień na obiektywie porusza się z niewielkim, choć wyczuwalnym oporem. Niezależnie od przypisanej funkcji w trybie MF pierścień służy do ręcznej regulacji ostrości.

Ergonomię pracy z aparatem bardzo poprawia przycisk Fn. Udostępnia on maksymalnie do 12 funkcji, które możemy swobodnie konfigurować.

Aparat umożliwia także ustawianie funkcji klawisza C oraz klawiszy LEWO, ŚRODEK i PRAWO wybieraka czterokierunkowego. Możliwości konfigurowania różnorakich funkcji są naprawdę spore. Możemy na przykład przypisać lewemu i prawemu przyciskowi wybieraka sterowania balansem bieli i czułością matrycy. Dzięki temu w trybach P/A/S fotografowanie nie wymaga zagłębiania się w menu w poszukiwaniu odpowiednich opcji.

Opisywany model potrafi współpracować z opcjonalnymi zewnętrznymi wężykami. W ofercie Sony w tabeli zgodności akcesoriów odnajdziemy pilota w wersji przewodowej RM-SPR1 lub bezprzewodowej RMT-VP1K. Istnieje także zaawansowany model o oznaczeniu RM-VPR – dzięki niemu nie tylko będziemy mogli wyzwolić migawkę, ale także sterować zoomem obiektywu.

Ciekawostką jest opcja menu, dzięki której możemy ustawić normalną lub dużą szybkość pracy napędu zoom. Pierwsza przyda się szczególnie przy filmowaniu, podczas gdy tryb szybki umożliwi nam szybsze zmiany ogniskowej podczas fotografowania. Możemy też w menu ustawić rolę funkcji zoomu pierścienia na obiektywie. Oprócz nastawy skokowej umożliwiającej szybkie nastawy konkretnych, typowych wartości możemy także wybrać nastawę szybką i standardową.

W trybie Auto mamy możliwość używania tzw. trybu „kreatywność fotogr.” (zagadką jest intencja autorów: chodziło o kreatywność fotografii czy fotografowania?; w rozszyfrowaniu skrótu nie pomaga nawet instrukcja użytkownika). Do dyspozycji mamy regulację następujących parametrów:

• nieostrość tła,
• jasność zdjęcia,
• kolor (korekta balansu bieli),
• jaskrawość (czyli nasycenie koloru),
• efekt wizualny.

By je uruchomić, musimy wcisnąć przycisk DÓŁ, po czym wybrać interesujący nas parametr, a pierścieniem wybieraka sterować jego wartością. Co ciekawe, wybranie trybu zapisu RAW pozbawia nas tej funkcji całkowicie, a przy filmowaniu dostępne mamy jedynie sterowanie nieostrością tła.

Wyjście HDMI, przez które możemy wysyłać sygnał 1080i, 1080p lub 2160p, może posłużyć do prezentowania oryginalnego sygnału z matrycy lub tego, jaki jest wyświetlany na wizjerze aparatu. Także w trybie odtwarzania możemy sterować aparatem, wykorzystując pilot telewizora. Osoby zainteresowane filmowaniem ucieszy możliwość wysyłania przez HDMI także kodów TC (kod czasowy). Dodatkowo możemy z poziomu rekordera HDMI sterować rozpoczęciem i zakończeniem nagrywania.

Aparat potrafi wyzwolić migawkę po stwierdzeniu obecności w kadrze twarzy modela lub drugiej twarzy – gdy na zdjęciu pragnie uwiecznić się także fotograf. Dodatkowo po odchyleniu głównego ekranu maksymalnie do góry aparat automatycznie przełącza się w tryb autoportretu, aktywując 2-sekundowy samowyzwalacz. W menu aparatu odnajdziemy też opcję definiującą, czy używana ma być migawka mechaniczna (w zakresie pracy od BULB do 1/2000 s), czy elektroniczna (w zakresie pracy 30 s do 1/32000 s).

Aparat RX100 IV posiada funkcję automatycznej korekcji kadrowania przy wykonywaniu zdjęć portretowych lub makro. Po zrobieniu zdjęcia i wykryciu na nim twarzy bądź z ustawień śledzącego AF na podglądzie pokaże się dodatkowa ramka, która ma określać optymalny kadr. Na karcie pamięci zostaną zapisane dwa obrazy: oryginalny oraz automatycznie przycięty.

W porównaniu do poprzednika zmianie na plus uległy algorytmy Auto ISO. Możemy teraz ustawiać minimalną szybkość migawki, w tym konfigurowalną wartość Auto – poziom standardowy odpowiada typowej regule 1/ogniskowa. Kolejną zmianą jest opcja powiększania obrazu podglądu do obszaru, jaki aparat użył do nastawy ostrości. Daje to możliwość szybkiej oceny ostrości wykonanego zdjęcia.

Tryby pracy

Aparat umożliwia pracę w następujących trybach:

• Auto – auto,
• P – tryb półautomatyczny,
• A – tryb preselekcji przysłony,
• S – tryb preselekcji migawki,
• M – tryb manualny,
• MR – przywołanie 1 z 3 konfiguracji z pamięci,
• Film – tryb wideo,
• HFR – tryby wideo slow-motion,
• Panoramy,
• SCN – tryby tematyczne.

Wprowadzenie na pokrętle trybu HFR poskutkowało usunięciem nastawy iAuto, czyli inteligentnego auto. Nic jednak straconego – wybranie nastawy Auto i wejście w menu aparatu pozwala przestawić tryb na inteligentny.

Menu

RX100 IV posiada menu, które zorganizowano w sposób znany z ostatnich lustrzanek SLT Sony – jest bardzo czytelne i funkcjonalne. Zostało podzielone na 6 grup ułożonych w formie poziomych zakładek, których nie trzeba przewijać w pionie. Poszczególne grupy zawierają menu:

• fotografowania (9 zakładek),
• ustawień własnych (5 zakładek),
• WiFi (2 zakładki),
• aplikacji (1 zakładka),
• odtwarzania (2 zakładki),
• konfiguracji (6 zakładek).

Jak widać, aparat dysponuje dość dużą liczbą opcji, na które mamy wpływ. Praktyka pokazuje jednak, że przydałaby się możliwość definiowania własnego menu z najczęściej przez nas wykorzystywanymi opcjami, co zaoszczędziłoby czasu na ich poszukiwanie.

Podczas wykonywania zdjęć przycisk DISP służy do przełączania zakresu informacji dostępnych na wyświetlaczu lub w wizjerze. Zawsze jednak u dołu ekranu widoczny jest wąski czarny pasek z podstawowymi parametrami ekspozycji (czas migawki, liczba przysłony, kompensacja ekspozycji oraz czułość ISO). Z dodatkowych elementów, które możemy wyświetlić na ekranie, mamy do wyboru:

• wszystkie informacje,
• brak informacji,
• histogram,
• elektroniczną poziomicę,
• tryb „wizjer” (dostępny tylko na ekranie głównym).

Powyższe zestawy możemy niezależnie konfigurować dla wizjera i ekranu głównego. Każde wciśnięcie klawisza DISP powoduje przełączenie do następnego zestawu informacji z listy powyżej. Listę uda się jednak modyfikować, aktywując i dezaktywując poszczególne jej elementy w menu konfiguracji przycisku DISP. Mamy również możliwość osobnego włączenia pomocniczej siatki kadrowania: 3×3, kwadratowa oraz linie przekątne i kwadrat.

W trybie odtwarzania zdjęć możemy wyświetlić dodatkowe informacje na 3 sposoby. Poza widokiem samej fotografii do dyspozycji mamy wersję z podstawowymi informacjami oraz tryb z miniaturką połączoną ze skróconymi danymi EXIF i histogramami RGBY. Możemy także uruchomić pokaz slajdów. W wypadku filmów dostępne jest tylko krótkie podsumowanie informacji o klipie i włączenie jego odtwarzania. Skorzystamy z pauzy, przewijania do przodu i tyłu oraz podkreślenia śladu przesuwających się obiektów.

Podczas przeglądania dostępna jest funkcja retuszu zdjęć (opcja Efekt upiększenia) poprzez regulację w zakresie siły od 1 do 5 następujących elementów:

• ton skóry,
• wygładzenie skóry,
• usuwanie odblasków,
• powiększenie oczu,
• wybielenie zębów.

Po zmodyfikowaniu obrazu zostanie on zapisany jako nowe zdjęcie.

Oczywiście aparat oferuje też przełączenie w tryb miniaturek – do wyboru mamy widok 5×5 lub 3×3 (konfigurowalny w menu ustawień aparatu). W tym trybie możemy wybrać, czy chcemy oglądać widok kalendarza, zdjęcia JPEG, katalog z filmami MP4, AVCHD, XAVC S lub XAVC 4K.

Szybkość

Aparat nie wykazuje spowolnienia podczas regularnej pracy, można wręcz powiedzieć, że jest bardzo szybki. Fotografowanie w trybach składających kilka zdjęć (np. wieloklatkowa redukcja szumów), jak i większość filtrów cyfrowych wymaga chwili na przetworzenie zdjęcia, ale nie jest to czas powodujący frustrację użytkownika. Także przeglądanie wykonanych zdjęć odbywa się bez zwłoki.

O szybkości pracy aparatu podczas fotografowania świadczą testy, które podsumowuje poniższa tabela.

Start (czas do pierwszego zdjęcia)	Opóźnienie rejestracji zdjęcia	Czas między 2 zdjęciami
1.74 s	0.21 s	0.9 s

Widzimy wyraźnie, że jedynie czas startu aparatu zbliża się do 2 s . Zwłoka po wciśnięciu spustu migawki jest bardzo krótka, a czas ponownej rejestracji zdjęcia – w okolicach 1 s – nie zwala z nóg.

Zdjęcia seryjne

Seryjne wyzwalanie migawki może być zrealizowane jako:

• zdjęcia seryjne,
• seryjne z priorytetem szybkości (wyłączenie układów AF na czas wykonywania serii zdjęć),
• samowyzwalacz,
• samowyzwalacz ciągły,
• bracketing ekspozycji seryjny (wykonuje zdjęcia, gdy trzymamy wciśnięty spust migawki),
• bracketing balansu bieli (3 zdjęcia z małą lub dużą różnicą nastawy WB),
• bracketing dynamiki (3 zdjęcia z małą lub dużą różnicą nastawy DRO).

Tryb bracketingu ekspozycji umożliwia wykonanie 3, 5 lub 9 ekspozycji z rozsunięciem 1/3 , 2/3, 1, 2 i 3 EV.

Według specyfikacji aparat RX100 IV powinien umożliwić fotografowanie w serii z szybkością 16 kl/s. Test realizujemy fotografując tablicę testową w pełnej dostępnej rozdzielczości zdjęć przy nastawie czułości ISO 1000 oraz migawce 1/1000 s. Pomiary trybów seryjnych wykonaliśmy, korzystając z karty Sandisk Extreme Pro UHS-I 633×95MB/s. Wyniki testów zaprezentowane są w formie poniższych wykresów.

Najszybciej, bo z szybkością niewiele ponad 11 kl/s, aparat fotografował w trybie z priorytetem migawki i przy wybranym formacie JPEG. W tym teście z taką prędkością zarejestrował 62 kadry. Przy zapisie zdjęć dodatkowo w formacie surowym, podobna prędkość utrzymała się przez 3.7 s, a aparat zarejestrował 42 kadry. Zwraca jednak uwagę nierównomierność zapisu danych na kartę – ta przypadłość nie jest zależna od formatu. Po zapełnieniu bufora nadal obserwujemy nierównomierne jego opróżnianie, co doskonale widać w wypadku zapisu RAW i JPEG. Kolejne spostrzeżenie tyczy szybkości rejestracji zdjęć JPEG – po zapełnieniu bufora nie ma różnicy, z jakiego trybu serii skorzystamy, w obu wypadkach bowiem prędkość jest podobna i wynosi odpowiednio 3,6 kl/s dla trybu z zablokowanym układem AF oraz 3,8 kl/s w normalnym trybie seryjnym. W czasie 30 s okresu testowego aparat zarejestrował 147 zdjęć JPEG w trybie priorytetu szybkości. To najlepszy jak dotąd wynik pośród przetestowanym modeli serii RX100.

W testach wykorzystujemy karty pamięci SanDisk dostarczone przez firmę CSI.

Autofokus

System ustawiania ostrości w Sony RX100 IV działa w oparciu o detekcję kontrastu. Dysponujemy następującymi trybami ustawiania ostrości:

• pojedynczym (AF-S),
• ciągłym (AF-C),
• manualnym (MF),
• pojedynczym z korekcją ręczną (DMF, Direct Manual Focus).

Możemy wybrać obszar ustawiania ostrości:

• szeroki (wielopunktowo),
• centralny,
• elastyczny punktowy.

Aparat umożliwia wykrywanie twarzy i uśmiechu (z automatycznym wyzwalaniem migawki) oraz funkcję śledzenia obiektu (w tym nowość – specjalna nastawa do ustawiania ostrości na oku).

Ustawianie ostrości w RX100 IV odbywa się bardzo szybko i celnie. Brak czujników fazowych dobrze widać przy próbach fotografowania w serii w trybie śledzenia – liczba celnych zdjęć jest niewielka. Wina jednak leży po stronie algorytmów decydujących, gdzie zmierzyć ostrość, ponieważ w trybie AF-C i fotografowaniu nadjeżdżającego samochodu czy pociągu (czyli używaniu tego samego punktu AF) wyniki są już bardzo dobre. Także tryb ciągły przy śledzeniu twarzy czy oka sprawuje się nieźle, co stoi w opozycji do wspomnianego wcześniej śledzenia dowolnego obiektu. Wynika to zapewne z faktu, że dużo prościej śledzić dobrze wycinający się z tła motyw, jakim jest ludzka twarz (algorytmy wykrywania twarzy stoją dziś już na bardzo wysokim poziomie), niźli obiekt wyróżniający się jedynie kontrastem, kolorem lub wzorem.

Ogólnie musimy uznać, że podczas fotografowania w wielu różnych sceneriach nie doświadczyliśmy problemów z ustalaniem ostrości. Przy słabym świetle pojedynczy AF zaczyna się trochę gubić, w tym wypadku do czynienia mamy z małym kontrastem. Sytuację trochę poprawić może dioda oświetlająca fotografowany motyw, choć trzeba mieć świadomość, że strumień światła przez nią generowany nie jest mocny – przydaje się wyłącznie przy ostrzeniu na położonych blisko obiektach.

W trybie MF do ręcznego ustawiania ostrości służy przedni pierścień sterujący. Jego poruszenie skutkuje automatycznym powiększeniem obrazu na wyświetlaczu. Funkcję tę oczywiście można wyłączyć w menu. Możemy także skorzystać z innej funkcji ułatwiającej komfort ustawiania ostrości – focus peaking, powodującej oznaczanie w trybie rzeczywistym zarysów obiektów, które znajdują się w płaszczyźnie ostrości. Do wyboru mamy 3 poziomy intensywności kolorowania (wysoki, średni, niski) oraz 3 kolory (biały, czerwony, żółty).

Pomiar ekspozycji

Aparat RX100 IV ustawia ekspozycję, korzystając z następujących trybów pracy światłomierza:

• wielopunktowy,
• centralno-ważony,
• punktowy (środek kadru).

Dostępna korekcja jego wskazań umożliwia ustawienie wartości z zakresu ±3 EV z krokiem 1/3 EV.

Automatyka ISO działa też w trybie M – dzięki temu zmiany na kole korekcji ekspozycji skutkują automatycznym dobraniem wartości ISO. RX100 IV posiada także przycisk AEL, którego wciśnięcie pozwala zablokować światłomierz.

Ciekawą funkcją jest tryb Zebra, czyli paskowanie obszarów kadru, których jasność przekracza zdefiniowany poziom. Możemy ustawić próg na 70, 75, 80, 85, 90, 95, 100 oraz 100+. Podobnie jak focus peaking, funkcja ta też nie jest aplikowana do obrazu przesyłanego przez HDMI.

Dostępna jest także wieloklatkowa redukcja szumów, co efektywnie przekłada się na możliwość stosowania wyższych czułości.

Nie możemy mieć zastrzeżeń do pracy automatyki ekspozycji (tryb wielopunktowy). Aparat w większości sytuacji prawidłowo nastawiał parametry.

Lampa błyskowa

Wbudowana lampa błyskowa ma zasięg od 40 cm do 10.2 m dla szerokiego kąta oraz od 40 cm do 6.5 m dla najdłuższej ogniskowej (czułość ISO Auto). Kompensację mocy błysku możemy regulować w zakresie od −2 do 2 EV, z krokiem 1/3 EV. W standardowej konfiguracji aparatu pod prawym przyciskiem kierunkowym odnajdziemy opcje związane z trybem pracy lampy błyskowej:

• lampa wyłączona,
• błysk automatyczny,
• błysk wypełniający,
• synchronizacja z długimi czasami,
• synchronizacja na drugą kurtynę (błysk zamykający).

Aparat jest też wyposażony w funkcję redukcji efektu czerwonych oczu. Używanie lampy wymusza stosowanie czasu migawki nie krótszej niż 1/100 s.

Typowy test siły błysku lampy, jaki przeprowadzamy, polega na zrobieniu zdjęcia z czasem ekspozycji 1/100 s, czułością ISO 100 i przysłoną f/8.0. Ogniskową obiektywu ustawiamy na ekwiwalent 50 mm.

Sony RX100 IV	Canon G9 X

Już pierwszy rzut oka pokazuje, że lampa zainstalowana w aparacie RX100 IV jest stosunkowo słaba i wręcz niemożliwym jest nią oświetlić dalej położone plany. Ten fakt staje się problematyczny w związku z brakiem możliwości zastosowania zewnętrznej lampy – jedyne wyjście to używanie zewnętrznych fotocel z funkcją pomijania przedbłysku pomiarowego. Oczywiście ekspozycję musimy ustawić w trybie manualnym, a wbudowana lampa błyśnie z maksymalną mocą – trzeba ją osłonić lub odchylić.

Kolejne zdjęcie zostało wykonane przy przełączeniu w tryb P (aparat ustawił 1/30 s oraz f/2.8). Przełączenie czułości na wartość automatyczną spowodowało, że aparat użył ISO 500.

Tryb P (ISO 100)	Tryb P (Auto ISO)

Automatyka ekspozycji aparatu działa w ten sposób, że otwiera maksymalnie przysłonę i wydłuża czas migawki. Taki czas powoduje, że tło jest nadal niedoświetlone, a ruch fotografowanych osób może zostać zarejestrowany w postaci smug. Podniesienie czułości do ISO 500 w kolejnej próbie daje już rezultat akceptowalny.

Stabilizacja

Sony RX100 IV został wyposażony w system optycznej stabilizacji obrazu, którą producent tradycyjnie już nazywa SteadyShot. Pomiar jej efektywności przedstawia wykres poniżej.

Jak widać, największa odległość pomiędzy odpowiadającymi sobie punktami wynosi 2 EV. Biorąc pod uwagę zakres ogniskowych, taki wynik należy uznać za wystarczający w większości zastosowań.

Filtr neutralny

W aparacie zastosowano filtr neutralny, którego siła według specyfikacji wynosi 3 EV. W konfiguracji aparatu możemy wybrać, czy ma być on aktywny stale, czy zdamy się na automatykę aparatu (funkcja ta działa tylko przy fotografowaniu).

ND wyłączony	ND włączony

Parametry ekspozycji powyższych zdjęć to ISO 80, f/5.6, a czasy ekspozycji wynoszą odpowiednio 1/250 s dla lewego obrazu oraz 1/25 s dla prawego. Różnica w czasach migawki jest równa 3.3 EV.

Programy tematyczne

Aparat dysponuje następującymi programami tematycznymi:

• portret,
• sport,
• makro,
• krajobraz,
• zachód słońca,
• nocny widok,
• z ręki o zmierzchu,
• nocny portret,
• korekcja drgań,
• zwierzę domowe,
• kulinaria,
• fajerwerki,
• duża czułość.

W trybach nocny widok i portret oraz fajerwerki migawka otwiera się na dłuższy czas – producent zaleca wtedy stosowanie statywu. W trybach z ręki o zmierzchu oraz korekcja drgań aparat wykonuje 4 ekspozycje, ale tylko jedna z nich zostanie zapisana na kartę pamięci.

Fotografia HDR

Podczas fotografowania mamy dostęp do trybów rozszerzonego zakresu dynamicznego: DRO oraz HDR. Tryb DRO polega na innym przetwarzaniu wykonanego zdjęcia, natomiast tryb HDR oferuje wykonanie 3 zdjęć w zakresie od 1 EV (odległość −1/2 do +1/2) aż po 6 EV (odległość ±3 EV) i złożenie ich w obraz wynikowy zapisywany równolegle ze środkową klatką.

Tryb P	Tryb HDR

Musimy przyznać, że choć zakres regulacji jest dość szeroki, brakuje zaawansowanego sterowania mapowaniem tonalnym. Automatyka pracuje jednak tak, by w końcowym rezultacie otrzymać naturalnie wyglądające obrazy z rozświetlonymi ciemnymi i przyciemnionymi jasnymi partiami. To bardzo dobry prognostyk. Osoby lubujące się w tak zwanych „cukierkowych” fotografiach będą zawiedzione.

Warto wspomnieć, że funkcja HDR dostępna jest tylko przy rejestracji zdjęć JPEG i nie rejestruje zdjęć składowych za wyjątkiem środkowego ujęcia (przy zerowej korekcji).

Panoramy

Tryb fotografii panoramicznej w RX100 IV to panoramy dwuwymiarowe o rozmiarze standardowym lub szerokim o następujących wielkościach:

• kierunek pionowy:
  • standardowy: 3872×2160,
  • szeroki: 5536×2160,
• kierunek poziomy:
  • standardowy: 8192×1856,
  • szeroki: 12416×1856.

Przed rozpoczęciem tworzenia panoram możemy zadecydować o balansie bieli, trybie pomiaru ekspozycji i pracy układu autofokusu. Lampa błyskowa jest niedostępna, a zoom obiektywu ustawiony na wartość minimalną (szeroki kąt).

Wykonywanie panoram jest stosunkowo proste: wystarczy wcisnąć spust migawki i przesuwać aparat w zdefiniowanym kierunku. Po wykonaniu wszystkich niezbędnych zdjęć aparat przystępuje do składania ich w fotografię panoramiczną.

Gdy przerwiemy rejestrację zdjęć przed osiągnięciem pełnego rozmiaru panoramy, pozostała część kadru zostanie wypełniona kolorem czarnym. Analizując krzywizny budynków na panoramach wytworzonych przez RX100 IV, możemy uznać, że aparat bardzo dobrze je składa. Oczywiście przemieszczające się w kadrze obiekty nie zostaną dobrze zobrazowane. Ograniczeniem jest wymuszanie szerokiego kąta, który sprowadza tę funkcję jedynie do symulacji szerszego kąta widzenia od tego, jakim dysponuje aparat.

Programy kreatywne

Aparat RX100 IV dysponuje zestawem kilku filtrów cyfrowych nazwanych przez producenta „efektami wizualnymi”:

• Aparat zabawka (normalny, zimny, ciepły, zielony, magenta),
• Kolor pop,
• Posteryzacja (czarno-biała lub kolorowa),
• Zdjęcia retro,
• High-key: Miękki,
• Kolor częściowy (czerwony, zielony, niebieski, żółty),
• Czarno-biały o dużym kontraście,
• Miękka ostrość (niski, średni, wysoki),
• Malowidło HDR (niski, średni, wysoki),
• Czarno-biały o bogatej gradacji,
• Miniatura – obszar ostry może być wybrany automatycznie lub też ręcznie w poziomie (u góry kadru, pośrodku, na dole) oraz w pionie (po lewej stronie, pośrodku, po prawej),
• Akwarela,
• Ilustracja (niski, średni, wysoki).

Z powyższych filtrów możemy korzystać wyłącznie wtedy, gdy nie zapisujemy zdjęć w formacie RAW. W czasie używania filtrów blokowana jest także „strefa twórcza”.

Filmowanie

Sony RX100 IV posiada dedykowany przycisk pozwalający rozpocząć nagrywanie filmów w dowolnym momencie. Większą kontrolę w zakresie filmowania mamy w oddzielnym trybie wideo, znajdującym się na kole nastaw. Po jego wybraniu dostępne jest nagrywanie filmów we wszystkich trybach ręcznych (P, A, S oraz M) przy jednoczesnym zachowaniu możliwości ich konfiguracji. Co więcej – producent pozwala na zmianę parametrów ekspozycji (przysłony, migawki, czułości, kompensacji) również w trakcie filmowania.

Sony RX100 IV oferuje nagrywanie filmów w następującej rozdzielczości:

• format XAVS S 4K
  • 25p, 100 Mb/s,
  • 25p, 60 Mb/s,
• format XAVS S HD
  • 50p, 50 Mb/s,
  • 25p, 50 Mb/s,
  • 100p, 100 Mb/s,
  • 100p, 60 Mb/s,
• format AVCHD Full HD (1920 × 1080 px)
  • 50i oraz 25p, 24 Mb/s (FX),
  • 50i oraz 25p, 17 Mb/s (FH),
  • 50p, 28 Mb/s (PS),
• format MP4
  • 50p, 28 Mb/s (1920×1080 px),
  • 25p, 16 Mb/s (1920×1080 px),
  • 25p, 6 Mb/s (1280×720 px).

Podczas rejestrowania filmów aparat pozwala redukować dźwięk szumu wiatru oraz używać stabilizacji obrazu. Oprócz powiększenia optycznego, które może pracować z dwiema różnymi szybkościami, w trakcie filmowania dostępny jest również zoom cyfrowy. Gdy zamierzamy ręcznie ustalać ostrość w czasie nagrywania, użytecznym okaże się tryb focus peaking.

Możemy też na ekranie LCD wyświetlić znaczniki aspektu filmu. Do dyspozycji mamy: 4:3, 13:9, 14:9, 15:9, 1.66:1, 1.85:1 i 2.35:1. Dodatkowo aparat oferuje oznaczenie strefy bezpiecznej oraz wyświetlenie ramki prowadzącej (umieszczenie obiektu w punkcie jej przecięcia pozwala uzyskać zrównoważony kadr). Wyświetlenie wszystkich tych znaczników jednocześnie jest możliwe, jednak powoduje wrażenie nieładu.

MPEG-TS, 1920×1080 50p 28.4 MB, 9.1 s, 25 Mb/s	MPEG-TS, 1920×1080 50p 28.1 MB, 9.1 s, 25 Mb/s
MPEG-TS, 1920×1080 50p 22.3 MB, 7.2 s, 25 Mb/s	MPEG-TS, 1920×1080 100i 41.9 MB, 13.4 s, 25 Mb/s
MPEG-TS, 1920×1080 50p 28 MB, 9.1 s, 25 Mb/s	QuickTime, 1920×1080 50p 23.3 MB, 8.2 s, 23 Mb/s

Filmy wzbogacić możemy o część filtrów „Efekt wizualny”. Niedostępne dla trybu filmowego to:

• Miękka ostrość,
• Malowidło HDR,
• Czarno-biały o bogatej gradacji,
• Miniatura,
• Akwarela,
• Ilustracja.

Przy filmowaniu delikatnie zmniejsza się zakres kątów widzenia obiektywu. Sam proces rejestracji klipu nie jest skomplikowany, a jakość rejestrowanego materiału można ocenić jako bardzo dobrą. W trybach z przeplotem oczywiście zauważalny jest efekt grzebieniowy, pojawiający się na krawędziach szybko przemieszczających się obiektów. Jednak te tryby zapewne nie będą często używane, gdyż stanowią one dziś w zasadzie relikt przeszłości. Redukcja szumu wiatru sprawia wrażenie niezbyt dobrze zaprojektowanej. Tym, co miło nas zaskoczyło, jest efektywnie działająca stabilizacja. Na plus należy zaliczyć możliwość Sony nagrywania równocześnie filmu XAVC S i filmu MP4 albo filmu AVCHD i filmu MP4. Plusem jest możliwość stosowania manualnych nastaw ekspozycji, jak również korzystanie z funkcji focus peaking – co ważne, kolorowanie ostrych obszarów nie pojawia się w sygnale HDMI. Także tryb zebry, pokazujący obszary o jasności powyżej zdefiniowanego progu, będzie dobrze przyjęty przez osoby obyte z filmowaniem. Brak dotykowego ekranu może przeszkadzać.

Warto jednak zauważyć, że należy użyć karty pamięci SDXC (aparat rozpoznaje typ karty i odmawia współpracy z nominalnie szybszymi, ale zgodnymi ze standardem SDHC) o szybkości U1 UHS, by rejestrować w trybie XAVC S. Abyśmy jednak mogli korzystać z szybkości 100p, aparat wymaga karty o szybkości U3 UHS.

Poniżej przedstawiamy przykłady jakości dla kodeków:

• XAVS S 4K:
  • 3840×2160 25p, 100 Mb/s: 88.6 MB
  • 3840×2160 25p, 60 Mb/s: 49.4 MB
• XAVS S HD:
  • 1920×1080 50p, 50 Mb/s: 39.4 MB
  • 1920×1080 25p, 50 Mb/s: 36 MB
  • 1920×1080 100p, 100 Mb/s: 84.1 MB
  • 1920×1080 100p, 60 Mb/s: 50.3 MB
• AVCHD Full HD:
  • 1920×1080 50i, 22 Mb/s: 17.4 MB
  • 1920×1080 50i, 16 Mb/s: 11.7 MB
  • 1920×1080 50p, 25 Mb/s: 16.6 MB
  • 1920×1080 25p, 21 Mb/s: 15 MB
  • 1920×1080 25p, 15 Mb/s: 13.4 MB
• MP4:
  • 1920×1080 50p, 28 Mb/s: 18.6 MB
  • 1920×1080 25p, 16 Mb/s: 13.1 MB
  • 1280×720 25p, 6 Mb/s: 4.9 MB

Kolejne klipy to testy sprawdzające, jak zachowują się układy stabilizacji, AF oraz zooma. Dodatkowo zarejestrowaliśmy materiał pozwalający ocenić widoczność tak zwanego efektu galaretki (ang. jelly effect, czyli chwiania się szybko poruszających się motywów), będącego wynikiem sekwencyjnego sczytywania danych z matrycy (ang. rolling shutter).

• Demonstracja pracy układu AF: 35.2 MB
• Stabilizacja wyłączona: 4.3 MB
• Stabilizacja włączona: 4 MB
• Demonstracja tzw. efektu „galaretki”: 15.3 MB
• Demonstracja pracy mechanizmu zoom: 28.7 MB

Profile filmowe

Nowością, jaka rozszerza funkcjonalność serii RX100 w wersji IV, jest opcja profili, które umożliwiają precyzyjną konfigurację tworzenia materiału filmowego. Aparat udostępnia 7 niezależnych nastaw profili, które możemy modyfikować. Wstępnie są one ustawione w następujący sposób:

• PP1 – przykładowe ustawienie z użyciem parametru gamma Movie,
• PP2 – przykładowe ustawienie z użyciem parametru gamma Still,
• PP3 – przykładowe ustawienie naturalnego odcienia koloru z użyciem parametru gamma ITU709,
• PP4 – przykładowe ustawienie wiernego odcienia koloru zgodnie ze standardem ITU709,
• PP5 – przykładowe ustawienie z użyciem parametru gamma Cine1,
• PP6 – przykładowe ustawienie z użyciem parametru gamma Cine2.

W ramach kontrolowania każdego z tych profili, producent udostępnił następujące opcje:

• Poziom czerni (w zakresie od −15 do +15)
• Gamma
  • Movie: standardowa krzywa gamma w przypadku filmów,
  • Still: standardowa krzywa gamma w przypadku zdjęć,
  • Cine1: zmiękczanie kontrastu ciemnych fragmentów i wzmacnianie gradacji jasnych fragmentów obrazu w celu uzyskania filmu o odprężającej kolorystyce (odpowiednik HG4609G33),
  • Cine2: podobna do opcji Cine1, ale zoptymalizowana do edycji do 100% sygnału wideo (odpowiednik HG4600G30),
  • ITU709: krzywa gamma odpowiadająca ITU709,
  • ITU709 (800%): krzywa gamma do sprawdzania ujęć przy założeniu rejestrowania obrazów z użyciem opcji S-Log2,
  • S-Log2: krzywa gamma dla S-Log2; to ustawienie opiera się na założeniu, że obraz zostanie poddany obróbce po zarejestrowaniu,

• Gamma czerni kontrolowana w zakresie szerokim, średnim lub wąskim i poziomem od −7 do +7,
• Białe plamy, czyli ustawianie punktu załamania i nachylenia krzywej kompresji sygnału wideo, aby nie dochodziło do prześwietlenia,
  • Automatyczne:
    • Maksymalna plama (90% do 100%)
    • Czułość (Wysoki/Średni/Niski)
  • Ręczne:
    • Plama – ustawianie punktu załamania w zakresie od 75% do 105%,
    • Nachylenie – ustawianie nachylenia załamania w zakresie od −5 (łagodne) do +5 (strome).
• Tryb koloru:
  • Movie,
  • Still,
  • Cinema,
  • Pro – zbliżone odcienie kolorów do standardowej jakości obrazu profesjonalnych kamer Sony,
  • Matryca ITU709 – odcienie odpowiadające normie ITU709,
  • Czerń i biel,
  • S-Gamut – nastawa zakładająca, że materiał zostanie poddane obróbce po zarejestrowaniu.
• Nasycenie (w zakresie od −32 do +32)

• Faza koloru (w zakresie od −7 do +7)

• Głębia koloru (w zakresie od −7 do +7) regulowana niezależnie dla kanałów:
  • czerwony,
  • zielony,
  • niebieski,
  • cyjan,
  • magenta,
  • żółty.

• Szczegóły:
  • Poziom (w zakresie od −7 do +7)
  • Reguluj – wybór parametru regulacji ręcznej:
    • Tryb – automatyczny lub ręczny,
    • Balans V/H – nastawa pionowej (V) i poziomej (H) równowagi przetwarzania szczegółów w zakresie od −2 (odchylenie w kierunku pionowym) do +2 (odchylenie w kierunku poziomym),
    • Balans B/W: Wybór równowagi między dolnym detalem (B) a górnym detalem (W),
    • Limit – ustawianie poziomu limitu parametru w zakresie 0 (duże prawdopodobieństwo wprowadzenia ograniczenia) do 7 (małe prawdopodobieństwo wprowadzenia ograniczenia),
    • Crispering – poziom wyrazistości w zakresie od 0 do 7,
    • Poz. jasnych szczeg. – ustawianie poziomu w obszarach o dużej intensywności (0 do 4).
  
  Jak widzimy, liczba udostępnionych parametrów jest przeogromna i zdecydowanie nadmiarowa dla amatorskiego zastosowania. By łatwiej było modyfikować profile, mamy możliwość kopiowania nastaw pomiędzy nimi lub ich zerowania do wartości domyślnych.

  Tryb HFR

  Nowością aparatów Sony RX10 II i RX 100 IV jest tryb HFR, który umożliwia rejestrowania filmów w zwolnionym tempie (bez dźwięku) zapisywanych w formacie XAVC S HD.

  W menu aparatu są dostępne następujące szybkości rejestracji:

  • 250 kl/s,
  • 500 kl/s,
  • 1000 kl/s.
  Pozyskany materiał aparat zapisuje do pliku tak, jakby był filmem o szybkości 25 lub 50 kl/s. Odpowiednie kombinacje powyższych parametrów pozwalają uzyskać zwolnienie od 4-krotnej do aż 40-krotnej wartości. Dodatkowo do wyboru mamy priorytet jakości lub czasu nagrywania (2 lub 4 s). Wielkość rejestrowanego materiału filmowego to (rozmiary dla priorytetu jakości):
  • 1824×1026 px dla 250 kl/s,
  • 1676×566 px dla 500 kl/s,
  • 1136×384 px dla 1000 kl/s.
  Poniżej prezentujemy przykładowe klipy.
  • 1000 kl/s : 97.8 MB
  • 500 kl/s : 62.5 MB
  • 250 kl/s : 55.2 MB
  Wobec ograniczonego czasu rejestracji (materiał buforowany jest w pamięci DRAM zabudowanej w samej matrycy) ważną opcją jest możliwość kontrolowania synchronizacji rejestracji – wciśnięcie przycisku MOVIE może oznaczać rozpoczęcie rejestracji klipu. Alternatywnie materiał może być rejestrowany do momentu zwolnienia naciśnięcia przycisku MOVIE. Musimy przyznać, że to bardzo wygodna opcja znakomicie ułatwiająca kontrolę nad rejestracją krótkich zjawisk.

  Ograniczeniem, na które musimy zwrócić uwagę, jest brak możliwości regulacji ekspozycji, ustawień ostrości lub skali zoomu po przełączeniu do trybu rejestrowania HFR.

  Łączność WiFi

  Aparat został wyposażony w interfejs komunikacji bezprzewodowej WiFi. Dodatkowo, w celu szybkiego konfigurowania jego parametrów, do dyspozycji mamy łączność NFC. Przyda się nam ona, gdy często zmieniamy smartfon czy tablet i nie chcemy za każdym razem wpisywać na nowo hasła dostępowego.

  Korzystając z komunikacji WiFi aparat potrafi wyświetlić zdjęcie na zgodnym telewizorze i przesłać je do komputera lub smartfonu. Dodatkowo dzięki aplikacji „Wbudowany inteligentny pilot” możemy sterować aparatem z poziomu smartfonu czy tabletu. Liczba oferowanych funkcji jest jednak mocno ograniczona i zależna od wersji samej aplikacji, którą możemy samodzielnie zaktualizować.

  Aparat Sony RX100 IV można rozbudowywać o dodatkową funkcjonalność przez instalowanie specjalnych aplikacji – w większości płatnych. Przegląd aktualnie dostępnych znaleźć można na stronie PlayMemories Camera Apps.